Sam Altman làm dự án AI mới khi sau bị OpenAI sa thải, Greg Brockman cũng tham gia

Greg Brockman, nhà đồng sáng lập và cựu Chủ tịch OpenAI, dự kiến sẽ tham gia dự án này, theo trang Information, trích dẫn một người quen thuộc với vấn đề này.

Sam Altman không đưa ra bình luận và Greg Brockman không trả lời ngay lập tức khi được đề nghị bình luận.

Hội đồng quản trị của OpenAI hôm 17.11 bất ngờ sa thải Sam Altman, giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập công ty. Greg Brockman cho biết đã từ chức Chủ tịch OpenAI sau khi Sam Altman mất việc.

Một số nhà nghiên cứu tại OpenAI, gồm cả Jakub Pachocki (giám đốc nghiên cứu), Aleksander Madry (trưởng nhóm đánh giá nguy cơ tiềm tàng của AI) và Szymon Sidor (nhà nghiên cứu gắn bó với công ty 7 năm qua), đã rời công ty vì sự thay đổi vị trí giám đốc điều hành. Thế nhưng, không rõ liệu Szymon Sidor và những người khác có tham gia dự án AI mới của Sam Altman hay không.

Sự rời đi của nhóm nghiên cứu là dấu hiệu cho thấy nhiều nhân viên OpenAI tỏ ra bất mãn với quyết định phế truất Sam Altman, đồng thời hé lộ về sự chia rẽ có thể đã kéo dài tại công ty này liên quan đến vấn đề bảo đảm an toàn khi phát triển AI hay hướng đi theo lợi nhuận của công ty.

Sam Altman và Jony Ive, cựu giám đốc thiết kế của Apple, đã thảo luận về việc xây dựng một thiết bị phần cứng AI mới, trang Information đưa tin vào tháng 9. Thời điểm đó, nguồn tin cho rằng Masayoshi Son, Giám đốc điều hành SoftBank, cũng đã tham gia vào cuộc trò chuyện.

Huyền thoại thiết kế Jony Ive rất thân thiết với Steve Jobs - nhà đồng sáng lập Apple. Ông đã dành hơn hai thập kỷ làm việc tại Apple và lãnh đạo việc thiết kế những chiếc iMac màu kẹo giúp Apple tái xuất trên thị trường sau thập kỷ 1990 gần như bên bờ phá sản. Jony Ive cũng lãnh đạo việc thiết kế của iPhone.

Thời còn làm Giám đốc điều hành Apple, Steve Jobs coi Jonathan Ive là lãnh đạo quyền lực thứ hai tại công ty. Steve Jobs đưa nhóm thiết kế lên hàng đầu trong quy trình phát triển sản phẩm, bảo đảm họ đóng vai trò trung tâm trong iPod, iPhone và iPad.

Jony Ive rời Apple vào năm 2019 vì cơ chế lãnh đạo dưới thời Tim Cook và sau đó đồng sáng lập công ty thiết kế LoveFrom cùng Marc Newson. Tự mô tả là một "tập thể sáng tạo", LoveFrom có các khách hàng lớn như Airbnb và Ferrari.

Cấu trúc doanh nghiệp khác thường của OpenAI khiến CEO có thể dễ dàng mất việc

Sam Altman, Greg Brockman, Ilya Sutskever (trưởng nhóm khoa học OpenAI) cùng Elon Musk thành lập OpenAI dưới dạng tổ chức phi lợi nhuận năm 2015, tập trung vào sự phát triển an toàn và minh bạch của AI.

Cấu trúc công ty khác thường khiến OpenAI có thể dễ dàng cho cả giám đốc điều hành và chủ tịch nghỉ việc. Cấu trúc công ty không được tiết lộ cho đến tháng 7 năm nay, khi các thành viên hội đồng quản trị gồm Reid Hoffman, Shivon Zilis và Will Hurd rời đi.

