Mảnh tên lửa Trường Chinh 5B sẽ tiếp tục rơi xuống Trái đất?

Cơ quan Vũ trụ có người lái Trung Quốc (CSMA) đã phóng module thí nghiệm Mộng Thiên của trạm vũ trụ Thiên Cung vào hôm 31.10. Mộng Thiên đã cất cánh trên tên lửa đẩy hạng nặng Trường Chinh 5B từ Trung tâm phóng vệ tinh Văn Xương trên đảo Hải Nam phía nam Trung Quốc.

Cũng như các vụ phóng tên lửa trước đây, Trung Quốc đã không thực hiện việc cài đặt rơi có kiểm soát với phần thân giữa của tên lửa. Điều đó có nghĩa là một lần nữa, mảnh thân tên lửa 23 tấn của Trung Quốc sẽ lao xuống Trái đất ở một vị trí chưa được xác định trong những ngày tới, theo Space.

Thông thường sau một vụ phóng tàu vũ trụ hay thiết bị không gian khác bằng tên lửa, một phần của thân tên lửa phóng sẽ rơi ngược lại Trái đất. NASA từng giải thích rằng các tầng đẩy của tên lửa Mỹ thường được thiết kế để rơi xuống biển, các khu vực dân cư thưa thớt hoặc thực hiện hạ cánh thẳng đứng, ví dụ như tên lửa Falcon 9 hay Falcon Heavy của SpaceX.

Trong khi đó, chiến lược loại bỏ tên lửa Trường Chinh 5B của Trung Quốc không thể kiểm soát và khó dự đoán quỹ đạo rơi. Nhiều chuyên gia trong cộng đồng không gian đã chỉ trích các quan chức vũ trụ Trung Quốc vì để các lõi tên lửa Trường Chinh 5B trở thành một đống rác không gian lớn, điều đã xảy ra trong các sứ mệnh của tên lửa này cho đến nay.

Darren McKnight, chuyên gia kỹ thuật cấp cao của công ty theo dõi vệ tinh LeoLabs có trụ sở tại California, cho biết: “Điều thực sự cần thiết là trên tàu phải còn một ít nhiên liệu để phần lõi rơi trở lại Trái đất một cách có kiểm soát. Đó là trách nhiệm phải có của các cơ quan vũ trụ”.

Video quá trình phóng module thí nghiệm Mộng Thiên

Đây không phải là lần đầu tiên một sự cố như vậy được báo cáo. Vào tháng 7 năm nay, phần lõi 23 tấn của tên lửa Trường Chinh 5B cũng đã rơi trở lại Trái đất một cách mất kiểm soát. Các chuyên gia cho rằng phần lớn khối rác không gian này đã bị bầu khí quyển đốt cháy nhưng một phần đáng kể (khoảng 20-40% trọng lượng) vẫn rơi trở lại Trái đất.

Khi đó, Space cho biết các mảnh vỡ của tên lửa Trung Quốc đã rơi xuống Ấn Độ Dương nhưng một vài mảnh nhỏ hơn bắt đầu xuất hiện trên đất liền ở Đông Nam Á. Người dân các địa phương ở Indonesia và Malaysia đã nhặt được các mảnh được cho là của Trường Chinh 5B dọc theo quỹ đạo mà nó bay qua bầu khí quyển trước khi đáp xuống biển.

Năm ngoái, một sự việc tương tự đã diễn ra khi một tầng lõi của tên lửa Trường Chinh 5B rơi xuống Ấn Độ Dương. Trước đó vào năm 2020, các mảnh vỡ bao gồm phần ống dài hơn 12 m của tên lửa rơi xuống hai ngôi làng ở Bờ Biển Ngà, phá hủy một số tòa nhà. Thiên Cung 1, phòng thí nghiệm nguyên mẫu mở đường cho trạm vũ trụ Thiên Cung, cũng đã rơi trở lại Trái đất trên Thái Bình Dương vào tháng 4.2018.

“Các quốc gia du hành vũ trụ phải giảm thiểu rủi ro đối với con người và tài sản trên Trái đất khi tái sử dụng các vật thể không gian. Trung Quốc đã không đáp ứng các tiêu chuẩn có trách nhiệm liên quan đến các mảnh vỡ không gian. Họ cần chia sẻ những thông tin có thể giúp đưa ra dự đoán đáng tin cậy về nguy cơ tác động của mảnh vỡ, đặc biệt là đối với các phương tiện hạng nặng như Trường Chinh 5B”, Giám đốc NASA Bill Nelson nói vào năm ngoái.

Có một số lượng khổng lồ rác thải không gian đang “bao vây” bầu khí quyển Trái đất. Theo ước tính, có tới hàng trăm nghìn vật thể cực nhỏ, với kích thước khoảng hơn 1 cm quay trở lại bầu khí quyển và rơi xuống Trái đất. Khi ngày càng có nhiều cuộc tái xuất không kiểm soát xảy ra, các chuyên gia đã kêu gọi thiết lập các luật lệ hoặc chuẩn mực quốc tế để ngăn chặn những vụ việc tương tự.

Marlon Sorge, Giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu mảnh vỡ quỹ đạo và Reentry của Tập đoàn Hàng không Vũ trụ (CORDS), cho biết rằng luật pháp quốc tế không rõ ràng khi nói đến các loại tái thẩm này.

“Và thực tế là không có bất kỳ luật, hiệp ước quốc tế thực sự nào chi phối những gì các cơ quan vũ trụ được phép làm trong điều kiện tái đầu tư. Vì vậy, thực sự không có một cách pháp lý trực tiếp nào để kiểm soát những gì đang diễn ra ở cấp độ quốc tế”, Sorge nói.