Phơi bày góc tối kinh doanh xăng dầu của 'ông lớn' Xuyên Việt Oil

Cụ thể, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện nhiều vi phạm, dấu hiệu hình sự ở Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil nên đã chuyển hồ sơ tới Bộ Công an.

Tại kết luận vừa công bố, Thanh tra Chính phủ khẳng định Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil đã âm vốn chủ sở hữu hơn 462 tỉ đồng; nợ Nhà nước tiền thuế bảo vệ môi trường hơn 1.246 tỉ đồng; nợ Quỹ bình ổn giá xăng dầu hơn 212 tỉ đồng.

Theo tính toán của thanh tra, dù công ty nợ (tính sơ bộ) hơn 1.920 tỉ đồng nhưng đang cho bà Mai Thị Hồng Hạnh, Chủ tịch HĐQT Công ty nợ 2.978 tỉ đồng.

Thanh tra Chính phủ còn phát hiện Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil xuất hóa đơn giá trị gia tăng cho Tổng công ty Xăng dầu Quân đội số lượng xăng dầu không đúng với số lượng thực tế.

Trong 7 tháng đầu năm 2022, Công ty Xuyên Việt Oil đã xuất hóa đơn giá trị gia tăng với số lượng xăng dầu trên hóa đơn nhiều hơn so với lượng thực giao 2.580m3 xăng và 7.433m3 dầu DO, ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp; việc kê khai, nộp thuế bảo vệ môi trường và trích, sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ còn xác định Công ty Xuyên Việt Oil trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu thiếu hơn 3 tỉ đồng.

Từ những căn cứ đã nêu, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Tài chính thanh tra, kiểm tra việc trích lập, quản lý, sử dụng quỹ bình ổn giá của các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, trong đó yêu cầu Công ty Xuyên Việt Oil thực hiện trích lập vào quỹ bình ổn giá xăng dầu số tiền hơn 3 tỉ đồng.

Thanh tra Chính phủ cũng đã chuyển hồ sơ vi phạm pháp luật trong việc kê khai, nộp thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu tại Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil sang cơ quan điều tra Bộ Công an để xem xét, xử lý.

Xuyên Việt Oil là một trong 37 đơn vị đầu mối kinh doanh xăng dầu (gồm cả doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu hàng không) thành lập năm 2005, trụ sở tại TP.HCM. Doanh nghiệp này được cấp phép kinh doanh lần đầu năm 2016, sau đó được cấp lại lần 2 vào tháng 11.2021. Tại khu vực TP.HCM và một số tỉnh Nam Trung Bộ, thị phần của Xuyên Việt Oil chiếm khoảng 40%, tính chung cả nước là gần 10%.

Tháng 8 năm nay, doanh nghiệp này bị Bộ Công Thương tước giấy phép xuất nhập khẩu xăng dầu khi thời hạn còn 3 năm. Giải thích lúc đó, bộ cho biết việc thu giấy phép của Xuyên Việt Oil do những sai phạm trong kinh doanh xăng dầu và chiếm dụng quỹ bình ổn giá.

Thực tế, từ cuối 2022, vi phạm của Xuyên Việt Oil đã được Thanh tra Bộ Công Thương nêu khi tiến hành thanh tra đơn vị này cùng nhiều đầu mối khác sau những lộn xộn trên thị trường hồi đầu năm. Theo kết luận thanh tra, đầu mối xăng dầu này được cấp phép kinh doanh xuất nhập khẩu nhưng chưa đáp ứng các điều kiện về hệ thống phân phối (phải có tối thiểu 40 tổng đại lý hoặc đại lý, thương nhân nhượng quyền bán lẻ).

Xuyên Việt Oil đã gian lận trong kê khai hệ thống đại lý, thông qua ký hợp đồng chuyển nhượng cổ phần, để ghi nhận 36 cửa hàng của Công ty Đại Đồng Xuân vào hệ thống phân phối của mình. Nhưng ngay sau khi được Bộ Công Thương cấp phép, tháng 11.2021, hai doanh nghiệp ấy lập tức hủy hợp đồng chuyển nhượng cổ phần nói trên.

Liên quan việc thu mua nguồn hàng, theo quy định, đầu mối được phép mua xăng dầu từ nhiều nguồn để đảm bảo nguồn cung trong hệ thống. Ngoài lấy xăng dầu từ 2 nhà máy lọc dầu trong nước, Xuyên Việt Oil đã mua hàng từ chính công ty con - Công ty cổ phần Việt Oil Group Lado. Điều này vi phạm quy định tại Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu, theo Thanh tra Bộ Công Thương.

Ngoài ra, doanh nghiệp này còn vi phạm quy định về xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, chuyển khẩu xăng dầu, cũng như chưa kiểm tra, giám sát chất lượng, hoạt động của các tổng đại lý, đại lý trong hệ thống.

Kết quả thanh tra cho thấy các báo cáo, hồ sơ doanh nghiệp này cung cấp cho đoàn kiểm tra không khớp với số liệu Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) theo dõi. Các quy định về báo cáo định kỳ hằng quý, hằng năm về tình hình kinh doanh, mua bán xăng dầu, số liệu nhập - xuất - tồn kho cho Bộ Công Thương cũng không được Xuyên Việt Oil tuân thủ hoặc gửi chậm.

Với loạt vi phạm và chiêu gian lận trong kinh doanh, doanh nghiệp này bị xử phạt vi phạm 390 triệu đồng và tước giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu 1 tháng rưỡi (từ 10.8 - 13.9.2022).

Không chỉ nợ thuế nghìn tỉ, Xuyên Việt Oil còn có dư nợ được xếp vào nhóm nợ xấu, với gần 5.500 tỉ đồng tại 4 ngân hàng. Ở thời điểm bị tước giấy phép hồi tháng 8, doanh nghiệp này còn "ôm" hơn 200 tỉ đồng của quỹ bình ổn giá. Bộ Tài chính nhiều lần giục doanh nghiệp nộp lại nhưng chưa có hồi âm.

Đầu tháng 9.2023, Bộ Công an công bố quyết định khởi tố bà Mai Thị Hồng Hạnh, Giám đốc Công ty Xuyên Việt Oil và Phó giám đốc Nguyễn Thị Như Phương về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Tại cuộc họp báo cuối tháng 12.2023 vừa qua tại Hà Nội, Bộ Công an đã thông tin về quá trình mở rộng điều tra vụ vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; đưa hối lộ; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi, xảy ra tại Công ty Xuyên Việt Oil và một số cơ quan, tổ chức liên quan.

Đến nay, Bộ Công an xác định, trong thời gian từ cuối năm 2021 đến tháng 4.2022, ông Lê Đức Thọ (cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre) đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn và uy tín nhận lợi ích vật chất từ Mai Thị Hồng Hạnh để tác động gây ảnh hưởng với các tổ chức tín dụng tạo thuận lợi cho Công ty Xuyên Việt Oil được cấp hạn mức tín dụng, vay vốn, giải ngân với điều kiện ưu đãi. Ông Lê Đức Thọ đã bị khởi tố, bắt tạm giam về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi".

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải bị bắt hôm 21.12 với cáo buộc có sai phạm trong vụ án liên quan đến Xuyên Việt Oil. Trước đó, ông Lê Duy Minh - Giám đốc Sở Tài chính TP.HCM và ông Lê Đức Thọ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre cũng bị khởi tố, tạm giam để điều tra liên quan vụ án tại doanh nghiệp này.