Thay đổi cách thức tuyên truyền phòng chống tảo hôn bằng công nghệ số

Kết hôn sớm và cưỡng ép kết hôn là một vấn đề toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng tới nhiều triệu trẻ em gái. Ước tính năm 2030 có hơn 800 triệu phụ nữ trên toàn cầu phải chịu đựng các hậu quả của tảo hôn, so với con số 650 triệu hiện nay.

Theo UNICEF, Việt Nam có tỷ lệ phụ nữ từ 20-24 tuổi đã kết hôn hoặc sống chung như vợ chồng trước khi tròn 18 tuổi là 11%, xếp thứ 21 trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, và thứ 98 trên thế giới về mức độ trầm trọng của tảo hôn. Theo số liệu điều tra kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số, tỷ lệ tảo hôn trong nhóm các dân tộc thiểu số lên tới 21,9%.

Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách đối với việc tập trung các nguồn lực vào phòng chống tảo hôn trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, nơi phần lớn trẻ em không được trang bị kiến thức về tảo hôn.

Đặc biệt, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, trẻ em và thanh thiếu niên càng phải đối mặt với nhiều nguy cơ tiềm ẩn khi học tập, giải trí trên mạng, đòi hỏi những giải pháp hiện đại phù hợp.

Ứng dụng công nghệ số

Hiện nay ngày càng có nhiều người, bao gồm cả thanh thiếu niên sử dụng internet để học tập, làm việc, giao tiếp, giải trí và tiếp cận các dịch vụ khác. Nhưng không gian mạng tiềm ẩn những nguy cơ gây ra tảo hôn và nhiều dạng thức lạm dụng trẻ em và thanh thiếu niên khác. Do đó, giới trẻ, đặc biệt là các em ở vùng sâu vùng xa, cần được trang bị các công cụ để bảo vệ bản thân. 

Đại diện tổ chức Plan International Việt Nam chia sẻ rằng nền tảng “Em Vui” được xây dựng như một diễn đàn thân thiện và tin cậy để thanh thiếu niên dân tộc thiểu số tham gia học tập, giao lưu, chia sẻ, lan tỏa kiến thức.

Ngoài website và ứng dụng điện thoại, “Em Vui” có mặt trên 6 kênh mạng xã hội phổ biến với giới trẻ, gồm Facebook, Tiktok, Zalo, YouTube, Instagram và Twitter, tạo cơ hội tiếp cận tối đa với giới trẻ, đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên dân tộc thiểu số trong độ tuổi từ 10-24 tại 4 tỉnh thực hiện dự án (Hà Giang, Lai Châu, Quảng Bình, Quảng Trị).

Được biết, thông qua việc cung cấp thông tin dưới những hình thức hấp dẫn như truyện kể, phim hoạt hình, trò chơi… nền tảng “Em Vui” là công cụ để giáo dục, truyền thông cho thanh thiếu niên, giúp các em có thể tự tin ứng phó và phòng chống tảo hôn, mua bán người. Qua đó, các em được nâng cao kiến thức pháp luật và tham gia đối thoại chính sách trực tuyến với các nhà lãnh đạo.

Đặc biệt, nền tảng được thiết kế theo hướng ít tốn dung lượng để có thể dễ dàng truy cập ở cả những vùng sâu, vùng xa, nơi kết nối internet không ổn định. Các thông tin quan trọng được chia sẻ trên nền tảng dưới dạng inforgraphic có thể xem ngoại tuyến với những người không có kết nối internet.

Số liệu từ tổ chức Plan International Việt Nam cho thấy sau hơn 8 tháng triển khai, nền tảng “Em Vui” đã thu hút hơn 31.000 lượt truy cập, thu hút hơn 3.000 bạn trẻ tham gia các hoạt động trên ứng dụng.

Những nhân tố của sự thay đổi ngay trong cộng đồng

Các câu lạc bộ trẻ em và diễn đàn dành cho thanh thiếu niên do Plan International hỗ trợ là nơi các bạn trẻ học hỏi và cùng nhau hành động nhằm ngăn chặn tình trạng tảo hôn và tạo ra một xã hội bình đẳng giới.

Theo chia sẻ của em Tiến - Trưởng ban trong Câu lạc bộ Thủ lĩnh của sự thay đổi cấp xã ở Lai Châu, các thành viên câu lạc bộ tổ chức các buổi sinh hoạt hằng tháng để tuyên truyền phòng chống tảo hôn, cũng như chia sẻ kinh nghiệm và đưa ra lời khuyên cho nhau khi đối mặt với nguy cơ bị ép kết hôn sớm.

Ngoài ra, Tiến còn cho biết bên cạnh việc chia sẻ về việc học tập, các em còn cùng nhau xây dựng các mô hình sinh kế như nuôi dê, trồng lúa… để chứng minh rằng có rất nhiều cơ hội giúp chúng ta phát triển thay vì kết hôn khi chưa sẵn sàng.

Là người trực tiếp tham gia trong Câu lạc bộ Thủ lĩnh của sự thay đổi, Tiến nhận thấy việc ngăn ngừa kết hôn sớm không phải là trách nhiệm của riêng trẻ em gái và phụ nữ, mà trẻ em trai và nam giới cũng là nhân tố chính tạo nên sự thay đổi.

Nền tảng “Em Vui” là một hoạt động trong khuôn khổ dự án Tăng cường nhận thức của trẻ em, thanh thiếu niên dân tộc thiểu số về mua bán người và tảo hôn thông qua công nghệ số (EMPoWR).

Dự án do Phái đoàn Liên minh châu Âu và Tổ chức Plan International tại Bỉ đồng tài trợ, được Viện Nghiên cứu phát triển xã hội (ISDS) phối hợp thực hiện với Tổ chức Plan International tại Việt Nam, với sự hợp tác của Cục Trẻ em (Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội) và các cơ quan khác.

Dự án được triển khai tại 11 huyện, 52 xã của 4 tỉnh Hà Giang, Lai Châu, Quảng Bình và Quảng Trị trong 3 năm từ 2020-2023.

Mục tiêu chính của dự án là hỗ trợ các nam nữ thanh thiếu niên dân tộc thiểu số (từ 10 đến 24 tuổi) sử dụng không gian kỹ thuật số để tìm hiểu các kiến thức về phòng chống tảo hôn, phòng chống mua bán người, an toàn trên không gian mạng, sức khỏe sinh sản cũng như tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ...