Các hãng smartphone Trung Quốc giành thị phần ở Nga khi Samsung và Apple rời đi, Xiaomi dẫn đầu

Doanh số bán hàng của các nhà sản xuất smartphone Trung Quốc tại Nga tăng 42%, mở rộng thị phần của họ từ 50% lên 70%. Hiện nay, công ty Trung Quốc đang chiếm hai vị trí hàng đầu trên thị trường Nga trong quý 1/2023, với Xiaomi đứng đầu (từ vị trí thứ hai năm 2022) và Realme xếp thứ hai (năm ngoái ở vị trí thứ tư).

Trong quý 1/2023, người tiêu dùng Nga đã mua hơn 6,5 triệu smartphone, con số tương đương với năm 2022. Thế nhưng, giá mua trung bình smartphone đã giảm 23% so với cùng kỳ năm 2022 xuống còn khoảng 22.000 rúp.

Samsung và Apple lần lượt rơi xuống vị trí thứ ba và thứ tư về thị phần smartphone ở Nga trong quý 1/2023, từ thứ nhất và thứ ba cùng kỳ năm 2022. Tecno (Trung Quốc) đứng vị trí thứ năm về thị phần smartphone ở Nga trong 3 tháng đầu năm 2023 với tư cách là thương hiệu phát triển nhanh nhất trong số những hãng hàng đầu. M. Video-Eldorado Group (có trụ sở tại Moscow, thủ đô Nga) cho biết thông tin này.

Các thương hiệu smartphone Trung Quốc đang đổ xô vào thị trường Nga sau khi Samsung và Apple rời đi vào tháng 3.2022 để đáp trả cuộc tấn công Ukraine của Nga.

Theo hãng nghiên cứu thị trường Counterpoint Research, Samsung và Apple cùng nhau chiếm 57% thị phần smartphone ở Nga vào tháng 3.2022, nhưng 1 tháng sau, con số này đã giảm xuống còn 34% trong bối cảnh hàng tồn kho giảm dần.

Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn có thể mua các mẫu iPhone và Samsung Galaxy sau khi Nga hợp pháp hóa việc nhập khẩu song song (vận chuyển qua các kênh không chính thức) vào tháng 3.2022. Các nhà bán lẻ lớn của Nga, gồm cả M. Video-Eldorado Group, đã bắt đầu bán các thiết bị Apple và Samsung được nhập khẩu từ Kazakhstan vào tháng 5.2022, theo Counterpoint.

Nga phải đối mặt với các lệnh trừng phạt từ phương Tây và sự tẩy chay của một số lượng lớn các công ty toàn cầu. Dù vậy, Trung Quốc cam kết tiếp tục kinh doanh với Nga và trên thực tế đã củng cố các mối quan hệ kinh doanh bền chặt hơn.

Trong năm 2022, thương mại giữa Trung Quốc và Nga đã tăng 34,3% lên mức cao nhất là 1,28 ngàn tỉ nhân dân tệ (189,5 tỉ USD). Hai nước đã cùng nhau đặt mục tiêu thương mại là 200 tỉ USD vào năm 2024. Song sự gần gũi ngày càng tăng này phải trả giá, vì các công ty Trung Quốc đang phải đối mặt với sự giám sát ngày càng tăng về các hoạt động kinh doanh ở Nga.

Tuần trước, Cơ quan giám sát chống tham nhũng của Ukraine đã đưa Xiaomi, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành công ty này là Lei Jun (Lôi Quân), cùng 12 giám đốc điều hành hãng khác vào danh sách “các nhà tài trợ chiến tranh quốc tế”. Xiaomi đã phủ nhận việc hỗ trợ bất kỳ hoạt động chiến tranh nào.

Cuối tháng 3, tờ báo Kommersant (Nga) đưa tin Điện Kremlin yêu cầu các quan chức liên quan đến việc chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống Nga năm 2024 ngừng sử dụng iPhone vì lo ngại smartphone của Apple dễ bị các cơ quan tình báo phương Tây khai thác.

Tại một cuộc hội thảo do Điện Kremlin tổ chức dành cho các quan chức tham gia chính trị trong nước, ông Sergei Kiriyenko, Phó chánh văn phòng Tổng thống Nga, đã yêu cầu các quan chức thay đổi điện thoại trước ngày 1.4, theo Kommersant.

Kommersant (tờ báo kinh tế thương mại đầu tiên của Nga) dẫn lời một trong những người tham gia cuộc họp cho biết: "Tất cả đã kết thúc với iPhone, hoặc vứt nó đi hoặc đưa nó cho lũ trẻ. Mọi người sẽ phải làm điều đó vào tháng 3”.

