Gửi bình luận
Ba cường quốc châu Âu kích hoạt cơ chế tranh chấp quy định trong Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) để chính thức cáo buộc Iran vi phạm những điều khoản của thỏa thuận này - động thái mở đường cho việc tái áp đặt trừng phạt Liên hợp quốc với quốc gia Trung Đông.
“Chúng tôi không chấp nhận lập luận Iran có quyền giảm tuân thủ JCPOA. Anh, Pháp, Đức không tham gia chiến dịch gây sức ép tối đa lên Iran mà chúng tôi hy vọng họ tuân thủ đầy đủ trở lại”, ba cường quốc châu Âu đưa ra tuyên bố chung ngày 14.1.
Căn cứ cơ chế tranh chấp, phía Liên minh châu Âu (EU) cần gửi thông báo đến các bên ký thỏa thuận khác là Nga, Trung Quốc, Iran. Có 15 ngày giải quyết bất đồng, sau đó nếu không gia hạn thì trừng phạt Liên hợp quốc sẽ được khôi phục.
Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif chỉ trích động thái trên: “Sử dụng cơ chế tranh chấp thật vô căn cứ về pháp lý và là sai lầm chiến lược về chính trị”. Còn Bộ Ngoại giao Nga lưu ý làm vậy ảnh hưởng đến khả năng tái tuân thủ JCPOA.
Ở phía Mỹ, đặc phái viên vấn đề Iran Brian Hook khẳng định sẽ cùng Anh, Pháp, Đức cô lập chính quyền Tehran trên mặt trận ngoại giao. Trong khi đó Israel - đồng minh Mỹ tại Trung Đông đồng thời là đối thủ lớn của Iran - kêu gọi phương Tây nhanh chóng khôi phục trừng phạt Liên hợp quốc.
Iran vào năm 2015 ký kết JCPOA với Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp, Đức. Theo đó nếu từ bỏ tham vọng phát triển vũ khí hạt nhân thì quốc gia Trung Đông này đổi lại được quốc tế dỡ bỏ trừng phạt tài chính - kinh tế. Năm 2018, Mỹ rút khỏi thỏa thuận.
Trong năm 2019, chính quyền Tehran lần lượt ngừng thực hiện một số cam kết hòng gây sức ép buộc châu Âu giúp họ vượt qua trừng phạt Mỹ. Đến ngày 6.1 mới đây, Tổng thống Hassan Rouhani tuyên bố chấm dứt tuân thủ JCPOA như biện pháp đáp trả vụ sát hại tướng Qasem Soleimani.
Cẩm Bình (theo Reuters)
