Gửi bình luận
Starlink đang đứng trước bước ngoặt lớn khi tìm cách mở rộng nhanh chóng ra toàn cầu.
Với tốc độ tăng trưởng ấn tượng và tham vọng phủ sóng khắp thế giới, Starlink được xem là động lực tăng trưởng chính của SpaceX. Tuy nhiên, khi mối quan hệ thân thiết giữa Musk và Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày càng trở nên rõ ràng, con đường vươn ra toàn cầu của Starlink cũng bắt đầu chạm phải những rào cản chính trị không nhỏ.
Thế mạnh công nghệ và kỳ vọng tăng trưởng
Với hơn 7.000 vệ tinh quỹ đạo thấp đang hoạt động, Starlink hiện cung cấp dịch vụ cho 118 quốc gia và vùng lãnh thổ. Doanh thu dự kiến trong năm nay có thể đạt 16,3 tỉ USD - tăng 74% so với năm 2024 - nhờ số lượng người dùng tăng gần gấp đôi lên 7,8 triệu, theo Morgan Stanley. Đây là con số vượt xa doanh thu từ hoạt động phóng tên lửa truyền thống của SpaceX.
Nhà phân tích Adam Jonas của Morgan Stanley nhận định với Financial Times: “Starlink sẽ là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng và lợi nhuận của SpaceX, dù mọi thứ bắt đầu từ năng lực phóng vượt trội”.
Starlink đã giành được nhiều hợp đồng lớn với các hãng hàng không như Qatar Airways, Air France, cùng các tập đoàn vận tải biển như Maersk và MSC. Không chỉ vậy, họ còn đang thương lượng để mở rộng tới những thị trường tiềm năng như Thổ Nhĩ Kỳ, Morocco, Bangladesh và đặc biệt là Ấn Độ - nơi ông Musk gần đây đã gặp trực tiếp Thủ tướng Narendra Modi để thúc đẩy kế hoạch hợp tác.
Khi công nghệ va chạm chính trị
Tuy nhiên, song song với đà mở rộng, mối quan hệ cá nhân của tỷ phú Elon Musk với Tổng thống Mỹ Donald Trump lại đang khiến Starlink gặp không ít rắc rối ở thị trường quốc tế.
Dù liên minh với ông Trump từng giúp Starlink vượt qua các rào cản pháp lý dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden và tiếp cận các hợp đồng liên bang béo bở, thì giờ đây điều đó lại trở thành điểm yếu trong mắt các quốc gia khác.
Một số chính phủ bắt đầu đặt câu hỏi: Liệu một công ty được dẫn dắt bởi một nhân vật có quan điểm chính trị mạnh như ông Elon Musk - người công khai ủng hộ Tổng thống Trump và thường xuyên phát ngôn gây tranh cãi trên mạng xã hội - có phải là đối tác chiến lược đáng tin cậy?
Điển hình, một bang của Canada gần đây đã hủy hợp đồng trị giá 100 triệu USD với Starlink nhằm phản đối chính sách thuế của Mỹ, cho rằng “không thể làm ăn với những người đang phá hoại nền kinh tế của chúng ta”.
Tại châu Âu, thái độ không mấy thân thiện của Musk với một số chính trị gia đã khiến nhiều quốc gia xem xét lại mức độ phụ thuộc vào Starlink - đặc biệt trong bối cảnh công ty này đang cung cấp dịch vụ tại Ukraine như một phần trong nỗ lực phòng thủ chống lại Nga.
Ukraine và ranh giới của quyền lực công nghệ
Tại Ukraine, hơn 40.000 thiết bị Starlink đang được sử dụng cho các mục đích quân sự, cứu trợ và kết nối dân sự. Trong giai đoạn đầu, SpaceX từng tài trợ chi phí vận hành, nhưng hiện nay, các khoản thanh toán đã được chuyển cho Bộ Quốc phòng Mỹ và chính phủ Ba Lan.
Một hợp đồng trị giá 537 triệu USD đã được ký với Lầu Năm Góc (Bộ Quốc phòng Mỹ) để cung cấp dịch vụ cho Ukraine đến năm 2027. Ba Lan cũng đóng góp khoảng 50 triệu USD mỗi năm để duy trì kết nối tại quốc gia này.
Tuy nhiên, phát ngôn gần đây của Musk trên mạng xã hội X - rằng “nếu tôi tắt Starlink, tiền tuyến Ukraine sẽ sụp đổ” - đã làm dấy lên lo ngại về việc công nghệ quan trọng này có thể trở thành công cụ gây áp lực chính trị. Ngoại trưởng Ba Lan đã không ngần ngại cảnh báo rằng họ sẽ “tìm nhà cung cấp khác” nếu SpaceX không còn đáng tin cậy.
Sau phản ứng dữ dội, Musk lên tiếng trấn an rằng SpaceX “sẽ không bao giờ tắt Starlink tại Ukraine” và “không bao giờ dùng nó làm con bài mặc cả”. Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng tuyên bố của ông không đủ để xoa dịu các đối tác quốc tế.
Sóng ngầm ở nhiều quốc gia
Sự hiện diện toàn cầu của Starlink cũng đang vấp phải nhiều phản ứng trái chiều: Tại Nam Phi, Elon Musk gọi chính sách ưu tiên doanh nghiệp da đen là “phân biệt chủng tộc công khai”, khiến tiến trình phê duyệt Starlink tại chính quê hương ông bị đình trệ.
Ở Brazil, một cuộc tranh cãi liên quan đến thông tin sai lệch trên nền tảng X - do Musk sở hữu - suýt dẫn đến việc cấm dịch vụ Starlink.
Còn tại Ý, một thỏa thuận trị giá 1,5 tỉ USD với chính phủ nước này rơi vào nghi vấn sau khi Musk đề nghị được gặp Tổng thống Sergio Mattarella - người chỉ giữ vai trò nghi lễ. Phủ tổng thống đã từ chối, nhấn mạnh rằng các vấn đề liên quan đến Starlink thuộc quyền xử lý của Thủ tướng Giorgia Meloni.
Trong khi đó, Starlink vẫn tiếp tục hoạt động tại nhiều quốc gia chưa cấp phép chính thức, thông qua các thiết bị được mua ở nước ngoài và nhập khẩu tư nhân - điều cho thấy sự phổ biến và nhu cầu mạnh mẽ, nhưng cũng phản ánh sự thiếu nhất quán trong việc kiểm soát.
“SpaceX hiện là thế lực thống trị trong ngành internet vệ tinh. Nếu một quốc gia cấm Starlink, người dân sẽ xuống đường phản đối với những chiếc chĩa ba trên tay”, Chris Quilty, chuyên gia phân tích tại Quilty Space, nhận xét.
Tuy nhiên, giới phân tích cũng cho rằng các đối thủ từ châu Âu và châu Á đang dần nổi lên. Masao Dahlgren từ Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế cho rằng Starlink chỉ có thể bị thách thức nếu có một sản phẩm vượt trội hơn về công nghệ và độ phủ sóng.
Từ một dự án công nghệ đầy tiềm năng, Starlink giờ đây đang bước vào vùng nước chính trị đầy rủi ro. Trong khi Musk tiếp tục mở rộng ảnh hưởng cá nhân trên trường quốc tế, các đối tác và chính phủ đang cân nhắc kỹ hơn liệu họ có nên đặt niềm tin vào một công ty mà quyền lực công nghệ gắn chặt với chính trị đến mức có thể thay đổi cục diện chiến trường.
