Tổng bí thư, Chủ tịch nước: Cán bộ kiểm tra phải là những 'Bao Công' trong thời đại mới

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng phát biểu chỉ đạo hội nghị - Ảnh: TTXVN

Theo Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, có thể khẳng định, nhiệm kỳ qua, hoạt động kiểm tra, giám sát của Đảng nói chung, cũng như của ngành kiểm tra nói riêng, đã góp phần quan trọng vào việc đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến, tự chuyển hóa" trong nội bộ và đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Góp phần giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất, trong sạch của Đảng; giữ vững nguyên tắc, kỷ luật, kỷ cương của Đảng; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, cùng cả nước thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị mà Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã đề ra, góp phần quan trọng vào những thành tựu chung của đất nước.

Phòng, chống tham nhũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm

Ngành kiểm tra của Đảng đã bám sát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được quy định trong điều lệ Đảng, làm được rất nhiều việc, có hiệu quả, có nhiều đổi mới. Cụ thể:

Thứ nhất, các cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp đã nghiêm túc thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; tập trung triển khai, tổ chức tốt việc học tập, nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp.

Trên cơ sở đó, đã sớm cụ thể hóa nghị quyết đại hội bằng chương trình hành động thực hiện công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, Ủy ban kiểm tra các cấp với trọng tâm là đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng.

Thứ hai, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn việc kiểm tra, giám sát của cấp ủy, tổ chức Đảng và Ủy ban kiểm tra các cấp có nhiều chuyển biến tích cực, chủ động hơn, kịp thời hơn, bám sát tình hình thực tiễn và công tác xây dựng Đảng.

Ủy ban Kiểm tra trung ương đã kịp thời tham mưu giúp Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư sửa đổi, bổ sung, ban hành khá đồng bộ các quy định, quy chế, hướng dẫn về công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng. Chủ động hướng dẫn, tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp trong việc thực hiện các văn bản này.

Thứ ba, đã tích cực thực hiện khá toàn diện các nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng theo đúng quy định của điều lệ Đảng; số lượng các cuộc kiểm tra, giám sát năm sau cao hơn năm trước và tăng nhiều so với nhiệm kỳ Đại hội XI.

Nội dung đã tập trung vào những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, những vấn đề bức xúc mà cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm. Chất lượng, hiệu quả các cuộc kiểm tra, giám sát được nâng lên, có chuyển biến rõ rệt; kịp thời xử lý kỷ luật nghiêm minh và công khai kết quả xử lý trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Theo báo cáo của Ủy ban Kiểm tra trung ương, trong nhiệm kỳ vừa qua, cấp ủy, tổ chức đảng và Ủy ban kiểm tra các cấp đã kiểm tra, giám sát hàng chục vạn tổ chức đảng và hàng triệu đảng viên; thi hành kỷ luật hơn 1.000 tổ chức đảng và hơn 87.000 đảng viên. Trong đó, có cả cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước, các tướng lĩnh trong lực lượng vũ trang, kể cả đương chức và đã nghỉ hưu.

Điều đó đã khẳng định quyết tâm chính trị cao của Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và bản lĩnh của ngành Kiểm tra trong công cuộc chỉnh đốn, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.

Ủy ban Kiểm tra trung ương và Ủy ban kiểm tra các cấp đã tập trung thực hiện tốt nhiệm vụ trọng tâm là kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm; đã lựa chọn đúng đối tượng, có trọng tâm, trọng điểm; đồng thời, quyết liệt trong tổ chức thực hiện, kết luận rõ các vi phạm, khuyết điểm, kiến nghị hủy bỏ các nghị quyết, quyết định trái thẩm quyền, tạo sự ổn định cho địa phương, cơ quan, đơn vị.

Thứ tư, Ủy ban kiểm tra các cấp đã đóng vai trò rất quan trọng, góp phần tích cực vào công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Thực hiện quy định của Bộ Chính trị, đã đưa công tác phòng, chống tham nhũng thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm, một nội dung quan trọng trong công tác kiểm tra, giám sát.

Đã kịp thời kiểm tra, xử lý những cán bộ, đảng viên mắc vào tham nhũng, xử lý nghiêm tổ chức đảng và đảng viên không chấp hành nghiêm túc các quy định của Đảng và Nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng.

