WHO công bố tình trạng khẩn cấp về bệnh đậu mùa khỉ: Bộ Y tế chỉ đạo khẩn

Ngày 19.8, Bộ Y tế đã có công văn khẩn đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các sở ban, ngành, cơ quan, đơn vị trên địa bàn tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 680/CĐ-TTg ngày 1.8.2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác phòng chống bệnh đậu mùa khỉ và các hướng dẫn giám sát và phòng, chống bệnh; chẩn đoán, điều trị bệnh; phòng ngừa lây nhiễm trong cơ sở khám chữa bệnh đậu mùa khỉ của Bộ Y tế.

Tăng cường giám sát phát hiện các trường hợp nghi ngờ ngay tại cửa khẩu; giám sát chủ động tại các cơ sở khám, chữa bệnh; lưu ý lồng ghép giám sát, dự phòng với hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, giám sát tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phụ khoa, da liễu, các cơ sở y tế công lập và tư nhân cung cấp các dịch vụ về phòng, chống HIV/AIDS.

UBND các tỉnh, thành chỉ đạo các đơn vị có liên quan ở địa phương tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế các tuyến về giám sát, các biện pháp phòng, chống, chăm sóc, điều trị, phòng, chống lây nhiễm bệnh đậu mùa khỉ; rà soát, cập nhật kế hoạch, kịch bản phòng, chống theo các tình huống để sẵn sàng đáp ứng khi dịch bệnh xảy ra trên địa bàn; sẵn sàng thuốc, trang thiết bị, nhân lực, kinh phí để triển khai các biện pháp thu dung, điều trị, phòng, chống dịch; tăng cường thông tin, truyền thông về các biện pháp phòng, chống dịch bệnh đậu mùa khỉ theo khuyến cáo của Bộ Y tế, tập trung truyền thông cho các đối tượng có nguy cơ cao; tăng cường tổ chức kiểm tra, giám sát, chỉ đạo công tác phòng chống dịch tại các địa phương.

Các địa phương báo cáo kịp thời trường hợp nghi ngờ, mắc bệnh đậu mùa khỉ (tại địa chỉ website: https://macabenh.vncdc.gov.vn/..., điện thoại hỗ trợ: 0387 525938).

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, bệnh viện tuyến cuối điều trị bệnh truyền nhiễm phân tích, đánh giá, theo dõi chặt chẽ tình hình dịch đậu mùa khỉ tại các địa phương để kịp thời phát hiện các trường hợp bệnh, chùm ca bệnh, nguồn lây bệnh, tác nhân gây bệnh mới, bất thường (nếu có).

Các đơn vị trên phải chủ động báo cáo, tham mưu Bộ Y tế thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch; rà soát, sẵn sàng các thiết bị, sinh phẩm, kỹ thuật xét nghiệm phục vụ chẩn đoán, điều trị; tiếp tục tổ chức tập huấn, hỗ trợ địa phương về giám sát, xử lý ổ dịch, điều trị các trường hợp mắc bệnh; hỗ trợ công tác lấy mẫu, kỹ thuật xét nghiệm chẩn đoán bệnh; chủ động, sẵn sàng thuốc, thiết bị, nhân lực, kinh phí để triển khai các biện pháp phân loại, thu dung, điều trị, phòng, chống dịch.

Theo Bộ Y tế, trong năm 2024, đặc biệt trong 2 tháng gần đây, WHO đã ghi nhận sự gia tăng cao bất thường số trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ tại Cộng hòa Dân chủ Congo. Từ đầu năm đến nay, nước này đã ghi nhận khoảng 15.600 trường hợp mắc, trong đó có trên 537 trường hợp tử vong; vi rút Mpox nhánh Ib (Clade Ib) đang là nhánh trội trong đợt dịch tại nước này.

Ngoài ra, 4 nước giáp với Cộng hòa Dân chủ Congo (Burundi, Kenya, Rwanda và Uganda) đã lần đầu ghi nhận các ca mắc Mpox có yếu tố dịch tễ liên quan đến dịch bệnh Mpox đang xảy ra tại Congo. Hai nước khác ngoài khu vực châu Phi (Thụy Điển, Pakistan) cũng ghi nhận trường hợp mắc Mpox nhánh Ib. Trước diễn biến của dịch Mpox lần này và nguy cơ lây lan sang các quốc gia khác, ngày 14.8.2024, WHO đã công bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế (PHEIC) đối với dịch bệnh Mpox.

Tại khu vực phía Nam, theo báo cáo của Viện Pasteur TP.HCM, trong 2 năm 2023 - 2024 ghi nhận 199 ca Mpox, trong đó có 8 ca tử vong. Trong đó, TP.HCM là địa phương ghi nhận số ca mắc (156 ca) và tử vong (6 ca) cao nhất. Theo đó, tổng số ca Mpox phát hiện trong 2 năm 2023 - 2024 tại TP.HCM là 156 ca, trong đó có 6 ca tử vong. Riêng năm 2024, có 49 ca Mpox, không có ca tử vong.

Theo Sở Y tế TP.HCM, đặc điểm dịch tễ của các ca bệnh tại TP đều là nam giới, tuổi trung bình là 32 tuổi (nhỏ nhất là 18 tuổi và lớn nhất là 53 tuổi). Độ tuổi ghi nhận nhiều nhất là 30 - 39 tuổi (46%), 84% ca bệnh tự nhận bản thân thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Đáng lưu ý có 55% là người sống chung với HIV và 7% đang điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV.

Hiện nay, dịch bệnh Mpox trên địa bàn TP.HCM vẫn đang được kiểm soát thông qua các hoạt động giám sát chủ động tại cửa khẩu và cộng đồng. Thành phố chưa ghi nhận thay đổi về dịch tễ học của bệnh. Dòng vi rút gây bệnh hiện vẫn là clade IIb, là dòng gây dịch cho các nước trên thế giới, chưa phát hiện clade Ib. Dịch vẫn lây chủ yếu trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới hoặc lưỡng tính, qua hành vi quan hệ tình dục không an toàn.

Ngành y tế TP vẫn tiếp tục duy trì các hoạt động phòng chống dịch bệnh, thực hiện giải trình tự gien một số mẫu bệnh phẩm để giám sát sự biến đổi của vi rút gây bệnh.

Sở Y tế TP.HCM khuyến cáo người dân nếu phát hiện bản thân hoặc người xung quanh có triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh Mpox cần đến ngay các cơ sở y tế để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị đúng. Người bị bệnh cần tuân thủ nghiêm túc các hướng dẫn của nhân viên y tế trong chăm sóc điều trị cho bản thân, giảm thiểu các biến chứng cũng như thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng lây nhiễm. Biện pháp phòng bệnh tốt nhất là quan hệ tình dục an toàn.