Mỹ buộc quỹ của Saudi Aramco thoái vốn khỏi startup chip AI do Sam Altman hậu thuẫn

Động thái này có thể có tác động rộng hơn với các khoản đầu tư ngày càng tăng của Ả Rập Saudi vào công nghệ Mỹ.

Saudi Aramco là tập đoàn dầu khí lớn nhất thế giới và nhiều thời điểm giữ vị trí công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất toàn cầu. Năm 2022, Saudi Aramco đạt lợi nhuận kỷ lục hơn 161 tỉ USD, tăng 46% so với mức 110 tỉ USD năm 2021.

Prosperity7, nhà đầu tư chính trong một vòng huy động vốn hơn 25 triệu USD cho Rain AI vào năm 2022, đã bán cổ phần của mình trong công ty khởi nghiệp này sau khi cuộc đánh giá từ Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ (CFIUS), theo những người quen thuộc với vấn đề này.

CFIUS, cơ quan giám sát chính của Mỹ với các thỏa thuận liên quan đến an ninh quốc gia, đã chỉ thị cho quỹ của Saudi Aramco hủy bỏ thỏa thuận đó trong năm qua, nguồn tin từ hãng tin Bloomberg cho biết và yêu cầu giấu tên vì thông tin này là riêng tư.

Mỹ đang tăng cường giám sát hoạt động của các quỹ tài sản ở Trung Đông, một phần trong sự phản ứng ngày càng tăng với các thực thể được coi có quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc. Bloomberg đưa tin CFIUS đang xem xét một số giao dịch trị giá hàng tỉ USD trong năm nay vì lo ngại chúng có thể gây ra rủi ro an ninh quốc gia.

Được Sam Altman đầu tư một phần, Rain AI là công ty khởi nghiệp thiết kế chip AI lấy cảm hứng từ cách hoạt động của bộ não. Theo công ty dữ liệu PitchBook, Prosperity7 đã bán cổ phần của mình trong Rain AI cho công ty đầu tư Grep VC ở Thung lũng Silicon.

Sam Altman, Rain AI, Prosperity7 và Grep VC không trả lời khi được đề nghị bình luận. Trong một tuyên bố gửi qua email, CFIUS cho biết không thể bình luận về các giao dịch mà họ đang đánh giá nhưng “cam kết thực hiện mọi hành động cần thiết trong thẩm quyền của mình để bảo vệ an ninh quốc gia Mỹ”.

Trung Quốc đã tìm cách tăng cường quan hệ với Trung Đông trong khi căng thẳng leo thang với Mỹ và châu Âu. Vào tháng 11, Trung Quốc và Ả Rập Saudi đã ký một thỏa thuận hoán đổi tiền tệ địa phương trị giá khoảng 7 tỉ USD.

Saudi Aramco, công ty kiểm soát Prosperity7, đã đầu tư hàng tỉ USD vào lĩnh vực năng lượng của Trung Quốc khi quốc gia này đang cố gắng thu hút các hãng công nghệ Trung Quốc.

Việc bán cổ phần của Prosperity7, quỹ đầu tư mạo hiểm trị giá 1 tỉ USD, rất đáng chú ý vì chiến dịch của Nhà Trắng nhằm ngăn chặn Trung Quốc phát triển về công nghệ. Nỗ lực đó đặc biệt tập trung vào chất bán dẫn, yếu tố quan trọng đưa ra sự sáng tạo trong tương lai, gồm cả trí tuệ nhân tạo (AI).

Sam Altman đang nỗ lực huy động hàng tỉ USD cho một liên doanh chip AI mới để cạnh tranh với Nvidia và đã tới Trung Đông để gây quỹ cho một dự án có tên mã Tigris, Bloomberg đưa tin trong tháng này. Không rõ liệu Rain AI có liên quan đến nỗ lực đó hay không và công nghệ của nó vẫn đang ở giai đoạn phát triển ban đầu.