Ủy ban kiểm tra của Đảng đã phối hợp chặt chẽ hơn với các cơ quan chức năng phòng, chống tham nhũng của Nhà nước trong kiểm tra, giám sát, phát hiện, xử lý và công khai kết quả xử lý những tổ chức, cán bộ, đảng viên có vi phạm. Nhiều vụ việc sau đó đã bị các cơ quan pháp luật khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử.

Thứ năm, các cấp ủy, tổ chức đảng đã tích cực sắp xếp tổ chức, kiện toàn bộ máy, xây dựng chương trình hoạt động, quy chế làm việc; chủ động thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của điều lệ Đảng; giải quyết tốt một số việc tồn đọng từ các nhiệm kỳ trước, trong đó có cả những việc rất phức tạp; giữ được nền nếp công tác, làm việc bài bản, chặt chẽ và có nhiều đổi mới.

Kiện toàn bộ máy nhân sự ở trung ương và các địa phương, phối hợp xử lý những vấn đề liên quan đến công tác đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. Đã quan tâm chỉ đạo và thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng ngành, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ kiểm tra các cấp.

Làm tốt công tác kiểm tra, giám sát phục vụ công tác nhân sự đại hội đảng bộ các cấp và nhân sự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn nhân sự uỷ ban kiểm tra các cấp.

Thứ sáu, một điểm sáng nổi bật trong nhiệm kỳ này là đội ngũ cán bộ kiểm tra, đặc biệt các đồng chí ủy viên Ủy ban Kiểm tra trung ương rất có bản lĩnh, quyết liệt, thận trọng, công tâm, khách quan trong việc thẩm tra, xác minh đối với những vụ việc khó đã tồn tại từ lâu.

Tham mưu giúp cho Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét xử lý kỷ luật thấu tình, đạt lý theo tinh thần xử lý một vài người để cứu muôn người, rất nhân văn!

Có thể nói, trong nhiệm kỳ này, các đồng chí đã làm được nhiều việc, có kết quả rõ rệt, được dư luận rất đồng tình, hoan nghênh, đánh giá cao, góp phần lấy lại và củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ ta.

Với phương châm không có "vùng cấm", không có "ngoại lệ", Ủy ban Kiểm tra trung ương đã chủ động phát hiện dấu hiệu vi phạm, tổ chức kiểm tra ở tất cả các cấp, các ngành, lĩnh vực, địa bàn khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm; 

Trong đó, tập trung vào một số lĩnh vực khó, địa bàn nổi cộm, phức tạp, trước đây ít kiểm tra hoặc chưa được kiểm tra, như kiểm tra về sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Qua đó đã xử lý kỷ luật khai trừ một số cán bộ, đảng viên suy thoái, chuyển hóa về tư tưởng, có nhiều vi phạm về tuyên truyền chống lại nền tảng tư tưởng của Đảng.

Kiểm tra các tổ chức đảng trong các doanh nghiệp nhà nước, lực lượng vũ trang về công tác cán bộ, bảo vệ môi trường gắn với đầu tư xây dựng, tài chính, ngân hàng.

Qua kiểm tra, đã xử lý nghiêm một số cấp ủy viên các cấp, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền; thậm chí cả cán bộ nguyên là lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước, nhiều cán bộ là cấp tướng trong lực lượng vũ trang. Các đồng chí luôn nắm chắc vấn đề, thực sự cầu thị, lắng nghe ý kiến của nhân dân, báo chí, công luận...

Từ bản lĩnh và quyết tâm của Ủy ban Kiểm tra trung ương đã có tác dụng lan tỏa đến cấp ủy, ủy ban kiểm tra các địa phương, đơn vị, qua đó khắc phục bước đầu có hiệu quả tình trạng "trên nóng, dưới lạnh" trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng.

Kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng chưa theo kịp yêu cầu

Bên cạnh những kết quả, thành tích đã đạt được, với tinh thần thẳng thắn, nghiêm túc, chúng ta cũng phải thấy rằng, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng vẫn chưa theo kịp được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình hiện nay.

Không ít địa phương, cơ quan, đơn vị có thời điểm lãnh đạo công tác kiểm tra chưa chủ động, thường xuyên, ráo riết, quyết liệt; tiến hành kiểm tra, giám sát còn mang tính hình thức, chiếu lệ, dẫn đến hiệu lực, hiệu quả thấp, chưa đủ sức răn đe; vẫn còn tình trạng nể nang, né tránh, đùn đẩy, chưa nghiêm túc và chưa chủ động xử lý khi phát hiện thấy vi phạm, khuyết điểm.

