Nike, Adidas, H&M, Uniqlo tẩy chay bông ở Tân Cương, dân mạng Trung Quốc sôi sục
Khoa học - công nghệ - Ngày đăng : 11:02, 25/03/2021
Nike cho biết: “Chúng tôi lo ngại về các báo cáo về lao động bị cưỡng bức trong và liên quan đến Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương (XUAR). Nike không cung cấp sản phẩm từ XUAR và chúng tôi đã xác nhận với các nhà cung cấp theo hợp đồng của mình rằng họ không sử dụng hàng dệt hoặc sợi kéo từ khu vực này”.
Các chủ đề xung quanh tuyên bố của Nike là đề tài gây xôn xao Weibo hôm 25.3 và cơn bão từ mạng xã hội này đã bùng phát rộng hơn.
Nam diễn viên nổi tiếng Trung Quốc - Vương Nhất Bác đã chấm dứt hợp đồng làm đại diện cho Nike để đáp lại những lời chỉ trích về tuyên bố của công ty Mỹ ở Tân Cương.
Công ty quản lý Vương Nhất Bác tuyên bố điều này trên Weibo hôm 25.3.
Nữ diễn viên Trung Quốc - Đàm Tùng Vận, với 23 triệu lượt theo dõi trên Weibo, cũng tuyên bố chấm dứt hợp đồng với Nike.
Hiện Nike chưa bình luận ngay lập tức về chuyện trên.
Sự việc này diễn ra sau khi Liên minh châu Âu (EU), Mỹ, Anh và Canada hôm 22.3 áp đặt các biện pháp trừng phạt với các quan chức Trung Quốc vì cáo buộc vi phạm nhân quyền ở Tân Cương. Trung Quốc trả đũa bằng các cách trừng phạt 10 nhà lập pháp và 4 thực thể châu Âu.
Ít nhất một nhà bán lẻ trực tuyến Trung Quốc đã bỏ sản phẩm của H&M trong bối cảnh các cuộc tấn công trên mạng xã hội nhắm vào công ty thời trang Thụy Điển. Lý do vì H&M cũng bày tỏ “sự quan ngại sâu sắc” về các báo cáo về lao động bị cưỡng bức ở Tân Cương.
Tối 24.3, Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) và nhiều cơ quan truyền thông khác đăng tải bài viết phản đối H&M sau khi thương hiệu này tuyên bố sẽ không làm việc với bất kỳ nhà máy sản xuất hàng may mặc nào ở Tân Cương và không mua bông sản xuất ở khu vực này.
CCTV viết: "Kiếm nhiều tiền ở Trung Quốc nhưng lại cố tình vu khống và bôi nhọ Trung Quốc, những doanh nghiệp như thế này không có đạo đức kinh doanh và đi quá giới hạn..." kèm theo đó là hashtag kêu gọi gỡ bỏ sản phẩm H&M trên diễn đàn thương mại điện tử Taobao.
Sau H&M, nhiều thương hiệu lớn khác như Uniqlo, Nike, Adidas, GAP, Fila, New Balance... cũng tuyên bố tẩy chay bông từ Tân Cương. Vì điều này mà tất cả sản phẩm của các nhãn hàng này đều đã bị gỡ bỏ khỏi các trang thương mại điện tử lớn ở Trung Quốc.
Những từ khóa liên quan đến việc tẩy chay Nike, H&M và Uniqlo, "ủng hộ bông Tân Cương" đang nằm ở vị trí cao trên bảng tìm kiếm của Weibo.
Liên minh châu Âu (EU) hôm 22.3 đã áp đặt các biện pháp trừng phạt với 4 quan chức Trung Quốc, trong đó có một giám đốc an ninh hàng đầu, vì vi phạm nhân quyền ở Tân Cương.
Không giống Mỹ, EU đã tìm cách tránh đối đầu với Trung Quốc, nhưng quyết định áp đặt các biện pháp trừng phạt quan trọng đầu tiên kể từ lệnh cấm vận vũ khí vào năm 1989 đã làm gia tăng căng thẳng.
Chen Mingguo (Giám đốc Sở Công an Tân Cương) cùng 3 người Trung Quốc khác bị EU trừng phạt vì cáo buộc giam giữ hàng loạt người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ở Tân Cương. EU cho biết Chen Mingguo phải chịu trách nhiệm về “những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng”.
