TikTok cáo buộc EU không thông báo về lệnh cấm

Thuộc sở hữu của công ty ByteDance (Trung Quốc), ứng dụng TikTok đang phải đối mặt với sự giám sát ngày càng tăng từ các cơ quan phương Tây về mối lo chính phủ Trung Quốc có thể sử dụng nó để thu thập dữ liệu người dùng.

Chính phủ Trung Quốc thường xuyên phủ nhận có bất kỳ ý định nào như vậy.

Hôm 23.2, Ủy ban châu Âu và Hội đồng châu Âu, tổ chức tập hợp các đại diện của các quốc gia thành viên để thiêt lập ưu tiên về chính sách, cho biết nhân viên phải gỡ bỏ TikTok khỏi các thiết bị di động cá nhân có truy cập vào dịch vụ doanh nghiệp.

Từng nói rằng chính phủ Trung Quốc không truy cập dữ liệu trên ứng dụng của mình, TikTok cho biết chưa được thông báo hoặc liên lạc bởi bất kỳ tổ chức nào trước các quyết định đó.

"Vì vậy, chúng tôi thực sự đang hoạt động dưới đám mây đen và sự thiếu minh bạch, thiếu quy trình đúng đắn. Thật sự, chúng tôi sẽ mong đợi có sự tương tác về vấn đề này", Caroline Greer, Giám đốc chính sách công cộng và quan hệ chính phủ của TikTok, cho biết với Reuters.

Bà Caroline Greer nói không thể phản hồi những quan ngại về an ninh mạng của các cơ quan này vì họ chưa nêu rõ chúng.

Ủy ban châu Âu chưa bình luận khi được đề nghị hỏi về tuyên bố của TikTok.

Bà Caroline Greer cho biết Giám đốc điều hành TikTok - Shou Zi Chew "lo lắng và hơi bối rối". Ông Shou Zi Chew từng gặp Thierry Breton (Ủy viên phụ trách thị trường nội bộ của EU) và các ủy viên khác tại Brussels vào tháng 1.

"Bạn biết đấy, ông ấy luôn rất sẵn sàng đáp ứng Ủy ban... Chúng tôi đã liên hệ để tổ chức một cuộc họp bất kể dưới bất kỳ hình thức nào mà họ mong muốn", Caroline Greer nói.

Theo Caroline Greer, các tổ chức khác của EU nên tự nghiên cứu trước khi đưa ra quyết định về TikTok.

Hôm 23.2, một quan chức cấp cao cho biết tất cả nhân viên Ủy ban châu Âu đã được yêu cầu xóa TikTok khỏi thiết bị cá nhân và công việc.

“Để bảo vệ dữ liệu và tăng cường an ninh mạng, ban quản lý Ủy ban châu Âu đã quyết định tạm dừng ứng dụng TikTok trên các thiết bị của ủy ban và thiết bị cá nhân”, trích tuyên bố của Ủy ban châu Âu.

Các quan chức Ủy ban châu Âu được yêu cầu gỡ cài đặt TikTok trong thời gian sớm nhất và trước ngày 15.3.

“Kể từ ngày 15.3, các thiết bị đã cài đặt ứng dụng sẽ được coi là không tuân thủ”, Ủy ban châu Âu cho biết.

Eric Mamer và Sonya Gospodinova, người phát ngôn Ủy ban châu Âu, khẳng định đây là kết quả của một quá trình phân tích cẩn thận. Họ cho biết hạn chế này là “tạm thời và có thể được đánh giá lại”.

Các tổ chức khác của Liên minh châu Âu (EU) bao gồm Hội đồng châu Âu và Nghị viện châu Âu, cũng có khả năng áp dụng biện pháp tương tự với TikTok.

Nghị viện châu Âu đang “theo dõi và đánh giá tất cả vi phạm dữ liệu có thể xảy ra liên quan đến TikTok và sẽ xem xét đánh giá của Ủy ban châu Âu trước khi đưa ra các khuyến nghị”.

TikTok cho biết quyết định của Ủy ban châu Âu là "sai lầm".

“Chúng tôi thất vọng với quyết định này. Chúng tôi đã liên hệ với Ủy ban châu Âu để xác lập hồ sơ và giải thích cách chúng tôi bảo vệ dữ liệu của 125 triệu người dùng trên khắp EU”, người phát ngôn của TikTok nói.

