‘Công nghệ sản xuất chip của Trung Quốc kém Đài Loan ít nhất 5, 6 năm’

Hôm 16.3, Morris Chang cho biết ngay cả khi ông ủng hộ Mỹ nhằm làm chậm những tiến bộ của Trung Quốc trong ngành công nghiệp bán dẫn, thì việc "phân nhánh" chuỗi cung ứng toàn cầu và đảo ngược quá trình toàn cầu hóa sẽ làm tăng giá và giảm mức độ phổ biến những con chip cung cấp sức mạnh cho thế giới hiện đại.

Morris Chang phát biểu tại một sự kiện do Tạp chí CommonWealth (Đài Loan) tổ chức: "Tôi không nghi ngờ gì về việc toàn cầu hóa đã chết trong lĩnh vực chip. Thương mại tự do không hẳn đã chết nhưng đang gặp nguy hiểm".

"Khi chi phí tăng lên, sức lan tỏa của chip sẽ dừng lại hoặc chậm lại đáng kể. Chúng ta sẽ tham gia vào cuộc chơi khác", theo Morris Chang. Ông năm nay 91 tuổi nhưng vẫn có tiếng nói ảnh hưởng trong ngành công nghiệp chip của Đài Loan.

Tại Đài Loan, TSMC (công ty niêm yết có giá trị nhất châu Á và là nhà cung cấp lớn cho Apple) được nhiều người coi là "ngọn núi thiêng bảo vệ đảo" vì tầm quan trọng về kinh tế của nó.

Những năm gần đây, Trung Quốc tăng cường gây áp lực với Đài Loan khiến người ta lo ngại về số phận các nhà máy sản xuất chip hiện đại nhất thế giới tại bờ tây đảo này. Những nỗ lực của Mỹ để đưa sản xuất chip trở lại nước này hoặc tại các quốc gia đồng minh cũng đặt Đài Loan vào một tình huống khó xử.

"Friendshore không bao gồm cả Đài Loan. Trên thực tế, Bộ trưởng Thương mại Mỹ đã nhiều lần nói rằng Đài Loan là một nơi rất nguy hiểm. Mỹ không thể dựa vào Đài Loan cho các chip. Tất nhiên, đó là một thách thức của Đài Loan", Morris Chang chia sẻ.

Friendshore miêu tả sự phát triển của các chuỗi cung ứng toàn cầu được dẫn dắt bởi Mỹ, Nhật Bản hay châu Âu với các đối tác mà họ cho là thân thiện, đáng tin cậy, có thể chia sẻ sự hiểu biết lẫn nhau về nhân sinh quan, tổ chức xã hội và điều hành chính sách.

TSMC đang mở rộng phạm vi sản xuất toàn cầu ngay cả khi vẫn giữ công nghệ tiên tiến nhất của mình ở Đài Loan. Cuối năm ngoái, TSMC đã bắt đầu xây dựng nhà máy chip thứ hai ở bang Arizona (Mỹ). Nhà máy này sẽ bắt đầu sản xuất vào năm 2026, sử dụng công nghệ 3 nanomet tiên tiến. Tổng vốn đầu tư của TSMC vào dự án ở Mỹ lên tới 40 tỉ USD.

Trong khi đó, chính phủ Trung Quốc đang đầu tư hàng tỉ USD để củng cố lĩnh vực chip của mình, nhưng Morris Chang cho biết công nghệ sản xuất chip của Trung Quốc kém Đài Loan ít nhất 5 hoặc 6 năm.

Khoảng cách công nghệ chip giữa phương Tây với Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục nới rộng khi Mỹ, Đài Loan, Nhật Bản thúc đẩy các dự án tiên tiến hàng đầu.

Trong khi các xưởng đúc của Trung Quốc vẫn bị mắc kẹt ở các quy trình cũ do sự kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, các đối thủ nước ngoài tiếp tục đầu tư để gia tăng khoảng cách về công nghệ.

Tại Đài Loan, quy trình 3 nanomet của TSMC ​​bắt đầu được sản xuất hàng loạt ở thành phố Đài Nam vào nửa cuối năm 2022. TSMC đang phát triển quy trình 2 nanomet phức tạp hơn ở thành phố Tân Trúc, trụ sở của công ty. Trong khi sự phát triển quy trình 1 nanomet ban đầu sẽ tập trung tại một cơ sở ở Đào Viên, khu công nghiệp phía bắc Đài Loan.