EU cáo buộc Chen Mingguo về “việc giam giữ tùy tiện và đối xử tồi với người Duy Ngô Nhĩ cùng những người thuộc các dân tộc thiểu số Hồi giáo khác, cũng như các hành vi vi phạm có hệ thống với quyền tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng của họ”.
3 người Trung Quốc khác bị EU cấm đi lại và đóng băng tài sản là Wang Mingshan (quan chức cấp cao Trung Quốc), Wang Junzheng (cựu Phó bí thư thành ủy ở Tân Cương) và Zhu Hailun (thuộc Cục Công an Quân đoàn Xây dựng và Sản xuất Tân Cương).
Tuy nhiên, EU đã tránh trừng phạt quan chức hàng đầu ở Tân Cương là Chen Quanguo, người bị Mỹ đưa vào danh sách đen, cho thấy các chính phủ châu Âu tìm cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn.
Trung Quốc phủ nhận mọi hành vi vi phạm nhân quyền ở Tân Cương, nói rằng các trại của họ cung cấp đào tạo nghề và cần thiết để chống lại chủ nghĩa cực đoan.
Trung Quốc ngay lập tức trả đũa EU, nói rằng quyết định áp đặt các biện pháp trừng phạt với 10 cá nhân, bao gồm các nhà lập pháp châu Âu, và 4 thực thể EU.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết các thành viên Nghị viện châu Âu Reinhard Butikofer, Michael Gahler, Raphael Glucksmann, Ilhan Kyuchyuk và Miriam Lexmann là những người “gây tổn hại nghiêm trọng đến chủ quyền, lợi ích của Trung Quốc và truyền bá những lời nói dối và thông tin sai lệch một cách ác ý”.
5 cá nhân khác bị Trung Quốc trừng phạt là chính trị gia Hà Lan - Sjoerd Wiemer Sjoerdsma, nghị sĩ Bỉ - Samuel Cogolati, Dovile Sakaliene (thành viên quốc hội Lithuania), hai học giả Adrian Zenz (Đức) và Bjorn Jerden (Thụy Điển).
“Những cá nhân liên quan và gia đình của họ bị cấm nhập cảnh vào đại lục, Hồng Kông và Macao của Trung Quốc. Họ và các công ty và tổ chức liên kết với họ cũng bị hạn chế kinh doanh với Trung Quốc”, Bộ Ngoại giao nước này cho biết.
4 thực thể bị Trung Quốc trừng phạt là Ủy ban Chính trị và An ninh của Hội đồng Liên minh châu Âu; Tiểu ban Nhân quyền của Nghị viện châu Âu; Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator ở Đức; Tổ chức Liên minh các nền dân chủ ở Đan Mạch.
Chính trị gia người Đức Reinhard Butikofer, người chủ trì phái đoàn của Nghị viện châu Âu tới Trung Quốc, là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất bị ảnh hưởng. Tổ chức Liên minh các nền dân chủ phi lợi nhuận do cựu Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen thành lập cũng bị đưa vào danh sách đen, theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.Những người này sẽ bị hạn chế nhập cảnh hoặc làm ăn với Trung Quốc. Trung Quốc cáo buộc họ làm tổn hại nghiêm trọng đến chủ quyền và lợi ích của đất nước với Tân Cương. Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi EU "sửa chữa sai lầm của mình" và không can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc.
Dù chủ yếu mang tính biểu tượng nhưng các lệnh trừng phạt của EU đánh dấu sự cứng rắn đáng kể trong chính sách của khối với Trung Quốc, vốn được coi là một đối tác thương mại nhưng giờ đây trở thành là kẻ lạm dụng có hệ thống các quyền và tự do cơ bản.
EU đã không trừng phạt Trung Quốc đáng kể kể từ khi áp đặt lệnh cấm vận vũ khí vào năm 1989 sau cuộc đàn áp người ủng hộ dân chủ ở Quảng trường Thiên An Môn, dù đã nhắm mục tiêu vào hai hacker máy tính và một công ty công nghệ vào năm 2020 như một phần của các lệnh trừng phạt mạng rộng lớn hơn. Lệnh cấm vận vũ khí hiện vẫn được áp dụng.