Tổng thống Donald Trump ngày 26.1 tuyên bố áp thuế đáp trả Colombia sau khi nhà lãnh đạo nước này không cho các chuyến bay trục xuất người nhập cư từ Mỹ hạ cánh, đánh dấu lần đầu tiên ông chủ Nhà Trắng dùng sức ép kinh tế để buộc các quốc gia khác tuân theo kế hoạch của mình.
Theo Tổng thống Trump, hàng hóa Colombia sẽ chịu thuế “khẩn cấp” 25% và một tuần sau tăng lên 50%, cấm công dân Colombia nhập cảnh, thu hồi thị thực của quan chức Colombia lẫn “tất cả đồng minh và người ủng hộ nước này” tại Mỹ.
“Đây chỉ là khởi đầu. Chúng tôi không cho phép chính phủ Colombia vi phạm nghĩa vụ pháp lý liên quan đến tiếp nhận và hồi hương số tội phạm mà họ ép vào Mỹ”, Tổng thống Trump viết trên mạng xã hội Truth Social. Đài CNN dẫn lời một quan chức ngoại giao cho biết Đại sứ quán Mỹ tại Colombia đã tạm dừng xử lý hồ sơ xin cấp thị thực. Dịch vụ dành cho công dân Mỹ vẫn hoạt động bình thường.
Trước động thái trên, Tổng thống Gustavo Petro chỉ đạo Bộ Thương mại Colombia tăng thuế hàng nhập khẩu từ Mỹ lên 25%, mặc dù trước đó đe dọa áp đến 50% thuế. Ông còn viết trên mạng xã hội X: “Trump, tôi không thích đến Mỹ. Nó hơi nhàm chán”.
Căng thẳng xuất phát từ hai chuyến bay trục xuất khoảng 160 người nhập cư xuất phát từ Mỹ. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cáo buộc Colombia vốn đồng ý tiếp nhận nhưng khi máy bay đang di chuyển thì lại đổi ý. Nhưng Tổng thống Petro thẳng thừng bác bỏ: “Tôi không bao giờ cho phép người Colombia bị còng tay trên các chuyến bay. Mỹ không thể đối xử với người di cư Colombia như tội phạm được”.
Tổng thống Trum không ít lần dùng đến biện pháp áp thuế, nhưng hạn chế cấp cũng như thu hồi thị thực thì lại khá mạnh tay vì đây là biện pháp thường áp dụng với cá nhân hay quốc gia vi phạm nhân quyền. Colombia là đồng minh lớn ngoài NATO của Mỹ và thương mại song phương đạt đến 33,8 tỉ USD năm 2023.
Mỹ bắt đầu dùng máy bay trục xuất người nhập cư bị giam giữ từ ngày 24.1. Ít nhất ba chuyến bay đã hạ cánh tại Guatemala vừa qua. Một số đoạn phim trên mạng xã hội cho thấy người nhập cư bị còng tay và xích quanh bụng đưa lên máy bay.
Trục xuất bằng máy bay nằm trong chính sách nhập cư cứng rắn mà Tổng thống Trump triển khai ngay tuần đầu nắm quyền, bên cạnh điều thêm binh sĩ đến biên giới phía nam giáp Mexico, đình chỉ tiếp nhận người tị nạn, giải thể lực lượng phụ trách đoàn tụ các gia đình người nhập cư bị chia cắt, ngừng cấp hộ chiếu, chứng nhận quyền công dân hay giấy tờ nào khác cho trẻ em sinh ra tại Mỹ có mẹ lưu trú bất hợp pháp hoặc cả cha mẹ đều không phải thường trú nhân hợp pháp.