Biểu tình nhắm vào Tesla thổi bùng lo ngại bạo lực chính trị Mỹ

Tâm điểm căng thẳng là Elon Musk, người không chỉ là CEO Tesla mà còn đang giữ vai trò lãnh đạo tại Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE) - cơ quan gây tranh cãi vì chủ trương cắt giảm sâu các cơ quan liên bang.

Theo The Hill, nhiều cuộc biểu tình vẫn ôn hòa, nhưng không ít vụ việc đã vượt ranh giới: bom xăng, graffiti thô tục, súng nổ và những hình ảnh thù địch lan rộng tại các phòng trưng bày Tesla. Dù chưa có thương vong, Bộ Tư pháp Mỹ đã vào cuộc và ba người hiện đối mặt với cáo buộc liên bang.

“Chúng tôi sẽ bỏ tù bất kỳ ai thực hiện bạo lực nhắm vào Tesla hay bất kỳ doanh nghiệp nào vì động cơ chính trị”, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, bà Pam Bondi cảnh báo.

Tesla từ biểu tượng công nghệ thành mục tiêu chính trị

Không chỉ là công ty xe điện, Tesla giờ đây đang bị kéo vào vòng xoáy chính trị. Với vai trò mới của Musk tại DOGE – cơ quan chịu trách nhiệm cắt giảm biên chế, thu gọn chính phủ và tiếp cận dữ liệu liên bang – làn sóng phẫn nộ càng lan rộng.

Theo Giáo sư Adria Lawrence (ĐH Johns Hopkins, Mỹ), việc doanh nhân giàu có nắm quyền trong chính phủ khiến công chúng hoài nghi. “Khi ranh giới giữa doanh nghiệp và quyền lực chính trị bị xóa mờ, các công ty sẽ trở thành mục tiêu”, ông nói.

Phó tổng thống JJD Vance cáo buộc các cuộc tấn công là “nỗ lực của phe đối lập nhằm đe dọa những người ủng hộ Trump”. Trong bài đăng trên nền tảng X, ông viết: “Chúng tôi sẽ không để các phần tử khủng bố trong nước dùng bạo lực làm công cụ đe dọa dân chủ”.

Trong khi đó, Elon Musk cho rằng một số hành vi biểu tình cực đoan là do “các nhóm cánh tả được tài trợ bởi các tỷ phú Mỹ” tổ chức nhưng không đưa ra bằng chứng. Nhóm Indivisible, một tổ chức tiến bộ, xác nhận đã kêu gọi biểu tình ôn hòa chống DOGE, nhưng phủ nhận liên quan đến bất kỳ hành vi bạo lực nào.

Bạo lực chính trị

DOGE - biểu tượng cho chương trình “giảm phình to chính phủ” - đang đẩy hàng ngàn nhân viên liên bang vào nguy cơ mất việc, cắt giảm các chương trình xã hội quan trọng. Điều này làm bùng nổ phản ứng dữ dội không chỉ ở đường phố mà cả tại các buổi tiếp xúc cử tri.

Tuần này, tại một buổi họp ở Columbus, Nebraska, một cử tri giận dữ chỉ trích nghị sĩ Cộng hòa Mike Flood. “Ông nói về an ninh quốc gia, nhưng lại để Elon Musk và nhóm kỹ sư kỳ quặc của ông ta xâm nhập hệ thống liên bang. Đó là mối đe dọa an ninh nghiêm trọng”, người này cho biết. Ông Flood bị la ó khi cố gắng bảo vệ chính sách của DOGE như một phần trong nỗ lực “tìm ra gian lận và lãng phí”.

Không chỉ đảng Cộng hòa, các nghị sĩ Dân chủ cũng bị phản ứng dữ dội. Nghị sĩ Dân chủ Gil Cisneros cam kết “đứng về phía cử tri”, nhưng phải đối mặt với sự chỉ trích gay gắt về các chương trình xã hội như Medicaid và an sinh xã hội có nguy cơ bị cắt giảm do chính sách của DOGE.

Các chuyên gia cảnh báo rằng những gì đang diễn ra với Tesla và ông Musk là biểu hiện rõ ràng của xu hướng nguy hiểm hơn. Theo Paul Barrett, phó giám đốc trung tâm kinh doanh và nhân quyền tại Đại học New York (Mỹ), “công nghệ đã khiến việc đe dọa chính trị trở nên dễ dàng hơn, và khi kết hợp với sự chia rẽ sâu sắc, nó dẫn đến hành động thực tế”.

Từ vụ tấn công Steve Scalise năm 2017 đến bạo loạn Đồi Capitol ngày 6.1.2021, từ Charlottesville đến các vụ đe dọa ám sát gần đây, nước Mỹ đang chứng kiến bạo lực chính trị trở thành điều không còn xa lạ.

“Khi lãnh đạo chính trị hoặc công chúng hợp pháp hóa bạo lực, chúng ta đang mở cánh cửa cho bất ổn. Những tuyên bố như ân xá cho người bạo loạn ngày 6.1 gửi thông điệp rằng: chính trị là chiến trường, và mọi thứ đều có thể chấp nhận”, Barrett nói.

Đảng Dân chủ phản ứng yếu ớt

Trong khi căng thẳng gia tăng, các chuyên gia lưu ý rằng sự yếu kém trong phản ứng của đảng Dân chủ là một phần nguyên nhân khiến cử tri chuyển từ phẫn nộ sang hành động.

“Trong hai tháng qua, phe Dân chủ không đưa ra được phản ứng đủ mạnh để đối đầu với phe Cộng hòa và chính quyền Trump. Khi bạn không có chiến lược rõ ràng, những người bất mãn sẽ tìm đến cực đoan”, chiến lược gia Cộng hòa Brian Seitchik nói.

Chiến lược gia Dân chủ Basil Smikle cũng không lạc quan. Theo ông, sự thất vọng đang lan rộng. “Nhiều người cảm thấy các thể chế không còn đại diện cho họ nữa. Khi niềm tin sụp đổ, họ muốn phá bỏ tất cả”, ông nói.

Khi được hỏi liệu nước Mỹ có đối mặt với nguy cơ ám sát chính trị khác, ông Smikle đáp: “Thật không may, tôi sẽ không ngạc nhiên. Chúng ta đang chứng kiến những điều mà trước đây chỉ nghĩ xảy ra ở nơi khác, không phải Mỹ”.

Trong khi một số nhà phân tích cho rằng tình hình vẫn trong tầm kiểm soát, phần lớn đồng thuận rằng nếu không có phản ứng dứt khoát từ các nhà lãnh đạo, căng thẳng sẽ tiếp tục leo thang. Barrett kết luận: “Chúng ta đang ở thời điểm then chốt. Nếu không ngăn chặn được việc chính trị hóa bạo lực, rất có thể nước Mỹ sẽ bước vào một chu kỳ bất ổn dài hạn”.

Còn với Giáo sư Adria Lawrence, bà cho rằng nền dân chủ Mỹ vẫn có “lực lượng cảnh sát vững mạnh và lịch sử pháp quyền”, nhưng thừa nhận “Mỗi khi bạo lực bị bỏ qua, hoặc được biện minh, nó tiến thêm một bước về phía bình thường hóa”.

Với Elon Musk ở trung tâm của DOGE, chính sách cắt giảm sâu các cơ quan liên bang và làn sóng tức giận lan rộng, các cuộc biểu tình nhắm vào Tesla có thể chỉ là khúc dạo đầu cho một thời kỳ chính trị hỗn loạn hơn, nơi mọi ranh giới giữa bất đồng và bạo lực ngày càng mờ nhạt.