Theo thông tin trên website, ban đầu OpenAI dự định huy động tài trợ khoảng 1 tỉ USD cho tham vọng xây dựng AI tổng quát (AGI) trong khi vẫn giữ mô hình phi lợi nhuận. Tuy nhiên, vài năm sau khi ra đời, OpenAI mới chỉ nhận được số tiền khoảng 130,5 triệu USD.

AGI đã được coi là mục tiêu cuối cùng của lĩnh vực AI vì về mặt lý thuyết, đại diện cho thời điểm khi loài người tạo ra thứ gì đó thông minh bằng hoặc hơn chính mình.

"Việc huy động được quá ít vốn không thể giúp OpenAI thu hút nhân tài cũng như đầu tư cho các mô hình để tăng sức mạnh tính toán và đây là điều nguy hiểm cho sứ mệnh của chúng tôi. Do đó, chúng tôi nghĩ đến một cấu trúc mới, gồm một tổ chức phi lợi nhuận để theo đuổi tham vọng, nhưng cũng tạo một tổ chức vì lợi nhuận để thu hút vốn", tích nội dung trên website OpenAI.

Theo đó, mô hình phi lợi nhuận của OpenAI sẽ "vẫn nguyên vẹn" và hội đồng quản trị tiếp tục là đầu não quản lý chung cho tất cả hoạt động. Một công ty con vì lợi nhuận mới sẽ được thành lập cho mục đích huy động nhân tài và nguồn vốn trên toàn cầu, dưới sự chỉ đạo của bên phi lợi nhuận.

Cơ cấu vốn chủ sở hữu của bộ phận vì lợi nhuận sẽ có giới hạn nhằm hạn chế lợi nhuận tài chính tối đa cho các nhà đầu tư và nhân viên, nhưng vẫn có thể khuyến khích họ nghiên cứu, phát triển AGI cân bằng giữa tính thương mại với sự an toàn và bền vững. Tổ chức phi lợi nhuận sẽ quản lý và giám sát hoạt động đó thông qua hội đồng quản trị của mình.

Thành viên hội đồng quản trị vẫn độc lập theo đa số. Các giám đốc độc lập không nắm giữ cổ phần trong OpenAI, kể cả giám đốc điều hành. Lợi nhuận phân bổ cho các nhà đầu tư và nhân viên, trong đó có Microsoft, sẽ bị giới hạn. Microsoft không có ghế hội đồng quản trị và không có quyền kiểm soát. Tất cả giá trị vượt giới hạn sẽ được trả lại cho tổ chức phi lợi nhuận để phục vụ lợi ích của nhân loại.

"Người hưởng lợi chính của tổ chức phi lợi nhuận là nhân loại, không phải các nhà đầu tư OpenAI", theo nội dung trên website công ty.

Với cơ cấu này, OpenAI có thể sa thải bất cứ ai trong công ty, kể cả người nắm quyền cao nhất. Bộ phận giữ vai trò quan trọng nhất và có quyền quyết định vẫn là toàn bộ hội đồng phi lợi nhuận. Điều này thể hiện rõ qua các quyết định với Sam Altman.

Ngoài Greg Brockman, hội đồng quản trị của OpenAI gồm Ilya Sutskever, Adam D'Angelo (Giám đốc điều hành Quora), Tasha McCauley (cựu Giám đốc điều hành GeoSim Systems) và Helen Toner (giám đốc chiến lược tại Trung tâm An ninh và Công nghệ mới nổi của Georgetown).

Trong số này, trang The Verge đánh giá Ilya Sutskever là người quan trọng nhất đứng sau hành động sa thải Sam Altman. Ilya Sutskever đứng đầu nhóm nghiên cứu của OpenAI, một mảng bên phía tổ chức phi lợi nhuận, không phải bên ứng dụng đưa sản phẩm ra thị trường. Ông cũng là người đồng sáng lập duy nhất còn lại của OpenAI nằm trong ban giám đốc.