Khi được hỏi về vấn đề này, Dmitry Peskov, phát ngôn viên Điện Kremlin, nói ông không thể xác nhận thông tin này.

"Smartphone không nên được sử dụng cho công việc chính phủ. Bất kỳ smartphone nào cũng có một cơ chế khá minh bạch, bất kể nó có hệ điều hành nào - Android hay iOS. Đương nhiên, chúng không được sử dụng cho công việc chính phủ", ông Dmitry Peskov phát biểu.

Tờ Kommersant cho biết Điện Kremlin có thể cung cấp các thiết bị có hệ điều hành khác để thay thế iPhone, đồng thời tiết lộ rằng lệnh ngừng sử dụng iPhone được nhắm vào những người liên quan đến chính trị trong nước.

Tổng thống Nga luôn nói rằng ông không có smartphone, nhưng ông Dmitry Peskov cho biết ông Putin thỉnh thoảng sử dụng internet.

Ngay sau khi Nga đưa quân vào Ukraine năm ngoái, các điệp viên Mỹ và Anh đã tiết lộ thông tin rằng Nga đang lên kế hoạch tấn công Ukraine. Thông tin này đã trở thành sự thật khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine từ ngày 24.2.2022. Không rõ bằng cách nào các điệp viên có được thông tin tình báo trên.

Cách đây hơn 1 năm, Apple thông báo dừng bán mọi sản phẩm ở Nga cũng như giới hạn quyền truy cập đến các dịch vụ kỹ thuật số của hãng tại nước này.

"Chúng tôi quyết định ngừng mọi hoạt động nhập sản phẩm vào các kênh bán hàng ở Nga. Apple Pay và các dịch vụ khác đã bị hạn chế. Ứng dụng RT News và Sputnik News không còn có sẵn để tải xuống từ App Store bên ngoài nước Nga. Chúng tôi cũng vô hiệu hóa tính năng về giao thông theo thời gian thực trên Apple Maps ở Ukraine như một biện pháp phòng ngừa và an toàn cho công dân Ukraine", Apple cho biết hôm 1.3.2022.

Trước đó, vào ngày 26.2.2022, Mykhailo Fedorov, Phó thủ tướng Ukraine, cho biết trên tài khoản Twitter rằng đã liên hệ với Tim Cook - Giám đốc điều hành Apple để kêu gọi hãng ngừng cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tại Nga, đồng thời chặn quyền truy cập từ Nga vào kho ứng dụng App Store.

Song nhờ cơ chế có tên “nhập khẩu song song”, nhà mạng Nga vẫn có thể mở bán iPhone 14 dù Apple rút mọi hoạt động tại nước này. Hồi tháng 9.2022, trước câu hỏi liệu iPhone 14 có được nhập khẩu về Nga theo "cơ chế nhập khẩu song song" không, Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Denis Manturov đã trả lời: "Tại sao không? Nếu người tiêu dùng muốn mua thì có thể mua được".

Sáng 8.9.2022, nhà mạng MTS của Nga nhận đặt hàng dòng iPhone 14 với giá khởi điểm từ 84.990 rúp (33 triệu đồng) cho phiên bản 128GB. Tuy nhiên, MTS cũng cảnh báo rằng thời gian giao hàng tối đa lên tới 120 ngày và người mua có quyền hủy đơn hàng nếu gặp trục trặc trong quá trình nhập khẩu sản phẩm.

Trước đó, hồi tháng 6.2022, Tổng thống Putin đã ký ban hành luật về "cơ chế nhập khẩu song song" để Nga có thể nhập khẩu nhiều loại sản phẩm từ linh kiện ô tô đến đồ điện tử trong bối cảnh bị phương Tây trừng phạt và một loạt công ty nước ngoài rời khỏi nước này.

“Nhập khẩu song song” đề cập tới những hàng hóa được nhập khẩu vào một thị trường mà không cần sự đồng ý của nhà sản xuất mặt hàng đó. Đây là hàng hóa chính hãng, nhưng được nhà sản xuất bán ở nước khác hoặc khu vực khác.

Việc nhập khẩu như vậy được coi là thị trường xám, vì hàng hóa do các đại lý không được ủy quyền bán lại. Do chủ sở hữu thương hiệu không có quyền kiểm soát việc phân phối những hàng hóa này nên không nằm trong kế hoạch bảo hành của họ.

Theo đó, Apple thực sự không thể ngăn cản việc dòng iPhone 14 xuất hiện tại thị trường Nga nếu nước này tìm được nguồn hàng chính hãng từ bên thứ ba.

Dù Apple ngừng hoạt động kinh doanh ở Nga từ tháng 3.2022, iPhone, MacBook và những sản phẩm khác của công ty Mỹ vẫn có mặt trên thị trường Nga thông qua cơ chế nhập khẩu song song.