Kết quả kiểm tra chưa đều; có chuyển biến rõ ở cấp trung ương, các cấp khác thời gian gần đây có tích cực hơn nhưng cũng chưa thật rõ nét. Công tác kiểm tra, giám sát trong các cơ quan của Nhà nước chưa được coi trọng đúng mức và còn yếu, kết quả chưa rõ.

Một số cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp ủy chưa coi trọng đúng mức công tác kiểm tra, giám sát, chưa kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo và đích thân thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát; một số cấp ủy chưa thực sự quan tâm, tạo điều kiện cho Ủy ban kiểm tra thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của điều lệ Đảng.

Kiểm tra, giám sát đối với cấp ủy viên cùng cấp, người đứng đầu, người có chức vụ, quyền hạn và một số lĩnh vực tư tưởng, quản lý báo chí, thanh tra, kiểm toán, phòng, chống tham nhũng, tư pháp, tổ chức cán bộ chưa thật mạnh mẽ.

Việc tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý vi phạm trong nội bộ vẫn là khâu yếu; có nhiều khuyết điểm, sai phạm của tổ chức đảng, đảng viên chậm được phát hiện, xử lý kéo dài. Ủy ban kiểm tra cùng cấp cũng chưa mạnh dạn, chủ động tham mưu, đề xuất với cấp ủy để kiểm tra những vụ việc có dấu hiệu vi phạm, thậm chí vi phạm đã rõ.

Việc xác định nội dung kiểm tra, giám sát của một số cấp ủy, tổ chức đảng còn dàn trải, hình thức, chưa thực sự đi vào các lĩnh vực phức tạp, nhạy cảm, dễ nảy sinh tiêu cực hoặc những vấn đề đang gây bức xúc của địa phương, cơ quan, đơn vị.

Ở các địa phương, nhất là cấp huyện, cấp cơ sở, sự chuyển biến chưa mạnh, chưa có những vụ việc trọng tâm, trọng điểm, vụ việc điển hình. Còn có tổ chức đảng thiếu bản lĩnh, dĩ hòa vi quý; cá biệt có biểu hiện bao che cho cán bộ, đảng viên có chức, có quyền vi phạm.

Sự phối hợp công tác giữa Ủy ban kiểm tra với các cơ quan có liên quan như thanh tra, kiểm toán, công an, viện kiểm sát, tòa án… có lúc, có việc còn thiếu chặt chẽ, chưa thường xuyên, hiệu quả chưa cao.

Chống tư tưởng quyền anh, quyền tôi, "cua cậy càng, cá cậy vây"

Tuy nhiên, theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, chúng ta tuyệt nhiên không được chủ quan, tự mãn. Bởi vì, tình hình còn có những diễn biến phức tạp, khó lường; công tác kiểm tra, giám sát của chúng ta còn không ít hạn chế, khuyết điểm.

Thực trạng hiện nay, khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên còn có nguy cơ gia tăng về số lượng, phức tạp và nghiêm trọng hơn về mức độ, tính chất, quy mô và tinh vi trong cách vi phạm. 

Các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, "lợi ích nhóm", "bệnh thành tích", "tư duy nhiệm kỳ", "lạm quyền", "lộng quyền", vi phạm nguyên tắc tổ chức đảng đang còn nghiêm trọng. Do vậy, công tác kiểm tra, giám sát kỷ luật đảng cần phải được tiến hành mạnh mẽ, thường xuyên, liên tục, hiệu quả cao hơn nữa, không được tự thỏa mãn, bằng lòng với những kết quả đã đạt được.

Cùng với việc quán triệt, thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và các văn bản của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; phương hướng, nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát nhiệm kỳ khoá XIII mà báo cáo tại hội nghị đã nêu, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị các cấp ủy, tổ chức đảng và Ủy ban kiểm tra các cấp cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung:

Một, phải tiếp tục nhận thức thật sâu sắc và đầy đủ hơn nữa vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban Kiểm tra trung ương và Ủy ban kiểm tra các cấp.

Kiểm tra, giám sát là một trong những phương thức lãnh đạo của Đảng, một bộ phận quan trọng trong toàn bộ công tác xây dựng Đảng. Đảng ta khẳng định, kiểm tra là một chức năng lãnh đạo của Đảng, là nhiệm vụ của toàn Đảng; lãnh đạo mà không kiểm tra coi như không lãnh đạo.

Mọi tổ chức Đảng và đảng viên đều bình đẳng trước kỷ luật của Đảng và đều phải chịu sự kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng. Kiểm tra, giám sát là "thanh bảo kiếm để chữa lành các vết thương".

