Khi “bóng ma” Tăng Minh Phụng hiện về

Kể từ sau “quả bom” Tăng Minh Phụng cách đây hơn 10 năm, đây là lần đầu tiên trong lịch sử kinh tế Việt Nam, các bản án kinh tế được tuyên lại nặng nề đến thế và có thể sẽ được tiếp tục trong các vụ xét xử tới.

Lúc đó, ngoài hai án tử hình dành cho hai nhân vật chính Tăng Minh Phụng và Liên Khui Thìn, có hai lãnh đạo ngành ngân hàng cũng chịu chung số phận vì đã tiếp tay cho Phụng và đồng phạm vay vốn đầu tư vào một lĩnh vực siêu lợi nhuận nhưng rất nhạy cảm với chu kỳ kinh tế - bất động sản.

Nay kịch bản tương tự vụ Epco - Tăng Minh Phụng lại tái diễn: kinh tế Việt Nam bị đình trệ, hệ thống tài chính - bất động sản gặp trục trặc, các vụ sai phạm lớn lộ diện ngày càng nhiều.

Nếu xét về tầm vóc, các sai phạm sau này không hề thua kém vụ Epco - Tăng Minh Phụng trước đây.

Gần đây, Tòa án Nhân dân TP.HCM đã tuyên án tử hình Vũ Quốc Hảo, Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê tài chính 2 thuộc Ngân hàng Agribank và ông Đặng Văn Hai, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Xây dựng Quang Vinh, với các tội danh tham ô tài sản, lừa đảo, cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Giá trị sai phạm trong vụ án này ước tính lên tới 531 tỉ đồng.

Sắp tới, một loạt các vụ sai phạm lớn liên quan đến lĩnh vực tài chính - ngân hàng sẽ được đưa ra xét xử.

Đó là vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại Công ty CP Chế biến Thực phẩm Phương Nam và một số ngân hàng ở Sóc Trăng, Hậu Giang và Bạc Liêu; vụ án kinh tế tại Công ty Dệt kim Đông Phương và một chi nhánh Agribank ở TP.HCM cũng như một vụ án kinh tế khác tại Sở Quản lý kinh doanh vốn và ngoại tệ thuộc Agribank. Bên cạnh đó là vụ án tham nhũng tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam chi nhánh Đắk Nông; vụ cố ý làm trái, thiếu trách nhiệm tại chi nhánh Nam Hà Nội của Agribank.

Đáng chú ý hơn cả là hai vụ án trọng điểm gây thiệt hại lớn: vụ sai phạm tại Ngân hàng Công Thương Việt Nam và vụ bầu Kiên. Cho đến giờ, cơ quan điều tra chỉ mới hé lộ một phần tình tiết của câu chuyện.

“Đảng, Chính phủ, cơ quan tố tụng và tòa án của chúng tôi sẽ xét xử nghiêm khắc đối với các trường hợp phạm tội như vậy”, hãng tin Bloomberg dẫn lời Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu bên lề Hội nghị Phòng chống tham nhũng gần đây tại Hà Nội. “Chúng tôi sẽ củng cố chặt chẽ hơn khuôn khổ luật pháp để làm giảm và ngăn ngừa tham nhũng”, ông nói.

Động thái trên phần nào mang lại niềm phấn khởi cho thị trường, cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư ngoài nước.

Ông Adam McCarty, kinh tế trưởng của công ty tư vấn Mekong Economics, nhận xét: “Đó là dấu hiệu cho thấy bạn có thể bị tử hình nếu phạm tội tham nhũng với quy mô lớn. Đồng thời, cũng thể hiện đường lối tái cấu trúc hệ thống ngân hàng mà Chính phủ chuẩn bị thực hiện. Họ thực sự muốn đào sâu vào vấn đề nợ xấu và tìm người để xử phạt”.

Dù đã nỗ lực đưa được một số nhân vật quyền lực ra trước vành móng ngựa, nhưng có lẽ chúng chỉ là bề nổi của tảng băng. Mối quan hệ giữa doanh nghiệp với hệ thống tài chính vẫn phức tạp, mặc cho nỗ lực của Chính phủ trong việc lành mạnh hóa hệ thống những năm qua.

Đó là tình trạng sở hữu chéo trong hệ thống ngân hàng và mối liên hệ giữa ngân hàng với các tập đoàn kinh tế lớn. Mà theo Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa: “Nếu không giải quyết nhanh chóng và quyết liệt, có thể chúng ta sẽ gặp những cú sốc trên con đường phục hồi. Như vậy là rất nguy hiểm”.