Tháng 1.2022, chính phủ Hà Lan khuyến cáo quan chức tránh xa TikTok vì những lo ngại tương tự. Trước đó, Mỹ cũng đã cấm cài đặt TikTok trên tất cả các thiết bị của chính phủ liên bang vào tháng 12, do lo ngại về khả năng gián điệp. Nhiều bang Mỹ cũng đã thực hiện các hạn chế tương tự.

Cơ quan bảo vệ dữ liệu hàng đầu của châu Âu tại Ireland đang điều tra TikTok về khả năng dữ liệu của công dân châu Âu được gửi sang Trung Quốc.

Ông Biden lên tiếng về khả năng Mỹ cấm TikTok

Tổng thống Joe Biden hôm 6.2 cho biết ông không chắc liệu Mỹ có cấm ứng dụng TikTok do công ty ByteDance sở hữu hay không.

"Tôi không chắc. Tôi biết tôi không có nó trên điện thoại của mình", Tổng thống Mỹ nói khi trả lời câu hỏi của phóng viên về TikTok sau khi trở về Washington D.C từ kỳ nghỉ cuối tuần ở Trại David.

Trại David là khu nghỉ dưỡng truyền thống của Tổng thống Mỹ, nằm tại vùng núi phía tây bang Maryland và cách thủ đô Washington D.C gần 100 km. Ẩn mình trong vùng núi non bang Maryland, Trại David từ lâu là nơi để các Tổng thống Mỹ nghỉ ngơi và tránh khỏi những ồn ào, ngột ngạt ở Nhà Trắng.

Trong một bức thư hôm 2.2, Thượng nghị sĩ Michael Bennet thuộc đảng Dân chủ kêu gọi giám đốc điều hành Apple và Google xóa TikTok khỏi các cửa hàng ứng dụng của họ ngay lập tức, với lý do lo ngại rộng rãi rằng chính phủ Trung Quốc có thể truy cập thông tin về người Mỹ sử dụng ứng dụng này.

Đề nghị từ Michael Bennet, người trong Ủy ban Tình báo Thượng viện, nêu bật cả mối lo ngại ngày càng tăng về các rủi ro an ninh quốc gia tiềm ẩn với TikTok cũng như quyền lực của Apple và Google trong việc quyết định loại bỏ ứng dụng mà người Mỹ có thể truy cập.

Michael Bennet nói với giám đốc điều hành hai công ty rằng TikTok là duy nhất so với các nền tảng truyền thông xã hội khác vì công ty mẹ ByteDance có trụ sở tại Bắc Kinh, theo luật Trung Quốc sẽ phải giao dữ liệu nội bộ cho chính phủ để hỗ trợ công việc tình báo.

“Yêu cầu của Bắc Kinh làm tăng nguy cơ rõ ràng rằng Trung Quốc có thể vũ khí hóa TikTok để chống lại Mỹ, cụ thể là bằng cách buộc ByteDance giao nộp dữ liệu nhạy cảm của người Mỹ hoặc thao túng nội dung mà người Mỹ nhận được để thúc đẩy lợi ích của Trung Quốc. Những rủi ro rõ ràng này khiến TikTok trở thành mối đe dọa không thể chấp nhận được với an ninh quốc gia của Mỹ”, Michael Bennet viết.

TikTok đã nhiều lần tìm cách trấn an các nhà làm luật và quan chức Mỹ có liên quan rằng họ không lưu trữ dữ liệu người dùng Mỹ ở Trung Quốc. TikTok cũng đang đàm phán với chính phủ Mỹ về cách thức có thể giảm thiểu rủi ro an ninh quốc gia tiềm ẩn trong khi tiếp tục hoạt động tại đây.

Song đến nay, nhiều nhà làm luật vẫn chưa bị thuyết phục với việc Quốc hội đã thông qua dự luật vào cuối năm ngoái cấm TikTok khỏi các thiết bị của chính phủ. Những người khác đã đề xuất cấm hoàn toàn TikTok ở Mỹ. Các giới hạn với TikTok ở nhiều mức độ khác nhau cũng gia tăng ở một số bang và trường đại học.

Trong thư của mình, Michael Bennet trích dẫn bài viết trên trang BuzzFeed News từ năm ngoái dựa trên bản ghi các cuộc họp nội bộ cho thấy các nhân viên ở Trung Quốc tại ByteDance nhiều lần truy cập thông tin về người dùng TikTok tại Mỹ. Ông cũng trích dẫn một bài báo gần đây của trang Forbes mô tả hoạt động “làm nóng” hoặc tăng cường các video chọn lọc của TikTok để giúp chúng lan truyền.