Trong khi Nvidia thống trị thị trường chip AI, Rain AI và Sam Altman tham gia cùng hàng chục công ty khởi nghiệp từ châu Á đến châu Âu đang tìm cách thiết kế những chip có thể rẻ hơn và tiết kiệm năng lượng hơn. Mỹ đã cấm bán cho Trung Quốc các loại chip hiệu suất cao nhất cần thiết để phát triển thế hệ dịch vụ AI tiếp theo, cản trở tham vọng cạnh tranh của cường quốc châu Á trong lĩnh vực này.

Ngày 17.10, Bộ Thương mại Mỹ cho biết sẽ ngăn các công ty nước này bán chip AI cho Trung Quốc. Một tuần sau, Nvidia (hãng chip AI có giá trị nhất thế giới) nói lệnh cấm "có hiệu lực ngay lập tức" với hãng do các cơ quan quản lý của Mỹ đẩy nhanh tiến độ áp dụng hơn so với ban đầu.

Nvidia hiện chiếm 90% thị phần chip AI tại Trung Quốc. Thực tế, một số chip của AMD và Intel cũng được các công ty Trung Quốc sử dụng. Tuy nhiên, chip từ Nvidia được đánh giá cao hơn nhờ khả năng xử lý các luồng tính toán song song với khối dữ liệu khổng lồ. So với CPU (bộ xử lý trung tâm) có số lõi xử lý hạn chế của Intel và AMD, GPU (bộ xử lý đồ họa) của Nvidia sử dụng hàng nghìn lõi, khiến chúng trở nên lý tưởng cho mô hình học máy và học sâu.

Sau khi OpenAI phát hành ChatGPT, đã có mối lo ngại về việc các trung tâm dữ liệu tạo ra các mô hình ngôn ngữ lớn đang ngốn quá nhiều năng lượng. Rain AI và các công ty khởi nghiệp chip nhớ khác có thể cấu hình lại cách xử lý dữ liệu để giảm nhu cầu truyền tải và cắt giảm mức tiêu thụ điện năng.

Dù Sam Altman là nhà đầu tư ban đầu vào Rain AI nhưng không rõ liệu doanh nhân này có còn hoạt động trong công ty hay không và quan điểm của ông về công nghệ ngày nay như thế nào.

Sam Altman cũng đang tìm cách huy động tiền để tạo ra một thiết bị phần cứng tập trung vào AI mà ông đang phát triển cùng Jony Ive, cựu Giám đốc thiết kế Apple.

Theo The Information, vẫn chưa rõ thiết bị này sẽ là gì hoặc liệu họ có quyết định chế tạo nó hay không, nhưng Jony Ive và Sam Altman đã thảo luận về phần cứng mới dành cho thời đại AI sẽ trông như thế nào.

Masayoshi Son (Giám đốc điều hành SoftBank) cũng tham gia vào một số khía cạnh của cuộc trò chuyện nhưng không rõ liệu ông có cùng tạo ra phần cứng AI mới hay không.

Huyền thoại thiết kế Jony Ive rất thân thiết với Steve Jobs - nhà đồng sáng lập Apple. Ông đã dành hơn hai thập kỷ làm việc tại Apple và lãnh đạo việc thiết kế những chiếc iMac màu kẹo giúp Apple tái xuất trên thị trường sau thập kỷ 1990 gần như bên bờ phá sản. Jony Ive cũng lãnh đạo việc thiết kế của iPhone.

Thời còn làm Giám đốc điều hành Apple, Steve Jobs coi Jonathan Ive là lãnh đạo quyền lực thứ hai tại công ty. Steve Jobs đưa nhóm thiết kế lên hàng đầu trong quy trình phát triển sản phẩm, bảo đảm họ đóng vai trò trung tâm trong iPod, iPhone và iPad.

Jony Ive rời Apple vào năm 2019 vì cơ chế lãnh đạo dưới thời Tim Cook và sau đó đồng sáng lập công ty thiết kế LoveFrom cùng Marc Newson. Tự mô tả là một "tập thể sáng tạo", LoveFrom có các khách hàng lớn như Airbnb và Ferrari.