Vào tháng 7, OpenAI thông báo Ilya Sutskever đồng lãnh đạo một nhóm đảm nhận 20% công việc liên quan đến khả năng tính toán của OpenAI, tập trung vào dự án Superalignment - phát triển các giải pháp công nghệ giám sát AI, đề phòng một ngày nào đó AI thông minh hơn con người.

"Nếu bạn coi trọng trí thông minh hơn tất cả những phẩm chất khác của con người, đó sẽ là điều tồi tệ nhất", Ilya Sutskever viết trên X.

Thời gian qua, Sam Altman công bố một loạt dự định của OpenAI theo hướng lợi nhuận, chẳng hạn tạo ra cửa hàng ứng dụng AI cho bên thứ ba đăng bán sản phẩm, hay bàn với Jony Ive về kế hoạch tương lai. Những điều đó cho thấy Sam Altman rất muốn làm điều gì đó với OpenAI theo con đường thương mại, theo The Verge.

Elon Musk rời hội đồng quản trị OpenAI vào năm 2018 với lý do xung đột lợi ích để tập trung vào Tesla. Sau đó, Elon Musk nói rằng không thoải mái với định hướng chạy theo lợi nhuận mà OpenAI thực hiện dưới sự quản lý của Sam Altman.

Nhiều tên tuổi khác trong hội đồng quản trị OpenAI cũng hướng đến phi lợi nhuận, ngược với những gì Sam Altman thể hiện, trong đó có Adam D'Angelo, người gia nhập hội đồng vào tháng 4.2018.

"Tôi tiếp tục nghĩ việc hướng tới sự an toàn của AI, điều rất quan trọng nhưng bị đánh giá thấp", Adam D'Angelo nói khi đó.

Hồi tháng 1, Adam D'Angelo cũng đánh giá cao việc giới hạn kinh doanh trong mô hình hoạt động của OpenAI.

"Sẽ không có kết quả gì nếu tổ chức này là một trong năm công ty công nghệ quy mô toàn cầu. Tôi hy vọng OpenAI làm được nhiều điều tốt đẹp cho thế giới, thay vì trở thành doanh nghiệp lớn", Adam D'Angelo nói với Forbes.

Trong khi đó, bà Tasha McCauley là nhà khoa học về AI, từng thành lập nhiều công ty ở lĩnh vực này như Fellow Robots, GeoSim Systems cùng với chồng là Joseph Gorden-Levitt. Cả hai cùng đặt bút ký vào bộ 23 nguyên tắc quản trị AI được xuất bản năm 2017. Ngoài ra, bà cũng đang có ghế trong ban cố vấn của Trung tâm Quản trị AI quốc tế của Anh.

Cuối cùng là Helen Toner, người gia nhập ban giám đốc OpenAI vào tháng 9.2021. Vai trò của bà là "suy nghĩ về sự an toàn của AI trong một thế giới mà sự sáng tạo của OpenAI có ảnh hưởng toàn cầu". Gần đây, bà cũng có những phát biểu về việc chạy đua AI giữa Mỹ và Trung Quốc, trong đó phản bác ý kiến của Sam Altman rằng quy định về AI không làm chậm cuộc đua AI giữa hai quốc gia.

The Verge bình luận rằng đây có thể xem là cuộc chiến giữa một bên vì lợi nhuận, bên còn lại muốn hướng AI đến mục tiêu vì loài người. Phe của Ilya Sutskever dường như đã thắng. Điều này báo hiệu OpenAI đang bước vào một kỷ nguyên hoàn toàn khác", trang này bình luận.

Dù vậy, sau quyết định sa thải gây chấn động giới công nghệ, hội đồng quản trị OpenAI đang thảo luận với Sam Altman để đưa ông trở lại ghế giám đốc điều hành, trang The Verge đưa tin, dẫn thông tin trên từ nhiều người quen thuộc với vấn đề.

Một trong số đó cho biết Sam Altman đang "lưỡng lự" trước việc quay trở lại, cũng như muốn có thay đổi đáng kể về cách quản trị.