Michael Bennet nói rằng điều đó cho thấy “khả năng rất thực tế là chính phủ Trung Quốc có thể buộc TikTok, thông qua ByteDance, sử dụng ảnh hưởng của mình để thúc đẩy lợi ích của chính phủ, chẳng hạn bằng cách điều chỉnh thuật toán để trình bày nội dung về người Mỹ nhằm phá hoại các thể chế dân chủ của Mỹ hoặc bóp nghẹt những lời chỉ trích Trung Quốc về chính sách với Hồng Kông, Đài Loan, hoặc người Duy Ngô Nhĩ”.

Brooke Oberwetter, phát ngôn viên của TikTok, cho biết trong một tuyên bố: “Thật không may, lá thư của Thượng nghị sĩ Bennet hầu như chỉ dựa vào báo cáo sai lệch về TikTok, dữ liệu chúng tôi thu thập và các biện pháp kiểm soát bảo mật dữ liệu của chúng tôi. Nó cũng bỏ qua khoản đầu tư đáng kể mà chúng tôi đã thực hiện thông qua Dự án Texas, kế hoạch được đàm phán với các chuyên gia an ninh quốc gia hàng đầu đất nước chúng tôi, để cung cấp thêm sự đảm bảo cho cộng đồng về bảo mật dữ liệu của họ và tính toàn vẹn của nền tảng TikTok”.

Trước đó, một số nhà phân tích đã lập luận rằng vì TikTok cực kỳ phổ biến với các cử tri trẻ tuổi, có xu hướng nghiêng về đảng Dân chủ, nên chính quyền Biden có thể sẽ không muốn mạo hiểm đánh mất họ bằng cách theo đuổi lệnh cấm. Thế nhưng, các nhà phân tích cũng tin rằng tình hình có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào tình trạng mối quan hệ của Mỹ với Trung Quốc.

“Ở một mức độ nào đó, nó rất liên quan đến quan hệ chính phủ Mỹ - Trung. Vì vậy, nếu mối quan hệ tiếp tục xấu đi thì có thể làm tăng khả năng xảy ra một số lệnh cấm TikTok”, Mark Mahaney, nhà phân tích internet của công ty tư vấn Evercore ISI, nhận định.

Theo tờ Wall Street Journal, Shou Zi Chew đã đồng ý tham dự phiên điều trần trước Ủy ban Năng lượng và Thương mại của Hạ viện Mỹ vào ngày 23.3 tới. Đây sẽ là lần đầu tiên Giám đốc điều hành TikTok xuất hiện ở một phiên điều trần của Quốc hội Mỹ và đối mặt với các chất vấn trước một ủy ban Quốc hội.

Phiên điều trần sẽ giúp các nhà làm luật Mỹ, đặc biệt là các thành viên đảng Cộng hòa, có thể giải đáp những nghi vấn về việc ByteDance cho phép chính phủ Trung Quốc truy cập dữ liệu và theo dõi người dùng Mỹ.

Bà Cathy McMorris Rodgers, Chủ tịch Ủy ban Năng lượng và Thương mại thuộc Hạ viện, nhấn mạnh rằng người Mỹ cần phải được biết những hành động này ảnh hưởng thế nào đến quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu của họ.

Trước những cáo buộc, phía ByteDance đã phản bác nghi vấn trên và cho biết chính quyền Trung Quốc không có quyền kiểm soát nào, dù là trực tiếp hay gián tiếp với ByteDance và TikTok.

Cũng như các nhà làm luật thuộc đảng Cộng hòa khác, bà Cathy McMorris Rodgers yêu cầu TikTok phải cung cấp thêm thông tin về những tác động của ứng dụng này với giới trẻ, trong bối cảnh những nội dung độc hại và xâm hại tình dục trẻ vị thành niên ngày càng tràn lan trên nền tảng này.

TikTok cũng cho biết qua phiên điều trần vào tháng 3, công ty sẽ làm rõ những cáo buộc và nghi vấn về nền tảng này nói riêng và ByteDance nói chung cũng như giải quyết những lo ngại về an ninh quốc gia.

Shou Zi Chew cũng nói rằng TikTok cần đầu tư nhiều hơn về việc bảo vệ thanh thiếu niên. Hiện TikTok vẫn tìm cách xoa dịu những lo ngại của giới chức và người dùng Mỹ. Shou Zi Chew cũng hy vọng sẽ có cơ hội giải quyết các vấn đề này tại phiên điều trần.