Nhật Bản xả nước thải nhiễm hạt nhân, cơ hội cho thủy sản Việt Nam

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết tới nửa đầu tháng 8, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 5,3 tỉ USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm 2022. Ước tính hết tháng 8, doanh số xuất khẩu đạt gần 5,8 tỉ USD, vẫn thấp hơn gần 25% so với 8 tháng đầu năm 2022.

Từ năm 2021 trở lại đây, dịch bệnh COVID-19, chiến sự Nga - Ukraine, lạm phát... đã khiến cho diễn biến xuất khẩu thủy sản bị xáo trộn, không theo quy luật hàng năm là sẽ tăng cao hơn vào nửa cuối năm, đặc biệt giai đoạn quý 3.

Năm 2023 cũng vậy, tới hết tháng 7, xuất khẩu chưa có xu hướng hồi phục rõ ràng, dù tháng 5 đã đạt mức cao nhất 808 triệu USD, nhưng 2 tháng tiếp theo lại chững lại. Riêng xuất khẩu cá tra, chỉ đạt mức cao nhất vào tháng 3, sau đó lại có chiều hướng giảm dần. Xu hướng này thể hiện rõ ở cả thị trường Mỹ và Trung Quốc, 2 thị trường lớn nhất của cá tra.

Trong khi đó, xuất khẩu tôm tuy chưa đột phá nhưng 3 tháng gần đây có doanh số cao hơn hẳn so với những tháng đầu năm. Sự khởi sắc thể hiện rất rõ rệt ở thị trường Mỹ, khi mà doanh số tăng liên tục qua các tháng. Xuất khẩu tôm sang Nhật Bản và Hàn Quốc cũng có tín hiệu tăng từ tháng 3 nhưng không duy trì được đà tăng liên tục.

So với tôm và cá tra, thì xuất khẩu các mặt hàng hải sản khai thác giảm nhẹ hơn, giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái và duy trì doanh số ổn định qua từng tháng. Những thị trường tiêu thụ hải sản lớn nhất gồm Nhật Bản, chiếm 28,5%m Mỹ 15%, Hàn Quốc 11%, EU chiếm 9%... Trong số đó, các loài hải sản khai thác nhập khẩu vào Việt Nam để chế biến xuất khẩu và gia công xuất khẩu cũng đóng góp một phần cho doanh thu ngành hải sản.

Do vậy, trong khi đa số các doanh nghiệp đều bị sụt giảm xuất khẩu trong thời gian qua, thì vẫn có những doanh nghiệp vẫn đạt doanh số cao hơn cùng kỳ năm ngoái nhờ nguồn nguyên liệu nhập khẩu phục vụ cho loại hình chế biến xuất khẩu này.

Riêng trong tháng 8 vừa qua, kim ngạch xuất khẩu thủy sản ước đạt 846 triệu USD, tuy vẫn hơn 15% so với tháng 8.2022, nhưng là mức tăng trưởng âm thấp nhất trong 6 tháng qua. Trong đó, cá tra đạt khoảng 167 triệu USD trong tháng 8, cũng ghi nhận mức sụt giảm ít nhất trong 6 tháng. Tính đến hết tháng 8, xuất khẩu cá tra đạt tổng cộng gần 1,2 tỉ USD, giảm 34% so với cùng kỳ năm 2023.

Cơ quan Kiểm dịch và An toàn thực phẩm Bộ Nông nghiệp Mỹ (FSIS) vừa kết thúc chương trình thanh tra một số doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cá tra, nhằm đánh giá hệ thống kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm đối với cá tra xuất khẩu sang Mỹ.

Kết quả thanh tra tích cực một lần nữa khẳng định uy tín và chất lượng cá tra xuất khẩu của Việt Nam, đồng thời sẽ là động lực thúc đẩy xuất khẩu cá tra sang Mỹ trong những tháng tới.

Còn xuất khẩu tôm tháng 8 cũng giảm 19% so với cùng kỳ. Lũy kế 8 tháng đầu năm, mặt hàng này mang về lượng ngoại tệ gần 2,2 tỉ USD, giảm 28%.

VASEP đánh giá xuất khẩu hải sản có thể có chiều hướng khả quan hơn nếu sau chương trình thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) vào tháng 10 đối với hải sản khai thác kết quả đánh giá tích cực. Tuy nhiên, về góc độ tiêu thụ thì tôm và hải sản cũng có hy vọng lạc quan về sự hồi phục của các thị trường, cũng những biến động khác.

Đặc biệt, sau tin Nhật Bản xả nước thải nhiễm hạt nhân, có thể người tiêu dùng Nhật Bản sẽ thận trọng với tiêu thụ thủy sản nội địa, do vậy sẽ tìm đến thủy sản nhập khẩu nhiều hơn. Các thị trường khác cũng cân nhắc việc nhập khẩu từ Nhật Bản và các nước láng giềng của Nhật Bản. Điều này sẽ tạo cơ hội cho thủy sản Việt Nam.

Trước đó, Chính phủ Trung Quốc cũng ra thông báo cấm nhập khẩu mọi sản phẩm thủy hải sản từ Nhật Bản sau khi Tokyo bắt đầu đợt xả nước thải hạt nhân ra biển đầu tiên. Quyết định này nhằm ngăn chặn toàn diện các rủi ro an toàn thực phẩm do ô nhiễm phóng xạ từ nước thải hạt nhân.

"Những thông tin trên, cùng với dấu hiệu kinh tế hồi phục ở một số thị trường sẽ đem lại hy vọng cho xuất khẩu thủy sản những tháng cuối năm, với dự báo lạc quan doanh số xuất khẩu cả năm 2023 sẽ đạt trên 9 tỉ USD, giảm 18% so với năm 2022", đại diện VASEP cho hay.