Theo đài truyền hình NHK, 8 công ty lớn Nhật Bản, gồm cả Toyota Motor, Sony Group và gã khổng lồ viễn thông NTT, đã thành lập một liên minh để tiến hành chế tạo chip 2 nanomet trong vòng 5 năm tới.

Những nỗ lực từ các đồng minh của Mỹ trong việc sản xuất chip hàng đầu, được sử dụng trong smartphone và máy tính bảng cao cấp, đã đánh dấu sự tương phản rõ nét với các xưởng đúc đĩa bán dẫn Trung Quốc đang buộc phải gắn bó với các chip quy trình cũ do lệnh trừng phạt thương mại từ Mỹ.

Các nhà phân tích cho biết khoảng cách giữa Trung Quốc và những nước dẫn đầu chip toàn cầu dự kiến ​​sẽ nới rộng hơn nữa theo các hạn chế cập nhật của Mỹ nhắm vào các quy trình tiên tiến, vì các đối thủ nước ngoài sẽ tiếp tục đầu tư để gia tăng khoảng cách về công nghệ.

SMIC (nhà sản xuất chip số 1 Trung Quốc) chỉ có thể sản xuất hàng loạt chip 14 nanomet thích hợp cho ô tô và thiết bị gia dụng, trong khi phải vật lộn với những thách thức do các lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ. SMIC đã cảnh báo các nhà đầu tư về tác động tiêu cực từ biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip mới nhất của chính quyền ông Biden.

Tuy nhiên, thị trường nội địa khổng lồ của Trung Quốc, đặc biệt là các phân khúc cấp thấp hơn được hỗ trợ bởi di sản các quy trình công nghệ, có thể tạo ra một bước đệm cho các nhà sản xuất chip nước này.

“Phản ứng từ Trung Quốc với các lệnh trừng phạt mới của Mỹ trong lĩnh vực sản xuất chip có thể là hướng sự tập trung vào các nút trưởng thành hoặc chất bán dẫn thế hệ thứ ba”, Arisa Liu, nghiên cứu viên cao cấp về chất bán dẫn tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, cho biết.

Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip cập nhật do Bộ Thương mại Mỹ công bố ngày 7.10.2022 khiến ngành công nghiệp chip của Trung Quốc bị xáo trộn, dập tắt tham vọng đạt được khả năng tự cung tự cấp nhiều hơn trong lĩnh vực quan trọng là trung tâm của sự cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung.

Các nhà sản xuất chip nộp đơn xin trợ cấp theo đạo luật Chips and Science (chip và khoa học) trị giá gần 53 tỉ USD của Mỹ sẽ bị cấm đầu tư vào các cơ sở chip tiên tiến ở Trung Quốc.

Các hạn chế xuất khẩu thiết bị từ Hà Lan khiến Trung Quốc phải tập trung sản xuất chip cũ

Kế hoạch hạn chế xuất khẩu công nghệ bán dẫn từ chính phủ Hà Lan mới đây sẽ cản trở nỗ lực sản xuất các mạch tích hợp (IC) tiên tiến của Trung Quốc nhưng vẫn tạo cơ hội cho nước này tiếp tục sản xuất chip cũ, theo những người trong ngành.

Động thái đó diễn ra sau thỏa thuận giữa Mỹ, Nhật Bản và Hà Lan vào tháng 1 nhằm hạn chế xuất khẩu một số thiết bị sản xuất chip tiên tiến sang Trung Quốc, tạo ra một liên minh mạnh mẽ sẽ cắt đứt tham vọng của Bắc Kinh nhằm xây dựng năng lực chip nội địa.

Thông báo của Bộ trưởng Thương mại Hà Lan - Liesje Schreinemacher trong bức thư gửi đến Quốc hội nước này hôm 8.3 không nêu tên Trung Quốc hoặc nhà cung cấp thiết bị sản xuất chip ASML. Thế nhưng, tuyên bố từ ASML (có trụ sở tại khu đô thị Veldhoven, Hà Lan) cho biết phạm vi của các hạn chế có thể bao gồm cả “TWINSCAN NXT:2000i và các hệ thống nhúng tiếp theo”, đề cập đến dòng máy in thạch bản tia cực tím sâu (DUV) nhúng ArF mới nhất của công ty được ra mắt vào quý 3/2022.

