Văn hóa giao thông

Một xe container đang chạy theo hướng từ TP.Thủ Đức vào trung tâm TP.HCM thì tông vào dải phân cách cầu Sài Gòn khiến hướng di chuyển này kẹt cứng. Điều lạ kỳ là không chỉ kẹt ở làn dành cho ô tô mà làn dành cho xe máy cũng kẹt. Nguyên nhân chỉ bởi những người đi xe máy đến đó thì đi chậm lại để quan sát xem chuyện gì đang xảy ra. Giao thông đã không còn chỉ là vấn đề đi lại thuần túy mà đã trở thành thước đo văn hóa của cộng đồng: văn hóa giao thông.

Chưa bao giờ việc kẹt xe, nhất là vào giờ cao điểm ở các thành phố lớn trở nên trầm trọng như hiện nay. Có những đoạn đường chỉ cách nhau vài cây số mà người tham gia giao thông đã phải di chuyển mất mấy tiếng đồng hồ. Việc kẹt xe năm bảy tiếng đồng hồ đã không còn là chuyện lạ.

Kẹt xe gây ra rất nhiều hệ lụy bởi làm mất đi rất nhiều cơ hội với mọi người trong làm việc, học tập, sinh hoạt. Đặc biệt, luôn phải chịu cảnh kẹt xe, ngập nước làm cho nhiều người trở nên cáu gắt, bực bội, khó chịu. Hệ quả là để cố gắng tránh kẹt xe, nhiều người tham gia giao thông ngang nhiên vi phạm lạng lách, chen lấn, chạy xe lên vỉa hè… tạo ra những cảnh giao thông hỗn loạn thường thấy ở một số nơi vào giờ cao điểm.

Bao nhiêu những phân tích, những bình luận, những giải pháp được đưa ra nhằm đối phó với tình trạng này nhưng hình như chả “xi nhê” gì khi mà việc kẹt xe ở một số nơi ngày càng trở nên trầm trọng. Phóng nhanh, vượt ẩu, giành đường chính là nguyên nhân đã làm cho tai nạn giao thông ở Việt Nam trở nên khủng khiếp. Mỗi ngày qua đi lại có những người chết vì tai nạn giao thông, cùng với đó là nỗi đau, mất mát của những người thân dai dẳng mãi.

Nhiều người đưa ra những biện minh trước hiện trạng đáng buồn này như: cơ sở hạ tầng giao thông còn kém, phương tiện giao thông không đảm bảo điều kiện an toàn (quá hạn, quá cũ, xe tự tạo)… Các lý do nêu trên không sai, nhưng nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng tai nạn giao thông ở Việt Nam tăng cao hơn hẳn so với các nước trên thế giới là ý thức người tham gia giao thông còn quá kém.

Nếu tinh ý một chút chắc chắn có thể phát hiện ra nguyên nhân kẹt xe hiện nay ở Việt Nam. Đa phần những phương tiện tham gia giao thông ở Việt Nam hiện nay là xe gắn máy. Vì vậy khi ý thức của người tham gia giao thông thấp kém một số người sẽ bất chấp tất cả những mong giành giật cái lợi cho mình. Đường hẹp, xe buýt, xe tải quá khổ chạy nghênh ngang “chẳng coi ai ra gì”. Lực lượng chức năng cũng chưa có đủ những biện pháp kiên quyết để xử lý các vi phạm giao thông.

Cuối cùng, có lẽ nguyên nhân chính, đó là ý thức của không ít người tham gia giao thông quá kém. Ở nhiều nơi có tín hiệu đèn giao thông, khi đèn xanh chỉ còn một hai giây thì vẫn có những người bất chấp tất cả cố gắng vượt lên. Phía bên kia, mặc dù đèn đỏ vẫn còn vài giây nhưng nhiều người vẫn rú ga vút thẳng. Có một điều vô cùng lạ là nhiều người có thể “ngồi đồng” hàng giờ, hàng ngày ở quán cà phê, có thể nhậu thâu đêm suốt sáng nhưng chỉ đợi 30 giây đèn đỏ đã tỏ ra khó chịu.

Những nơi đường dân sinh có đường sắt chạy qua, người dân tự mở những đường ngang để đi lại, vì là đường sắt nên chỉ có thể đi một làn, bên này đi thì bên kia phải dừng lại, bên này dừng thì bên kia sẽ đi. Sẽ rất ít thấy có một vụ việc nào mà những người bên này tự dừng lại để những người bên kia đi qua, mặc dù bên kia đã kéo dài hàng chục mét. Nhiều người có suy nghĩ kiểu còn chạy được thì cứ chạy. Hậu quả là vì không để ý và cố vượt qua, không nhìn kỹ nên đã từng xảy ra những vụ tai nạn đường sắt thương tâm.

Đã đến lúc, vấn đề tuyên truyền, giáo dục ý thức của người tham gia giao thông và xử phạt thật nặng những hành vi vi phạm giao thông phải được tiến hành thật đồng bộ và quyết liệt.