Khi mua sắm tết, người tiêu dùng nên tính toán lượng thức ăn đủ dùng, không nên mua quá nhiều rồi để tủ lạnh, tránh tình trạng bảo quản không đúng cách có thể gây lãng phí, giảm chất lượng và có thể gây ngộ độc.
Hiện nay người dân Việt Nam đang chuẩn bị bước vào những ngày Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025. Đây cũng là dịp để mọi gia đình sum vầy bên mâm cỗ tết.
Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), để có những giây phút trọn vẹn bên người thân, ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý thì vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP) là điều cần lưu tâm để đảm bảo sức khỏe trong những ngày tết.
Do đó, Cục An toàn thực phẩm lưu ý người tiêu dùng biện pháp để đảm bảo ATTP trong những ngày tết.
Theo đó, người tiêu dùng nên mua vừa đủ, mua thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Vào những dịp trước tết thì nguồn cung ứng thực phẩm tươi sống, rau củ quả, sản phẩm bánh kẹo, đồ chế biến sẵn rất dồi dào với đa dạng chủng loại. Tuy nhiên, để đảm bảo ATTP, cần lựa chọn sản phẩm tươi sạch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chọn các điểm mua sắm đảm bảo.
Các chợ, siêu thị thường đã mở cửa sau mùng 2 tết, thậm chí có cửa hàng bán xuyên tết, do đó việc mua sắm, tích trữ thực phẩm là không cần thiết, gây lãng phí mà có thể không an toàn. Việc bảo quản thực phẩm sống lẫn thực phẩm chín có thể gây nhiễm chéo vi khuẩn gây bệnh.
Người tiêu dùng không nên mua nhiều thực phẩm vượt quá sức chứa của tủ lạnh, nhiệt độ của tủ có thể không đủ độ lạnh, dẫn đến thức thức ăn sẽ nhanh bị ôi thiu, gây ngộ độc thực phẩm. Vì vậy, khi mua sắm tết, hãy tính toán lượng thức ăn đủ dùng, không nên mua quá nhiều đồ ăn rồi để tủ lạnh vừa không tươi, vừa có thể lãng phí, mà để lâu, bảo quản không đúng cách có thể không đảm bảo cho sức khỏe và có thể gây ngộ độc.
Cục An toàn thực phẩm cũng lưu ý người tiêu dùng cẩn thận khi mua thực phẩm chế biến sẵn từ các cơ sở kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ. Mấy năm gần đây hoạt động mua bán đồ ăn, thực phẩm chế biến sẵn trên những nền tảng xã hội như Facebook, Zalo... trở nên phổ biến, và đặc biệt nhộn nhịp trong những dịp tết đến xuân về khi nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng cao. Có nhiều cơ sở kinh doanh cung cấp các thực phẩm có hương vị thơm ngon, sạch sẽ. Tuy nhiên, do các thực phẩm này chủ yếu được sản xuất theo kiểu thủ công tại hộ gia đình nhỏ lẻ với điều kiện hạn hẹp về cơ sở, trang thiết bị, dụng cụ có thể gây mất ATTP, đặc biệt là khi đơn đặt hàng vượt quá khả năng sản xuất chế biến.
Nếu người tiêu dùng có thời gian để chế biến thực phẩm thì hạn chế việc mua những thực phẩm chế biến sẵn tại các bếp ăn gia đình, để giảm thiểu nguy cơ mất ATTP.
Trong trường hợp người tiêu dùng thực sự muốn mua những thực phẩm này, cần phải hỏi rõ người bán thời điểm chế biến và phương pháp bảo quản ở nhiệt độ phù hợp, và khi ăn cần nấu chín lại.
Đối với rượu bia luôn có xu hướng gia tăng vào các dịp tết, Cục An toàn thực phẩm lưu ý người tiêu dùng hạn chế uống rượu bia, chỉ uống có điều độ những sản phẩm rượu, bia, đồ uống có cồn có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, có uy tín trên thị trường và được chứng nhận bảo đảm chất lượng, an toàn; tuyệt đối không tiêu thụ các loại rượu, đồ uống có cồn không rõ nguồn gốc và xuất xứ.
Người tiêu dùng cần hạn chế tiêu thụ các loại đồ uống có cồn ngâm các loại thảo dược, cây cỏ, động vật khi không biết rõ công dụng, nguồn gốc, các loại rượu chưng cất thủ công. Bởi những loại rượu này có thể chứa hàm lượng cao độc tố tự nhiên, aldehyde và furfural, những chất có thể gây ngộ độc cấp và mạn tính.
Ngoài ra, Cục An toàn thực phẩm cũng khuyến cáo người tiêu dùng chú ý thực hành vệ sinh, phân loại, bảo quản và chế biến thực phẩm tốt như: rửa sạch tay với nước và xà phòng trước và sau khi chế biến thực phẩm; rửa sạch rau củ quả dưới vòi nước chảy; sử dụng dao và thớt riêng khi nấu ăn và để riêng các loại thịt, gia cầm, hải sản, trứng sống ra khỏi các thực phẩm khác khi đi chợ và khi bảo quản trong tủ lạnh; bảo quản các loại thực phẩm tươi sống cần phải tách biệt với các loại thực phẩm đã được nấu chín.
Nấu chín kỹ các loại thực phẩm. Hạn chế ăn trực tiếp các thực phẩm tươi sống hoặc lên men, nếu các thực phẩm này không được bảo quản đúng, các loại thực phẩm có dấu hiệu nhiễm nấm mốc.
Đối với thức ăn thừa, cần đậy kín rồi bảo quản trong ngăn mát hoặc ngăn đá, trước khi dùng lại cần hâm nóng đủ thời gian; mâm cơm cúng ngày tết thực hiện nguyên tắc ăn đồ ăn trong thời gian 4 giờ, sau 4 giờ muốn ăn thì đun nóng trước khi ăn…