Theo trang SCMP, bất chấp biện pháp đó, việc sản xuất chip của Trung Quốc sử dụng các nút quy trình cũ không bị ảnh hưởng, theo một nhà đầu tư ngành công nghiệp bán dẫn ở thành phố Thượng Hải (từ chối nêu tên). Ông mô tả "điểm nghẽn chính của Trung Quốc" là thiết bị sản xuất chip và vật liệu cho các quy trình tiến tiến hơn.

Hệ thống DUV mới nhất của ASML có thể kích hoạt các quy trình sản xuất chip dưới 3 nanomet với hiệu suất lớp phủ được cải thiện đáng kể, cho phép năng suất lên tới 295 tấm wafer (đĩa bán dẫn) mỗi giờ, theo báo cáo thường niên từ công ty Hà Lan được công bố vào tháng 2.

Bà Liesje Schreinemacher báo cáo rằng các hạn chế thương mại của chính phủ Hà Lan với Trung Quốc sẽ được đưa ra trước mùa hè này.

Theo lãnh đạo một nhà sản xuất thiết bị chip lớn có trụ sở tại Bắc Kinh, hạn chế mới nhất của Hà Lan dự kiến sẽ không ngăn Trung Quốc mua công nghệ sản xuất chất bán dẫn cũ từ ASML và các nhà cung cấp thiết bị sản xuất chip lớn khác. Ông này nói rằng sẽ là quá cực đoan nếu cấm Trung Quốc mua thiết bị cho quy trình sản xuất chip hàng chục năm tuổi.

Do các lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ, Trung Quốc là nước có ngành sản xuất chất bán dẫn lớn duy nhất trên thế giới chủ yếu tập trung vào các nút quy trình cũ. Để so sánh, Mỹ, Đài Loan, Nhật Bản và một số quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) đang chuyển sang các nút quy trình tiên tiến dưới 10 nanomet.

Suy đoán về các hạn chế thương mại mới từ hiệp định Mỹ - Nhật Bản - Hà Lan phản ánh sự không chắc chắn ngày càng tăng với tham vọng bán dẫn của Trung Quốc, sau khi chính quyền Biden triển khai các bản cập nhật vào tháng 10.2022 nhằm hạn chế khả năng của Trung Quốc trong việc mua chip tiên tiến, phát triển và bảo trì siêu máy tính, cũng như sản xuất bán dẫn tiên tiến.

Những biện pháp đó từ Mỹ nhằm hạn chế khả năng sản xuất chip logic tiên tiến của Trung Quốc ở quy trình 14 nanomet, chip DRAM ở quy trình 18 nanomet và chip 3D NAND ở quy trình 128 lớp.

Các công ty bán dẫn Trung Quốc đã tranh nhau dự trữ thiết bị sản xuất chip, linh kiện thay thế và các vật liệu liên quan khác, còn các nhà cung cấp ở nước ngoài tiếp tục nhận các đơn đặt hàng khi chờ đợi thông tin rõ ràng hơn về phạm vi hạn chế thương mại từ liên minh do Mỹ dẫn đầu.

Trường hợp xấu nhất tiềm ẩn với Trung Quốc có thể xảy ra là chính phủ Hà Lan cấm xuất khẩu máy in thạch bản DUV kém tiên tiến hơn. Tất cả thiết bị in khắc bằng tia cực tím đều sử dụng công nghệ laser để khắc một mạch được thiết kế sẵn lên tấm wafer.

ASML, nhà cung cấp hệ thống in thạch bản hàng đầu thế giới cho các nhà sản xuất chip, đã bị cấm bán các máy in thạch bản cực tím (EUV) tiên tiến nhất của mình cho Trung Quốc kể từ năm 2019.

Tại Trung Quốc, chỉ SMIC (hãng sản xuất chip hàng đầu nước này, có trụ sở tại Thượng Hải) mới có kế hoạch thâm nhập vào các quy trình tiên tiến dưới 10 nanomet. Tuy nhiên, quá trình phát triển các quy trình tiên tiến để sản xuất hàng loạt của SMIC đã gặp trở ngại khi bị cấm mua EUV từ ASML vào năm 2019 và sau đó bị thêm vào danh sách đen thương mại (danh sách thực thể) của Mỹ từ tháng 12.2020.

Điều đó đã vô tình biến ASML trở thành "quân cờ" quan trọng để Mỹ ngăn chặn tham vọng chip tiên tiến của Trung Quốc. Trung Quốc là thị trường lớn thứ ba của ASML vào năm 2022.