Đài CNN chỉ ra vụ rò rỉ chấn động gây ra bởi binh sĩ vệ binh quốc gia Jack Teixeira cho thấy quy trình cấp quyền tiếp cận dữ liệu mật của Mỹ tồn tại quá nhiều lỗ hổng.
Lính vệ binh Teixeira bị bắt vào ngày 13.4 do vi phạm Đạo luật Gián điệp Mỹ. Các công tố viên buộc tội đối tượng lấy cắp và đăng tải trái phép tài liệu mật lên nền tảng mạng xã hội game thủ Discord.
Suốt nhiều năm, giới chức Mỹ dành không ít tiền bạc cải tổ cách thức kiểm tra và giám sát người được phép tiếp cận bí mật nhà nước. Nhưng quy trình này lại chẳng thể ngăn Lầu Năm Góc cấp quyền tiếp cận tài liệu an ninh tối mật cho Teixeira - người mà các công tố viên xác định có tiền sử bạo lực mạng và tàng trữ vũ khí tại nhà.
Một số quan chức tiết lộ với CNN rằng để được cấp quyền vào năm 2021, Teixeira trước đó phải điền bảng câu hỏi E-QIP và trải qua điều tra của Cơ quan An ninh - Phản gián quốc phòng Mỹ.
Thế nhưng cáo trạng trước tòa cho biết Teixeira bị trường trung học đình chỉ năm 2018 sau khi một người bạn học tình cờ nghe anh ta nhận xét về vũ khí, súng trong trường học cùng các mối đe dọa chủng tộc. Theo một quan chức Lầu Năm Góc: “Đây rõ ràng là dấu hiệu nguy hiểm”.
Trong đơn xin thẻ nhận dạng vũ khí năm 2020, Teixeira viết rằng bản thân cung cấp các nhà điều tra đầy đủ giấy tờ liên quan đến vụ việc ở trường trung học. Anh ta từng nộp đơn xin thẻ nhận dạng vũ khí vào hai năm 2018 và 2019 nhưng bị từ chối vì cảnh sát địa phương lo ngại về loạt phát ngôn khiến Teixeira bị đình chỉ học.
Việc để một nhân vật như vậy tiếp cận tài liệu mật khiến giới chức Mỹ phải xem lại quy trình, đồng thời tự hỏi tại sao những dấu hiệu nguy hiểm bị bỏ qua.
Tuần trước, Ủy ban Tình báo thuộc Thượng viện Mỹ hai lần yêu cầu Văn phòng Giám đốc tình báo quốc gia cùng Lầu Năm Góc cung cấp thêm thông tin về quá trình xét duyệt cấp quyền cho Teixeira. Tổng thanh tra Không quân Mỹ cũng đang điều tra kỹ càng.
Thư ký báo chí Lầu Năm Góc Patrick Ryder cho biết khi kiểm tra ai đó, cơ quan chức năng sẽ xem xét “một khoảng thời gian đủ” trong cuộc đời họ. Nếu có hành vi xấu ở khoảng thời gian đó thì cần tìm hiểu rõ mức độ nghiêm trọng, độ tuổi, mức độ trưởng thành của cá nhân lúc hành vi xảy ra, có bị ép buộc thực hiện hành vi hay không, khả năng hành vi lặp lại.
Cựu quân nhân Kris Goldsmith nhận xét: “Trường hợp Teixeira là ví dụ tiêu biểu cho việc Lầu Năm Góc không loại bỏ được tận gốc phần tử cực đoan. Thông tin đối tượng được cấp quyền tiếp cận tài liệu mật dù cảnh sát địa phương xác định đối tượng không nên sở hữu súng làm tôi bị sốc và tự hỏi rằng quy trình kiểm tra còn vấn đề nào nữa hay không”.
Cáo trạng cho biết khi khám xét phòng của Teixeira sau khi đối tượng bị bắt, FBI tìm thấy nhiều vũ khí gồm cả súng ngắn, súng trường liên thanh lẫn súng như AK.
Vì sao không bắt giữ sớm hơn?
Lầu Năm Góc chỉ biết về vụ rò rỉ vào ngày 6.4, tức 4 tháng sau khi phía công tố xác định Teixeira bắt đầu đăng tài liệu mật lên Discord. Thậm chí tờ The New York Times tiết lộ đối tượng bắt đầu làm lộ tài liệu mật từ tháng 2.2022.
Teixeira còn bị cáo buộc tuyên bố muốn giết người, xin lời khuyên thực hiện xả súng trên Discord.
Chủ tịch Ủy ban Tình báo thuộc Thượng viện Mỹ Mark Warner nói với CNN: “Kẻ làm lộ tin đang bị truy tố, nhưng vụ việc cho thấy cần xét lại quy trình. Vì sao đối tượng không bị bắt sớm hơn? Có cần thiết cho nhiều người tiếp cận tài liệu mật không?”.