Hai, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước theo hướng tăng cường trách nhiệm, đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng.

Tập trung hoàn hiện cơ chế kiểm tra, giám sát đối với công tác cán bộ, thực thi quyền lực của người có chức, có quyền; sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; phòng, chống tham ô, lãng phí, lợi ích nhóm. Khuyến khích và bảo vệ cán bộ, đảng viên, người đứng đầu dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì sự phát triển của đất nước.

Tăng cường phối hợp giữa kiểm tra, giám sát của Đảng với thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử của Nhà nước, chống tư tưởng quyền anh, quyền tôi, "cua cậy càng, cá cậy vây". Có cơ chế phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, truyền thông, báo chí và nhân dân đối với công tác kiểm tra, giám sát.

Ba, công tác kiểm tra, giám sát phải được tiến hành thường xuyên, toàn diện, công khai, dân chủ, thận trọng và chặt chẽ, trong đó lấy cảnh báo, phòng ngừa, ngăn chặn là chính. Phải giữ vững các nguyên tắc của Đảng, coi trọng chứng cứ, không suy diễn, không áp đặt, không thành kiến, thực hiện đúng phương châm "chủ động, chiến đấu, giáo dục, hiệu quả".

Kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống; xây là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược lâu dài; chống là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách. Bên cạnh việc phát huy hiệu quả công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, cần tăng cường nâng cao chất lượng công tác kiểm tra chấp hành và công tác giám sát.

Đây là việc làm thường xuyên, có tính phòng ngừa, kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh, ngăn chặn những hành vi vi phạm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thiếu gương mẫu trong cuộc sống với mục đích "trị bệnh cứu người", giữ được cán bộ.

Bốn, các cấp ủy, nhất là người đứng đầu, phải tổ chức thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng theo chức năng, nhiệm vụ và tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn cấp uỷ, tổ chức đảng cấp dưới thực hiện công tác kiểm tra, giám sát.

Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, rõ rệt hơn trong công tác kiểm tra, giám sát ở địa phương, cơ quan, đơn vị mình. Khắc phục cho được tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm trong công tác kiểm tra, giám sát.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước đề nghị Ủy ban Kiểm tra trung ương tăng cường chỉ đạo ủy ban kiểm tra cấp dưới trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng; tránh tình trạng "trông chờ, nghe ngóng", "nhẹ trên, nặng dưới" hoặc bao che sai phạm của các địa phương, cơ quan, đơn vị.

Năm, để hoàn thành nhiệm vụ kiểm tra, giám sát trong bối cảnh hiện nay, điều quan trọng quyết định là phải tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra; phải tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm tra đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Các cơ quan kiểm tra cùng với các cơ quan nội chính, thanh tra, điều tra, kiểm sát, xét xử phải thật sự là những "thanh bảo kiếm" sắc bén, có phẩm chất đạo đức trong sáng, trong sạch, chí công vô tư, có dũng khí đấu tranh ngăn chặn những việc làm sai trái, lợi ích nhóm, mưu lợi cá nhân.

Cán bộ kiểm tra phải là những chiến sĩ kiên cường, có bản lĩnh, nắm chắc các cơ chế, chính sách, điều lệ Đảng, các quy chế, quy định của Đảng và Nhà nước; đặc biệt phải có dũng khí đấu tranh, chính trực và hơn ai hết phải liêm, phải sạch. Không liêm, không sạch thì không nói được ai, không kiểm tra, giám sát, không kỷ luật được người khác.

Phải chống tiêu cực ngay trong các cơ quan và cá nhân những người làm công tác chống tiêu cực.

Phải không ngừng nâng cao trình độ, kiến thức; luôn phấn đấu, rèn luyện tác phong công tác, không kiêu ngạo, không say sưa với thành tích, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, tâm huyết, kiên quyết và trách nhiệm cao trong nghề nghiệp; phải thực sự gương mẫu trong cuộc sống và công tác, thực sự công tâm, khách quan, đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân lên trên hết, trước hết.

Phải là những "Bao công" trong thời đại mới.

Nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát trong thời gian tới hết sức nặng nề. Cán bộ kiểm tra luôn phải đối mặt, đấu tranh với những sai phạm, tiêu cực của đồng chí, đồng đội và cả những người thân; luôn phải đấu tranh với chính mình để không phạm phải những cám dỗ đời thường. Đó là thách thức không nhỏ.