Mỹ nhận đơn đề nghị điều tra chống trợ cấp tôm Việt Nam

Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) chiều 6.10 cho biết đã nhận được thông tin về việc Bộ Thương mại Mỹ (DOC) tiếp nhận đơn đề nghị điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với sản phẩm tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ một số nước, trong đó có Việt Nam.

Theo đó, sản phẩm bị điều tra là tôm nước ấm đông lạnh thuộc các mã HS 0306.17, 1605.21 và 1605.29. Các nước bị điều tra bao gồm: Ecuador, Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam. Trong đó, Việt Nam chỉ bị điều tra chống trợ cấp, do sản phẩm tôm nói trên của Việt Nam đang bị Mỹ áp thuế chống bán phá giá từ năm 2004 đến nay.

Nguyên đơn đề nghị DOC khởi xướng điều tra chống trợ cấp đối với cả tôm đông lạnh và tôm tươi từ Việt Nam. Nguyên đơn cáo buộc do tôm tươi nguyên liệu chiếm tỷ trọng lớn đến 95% trị giá của tôm nước ấm đông lạnh, nên những trợ cấp cho các nhà cung cấp tôm tươi của Việt Nam cũng được coi là trợ cấp dành cho các nhà sản xuất xuất khẩu tôm đông lạnh của Việt Nam.

Nguyên đơn cáo buộc rằng sản phẩm tôm nước ấm đông lạnh và tôm tươi nhập khẩu từ Việt Nam đang nhận được một loạt các chương trình trợ cấp, gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất tôm nội địa của Mỹ.

Nguyên đơn cáo buộc tổng số 40 chương trình, thuộc các nhóm như: cho vay và đảm bảo; ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp; miễn các khoản phải thu (miễn thuế nhập khẩu, miễn thủy lợi phí…); ưu đãi miễn/giảm tiền thuê đất; xúc tiến xuất khẩu và các chương trình hỗ trợ đầu tư, hỗ trợ phí bảo hiểm nông nghiệp, cấp vốn cho nghiên cứu phát triển và nuôi trồng giống mới... Trong đó, nguyên đơn cáo buộc một danh sách các chương trình thuộc Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045 theo Quyết định số 339/QĐ-TTg ngày 11.3.2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo số liệu của Ủy ban Thương mại quốc tế Mỹ (ITC), năm 2022, Việt Nam xuất khẩu hàng trị giá khoảng 645 triệu USD sản phẩm bị cáo buộc sang Mỹ, chiếm khoảng 10% tổng thị phần xuất khẩu tôm vào Mỹ.

Về trình tự thủ tục điều tra, Cục Phòng vệ thương mại cho biết theo quy định của Mỹ, quy trình thủ tục vụ việc điều tra chống trợ cấp bao gồm:

Bước 1: Chính phủ nước bị điều tra (Việt Nam) tham vấn với DOC về đơn đề nghị điều tra.

Bước 2: DOC có 20 ngày để xem xét đơn đề nghị điều tra và ban hành quyết định khởi xướng/hay không khởi xướng điều tra, dự kiến ngày 14.11.2023. Trong một số trường hợp đặc biệt, DOC có thể gia hạn thời gian này lên tổng số 40 ngày.

Bước 3: ITC có 45 ngày kể từ ngày nhận đơn đề nghị để ban hành kết luận sơ bộ về thiệt hại. Trong trường hợp kết luận sơ bộ của ITC là không có thiệt hại, vụ việc sẽ được chấm dứt toàn bộ (tuy nhiên khả năng này thường thấp).

Bước 4: DOC có 65 ngày kể từ ngày khởi xướng để ban hành kết luận sơ bộ về trợ cấp.

Bước 5: DOC có 75 ngày kể từ ngày ban hành kết luận sơ bộ để ban hành kết luận cuối cùng về trợ cấp.

Bước 6: ITC có 45 ngày kể từ ngày DOC ban hành kết luận cuối cùng về trợ cấp để đưa ra kết luận cuối cùng về thiệt hại.

Bước 7: DOC có 7 ngày để ban hành lệnh áp thuế trợ cấp (trong trường hơp kết luận có trợ cấp và thiệt hại). Các mốc thời gian có thể được gia hạn.

Để bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích của các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị hiệp hội và các doanh nghiệp xuất khẩu liên quan hỗ trợ thông báo đến các doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm bị cáo buộc để chuẩn bị kế hoạch ứng phó, xử lý vụ việc trong trường hợp DOC khởi xướng điều tra.

Đối với các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu sản phẩm liên quan, cần rà soát các chương trình/chính sách hỗ trợ nhận được (nếu có) trong giai đoạn điều tra, chuẩn bị trước các hồ sơ, sổ sách chứng từ liên quan; xác định trước chiến lược tham gia, xử lý vụ việc trong trường hợp DOC khởi xướng điều tra.

Cần chủ động nghiên cứu, nắm vững quy định, thủ tục điều tra chống trợ cấp của Mỹ, các yêu cầu cung cấp thông tin của DOC để tuân thủ đúng trong trường hợp tham gia vụ việc. Cùng với đó là dự trù, chuẩn bị trước nguồn lực cho việc xử lý vụ.

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết 3 năm trở lại đây (2020-2022) Mỹ luôn giữ vị trí số 1 với trị giá nhập khẩu tôm Việt Nam đạt từ 800 triệu - trên 1 tỉ USD, chiếm 23% tổng trị giá xuất khẩu tôm Việt Nam đi các thị trường.

VASEP đánh giá xuất khẩu tôm vừa qua đã có một số dấu hiệu cải thiện. Tháng 10, dù chưa thoát khỏi suy giảm (đạt 322 triệu USD, giảm 8%), mức giảm đã thu hẹp dần qua mỗi tháng. Lũy kế 9 tháng, xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt 2,5 tỉ USD, giảm 26% so với cùng kỳ 2022.

Xuất khẩu tôm sang thị trường Mỹ tiếp tục xu hướng tăng trưởng dương trong tháng 9, và là tháng thứ 3 liên tiếp tăng. Mức tăng trưởng 23% trong tháng 9 cũng là mức cao nhất so với 2 tháng trước đó. Tuy nhiên, nếu tính chung 9 tháng, tổng trị giá xuất khẩu sang Mỹ đạt 520 triệu USD, giảm 23% so với cùng kỳ.

Số liệu cũng cho thấy, nhập khẩu tôm vào Mỹ thời gian qua có xu hướng tăng. Một trong những nguyên nhân được chỉ ra là chi tiêu tiêu dùng của nước này đang ổn định hơn. Các dự báo về tăng trưởng kinh tế Mỹ cũng khá khả quan khi Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nâng mức tăng trưởng của họ thêm 0,3 điểm phần trăm năm nay và 0,5 điểm phần trăm cho năm sau.