Tìm ra lời đáp tại sao người Neanderthal tuyệt chủng

Theo bài viết công bố trên tạp chí Genetics, các nhà khoa học ở Đại học Stanford, Mỹ, cho rằng trong bộ gen của người Neanderthal có những đột biến gen có hại làm khả năng sinh sản của họ giảm 40% so với con người hiện đại. Các nhà nghiên cứu cho rằng đây chính là nguyên nhân làm cho giống người này tuyệt chủng.

Những công trình nghiên cứu trước về ADN cho thấy bộ gen người Neanderthal không đa dạng vềmặt di truyền so với con người hiện đại và họ thường có tục loạn luân. Sau đó, gần 50.000 - 100.000 năm trước, những con người hiện đại đã di cư đến những lãnh thổ có người Neanderthal sinh sống, đã có sự lai chéo làm cho bộ gen đa dạng, một phần ADN ngườiNeanderthal vẫn còn trong một số đoạn gen nhất định của người cho đến tận ngày nay.

Lập mô hình trên máy tính, các nhà khoa học đã đánh giá được mức độ đột biến của gen người do tác động của ADN người Neanderthal. Họ kết luận rằng người Neanderthal mang rất nhiều đột biến gen tiêu cực. Đây chính là nguyên nhân làm cho họ ngày càng không thích ứng với những điều kiện môi trường (giảm khả năng thích ứng tới 40%) và làm cho khả năng sinh sản của họ bị giảm. Phần lớn đột biến gen bị sàng lọc trong một vài thế hệ nhưng một phần nhỏ đột biến đó vẫn còn tồn tại cho đến tận ngày nay. Chính vì cái gọi là "di sản Neanderthal"mà trung bình khoảng 1% dân số các nước không phải châu Phi bị vô sinh.

Theo các nhà nghiên cứu, những kết quả trên có thể hữu ích khi xử lý tình trạng một số loài động vật đang trên đà tuyệt chủng: chúng thường có đặc điểm nghèo nàn về đa dạng di truyền, tích tụ các đột biến gen có hại và sự lai giống cận loài với nhau. Vì thế, để cứu chúng khỏi tuyệt chủng, các nhà khoa học đề xuất lai chúng với các quần thể khác.

Mô hình trên máy tính của các nhà khoa học cho phép giả định rằng cho tới thời điểm người Homo sapiens đến châu Âu, ở người Neanderthal, vẻ đa dạng về di truyềnđã giảm đi đáng kể, tới 40% so với những giống người khác cạnh tranh với họ. Cùng quan điểm với các nhà khoa học Mỹ là các nhà khoa học Đức. Trong bài báo mới công bố trên tạp chí QuaternaryInternational Journal, các nhà khoa học Đức khẳng định Neanderthal từng là giống người nổi trội ở châu Âu gần 45 nghìn năm trước.

Họ đã phân tích các dữ liệu khảo cổ học mới nhất để đi đến kết luận rằng trước khi tuyệt chủng Neanderthal đã từng đạt đến “sự bùng nổ dân số”. Bằng chứng là trên 1/2các điểm dân cư Neanlderthal trên lãnh thổ Đức xuất hiện từ 60.000 đến 43.000 năm trước Công nguyên, tức rất gần với sự tuyệt chủng, khi xảy ra biến động thất thường về dân số. Người Neanderthal hoàn toàn tuyệt chủng1.000 năm sau khi đạt đỉnh cao dân số. Tuy chưa hoàn toàn rõ ràng nhưng các nhà khoa học Đức vẫn nghiêng về giả thiết người Neanderthal tuyệt chủng là do bộ gen nghèo nàn về gen di truyền và sự gia tăng quần thểHomo sapiens.

Cần nhắc lại rằng trước kết luận thuyết phục trên của các nhà khoa học Mỹ về nguyên nhân người Neanderthal tuyệt chủng, các nhà khoa học trên thế giới cũng đã từng đưa ra các giả thiết khác nhau rằngngười Neanderthal tuyệt chủng vì thời tiết giá lạnh, vì người Cro-Magnon tiêu diệt hoặc vì lây nhiễm những vi sinh vật châu Phi do chủng người khác đã miễn dịch với những vi sinh vật nàymang tới…

Vũ Trung Hương