Cựu CEO Google: Việc tạm dừng phát triển AI 6 tháng chỉ có lợi cho Trung Quốc

Eric Schmidt, cựu Giám đốc điều hành Google, nói với trang Australian Financial Review rằng ông lo lắng về sự phát triển nhanh chóng của AI và cho rằng "những lo ngại có thể bị đánh giá thấp".

"Tôi nghĩ mọi thứ có thể tồi tệ hơn những gì nhiều người đang nói", Eric Schmidt nhấn mạnh. Ông lưu ý rằng khi các mô hình ngôn ngữ ngày càng lớn hơn, chúng có "phát sinh hành vi mà chúng ta không thể biết trước".

Việc sử dụng generative AI đã bùng nổ trong những tháng gần đây với sự ra mắt của ChatGPT của OpenAI, Google Bard và Bing chatbot, cũng như các nền tảng tạo hình ảnh từ lời nhắc văn bản như DALL-E và Midjourney.

Generative AI là loại trí tuệ nhân tạo mà máy tính được lập trình để tự động tạo ra nội dung mới, như văn bản, hình ảnh, âm thanh và video. Nó khác với các hệ thống AI khác như máy học sâu (deep learning) hoặc học máy (machine learning) trong việc dự đoán kết quả từ dữ liệu đã có sẵn. Thay vì dựa trên dữ liệu huấn luyện, hệ thống generative AI có khả năng tự tạo ra dữ liệu mới và phong phú hơn.

Nhiều người đã và đang sử dụng generative AI trong cả đời sống cá nhân lẫn công việc để viết tiểu luận, nghĩ ra công thức nấu ăn, làm thơ, tóm tắt email, xuất bản bài báo, viết mã chương trình, sơ yếu lý lịch và thư xin việc...

Ngoài việc tiết kiệm thời gian và truyền tải thông tin chính xác, Bill Gates, đồng sáng lập Microsoft, cho biết AI cũng có thể thay đổi bộ mặt của lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và giáo dục.

Tuy nhiên, các lo ngại về đạo đức với công nghệ này đang gia tăng sau ví dụ cho thấy AI có thể đạo văn, phát triển thành kiến, tranh luận với người dùng và thậm chí tạo ra các lời buộc tội không có căn cứ. Ví dụ khác là hình ảnh deepfake cho thấy cựu Tổng thống Donald Trump bị bắt lan truyền trên mạng xã hội; kẻ lừa đảo đã sử dụng văn bản và hình ảnh do AI tạo ra để cố gắng đánh lừa phóng viên Insider; ChatGPT thậm chí đưa ra lời khuyên về cách giết người.

Elon Musk, Steve Wozniak (đồng sáng lập Apple) nằm trong số hơn 1.800 người (giám đốc điều hành công nghệ, kỹ sư phần mềm và giáo sư) đã ký một bức thư ngỏ vào tuần trước kêu gọi tạm dừng 6 tháng phát triển hệ thống AI mạnh hơn mô hình ngôn ngữ lớn GPT-4 của OpenAI vì nguy cơ tiềm tàng với xã hội và nhân loại.

Eric Schmidt nói với Australian Financial Review: "Tôi không ủng hộ việc tạm dừng 6 tháng vì đơn giản nó sẽ có lợi cho Trung Quốc". 

Quan điểm này có lý vì cuối tháng 3 vừa qua, các doanh nhân công nghệ Trung Quốc tranh luận về việc nước này tụt hậu xa như thế nào so với ChatGPT và GPT-4.

Lý Ngạn Hoành, nhà sáng lập và Giám đốc điều hành Baidu, cho rằng Ernie Bot chỉ đứng sau ChatGPT khoảng 1 hoặc 2 tháng.

“Theo phân tích của nhóm chúng tôi, Ernie Bot hiện ở mức mà ChatGPT đạt được vào tháng 1”, Lý Ngạn Hoành nhận định lạc quan. Ernie Bot là chatbot AI tương tự ChatGPT, được Baidu giới thiệu hôm 16.3.

Chu Hồng Y, người sáng lập công ty an ninh mạng Qihoo 360, nhận định mô hình ngôn ngữ lớn của Trung Quốc “đi sau 2 đến 3 năm” so với GPT-4. Tuy nhiên, Chu Hồng Y cho rằng Trung Quốc nên tiếp tục đầu tư vào công nghệ này vì hướng đi đã rõ ràng và “không có trở ngại nào là không thể vượt qua”.

Khả năng của ChatGPT và GPT-4 đã khiến các chuyên gia công nghệ của Trung Quốc ngỡ ngàng và phải nhanh chóng tạo ra các công nghệ cạnh tranh. Lý Ngạn Hoành cho biết Baidu đang phải đối mặt với "sức ép rất lớn và cảm giác khủng hoảng" sau khi nhìn thấy ChatGPT và thấy rằng "khoảng cách giữa Trung Quốc với các cấp độ quốc tế hàng đầu trong lĩnh vực này ngày càng lớn".

Chuyên gia tại một trong những viện khoa học hàng đầu Trung Quốc đã gợi ý rằng việc thiếu tầm nhìn có thể góp phần khiến Trung Quốc tụt hậu trong cuộc đua AI giống ChatGPT.

“Có rất nhiều lý do, từ nhu cầu về các nhà lãnh đạo có tầm nhìn, đội ngũ xuất sắc và nguồn tài chính lớn”, Bao Yungang, nhà nghiên cứu tại Viện Công nghệ Máy tính thuộc Viện Khoa học Trung Quốc (CAS), viết trên nền tảng tiểu blog Weibo. 

Bao Yungang cũng nhấn mạnh sự thay đổi của OpenAI vào năm 2019 từ một công ty phi lợi nhuận sang công ty có lợi nhuận giới hạn ở mức 100 lần đầu tư là nhân tố lớn góp phần vào thành công của họ.

Thành công nhanh chóng của ChatGPT đã thúc đẩy việc tìm kiếm và xem xét sâu sắc bản chất vấn đề ở Trung Quốc, quốc gia dẫn đầu trong một số lĩnh vực AI nhưng lại tụt hậu trong các mô hình ngôn ngữ có khả năng trả lời các truy vấn phức tạp và tạo ra vô số loại nội dung.

Ngoài ra, Trung Quốc đang đối mặt với những thách thức khác. Một trong số đó là sự không sẵn lòng đầu tư vào nghiên cứu cơ bản, theo Liang Zheng, Phó trưởng Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Công nghệ Trung Quốc thuộc Đại học Thanh Hoa.

“Cho đến nay, thực sự không có công ty Trung Quốc nào đầu tư mạnh vào nghiên cứu cơ bản. Không ai thực hiện bước từ 0 đến 1 cả”, Liang Zheng nói với tờ báo Economic Observer. Theo Liang Zheng, Trung Quốc cần “dành thời gian để xây dựng một môi trường thị trường mới ủng hộ đổi mới, khuyến khích những người có tư duy dài hạn tham gia vào những công việc cơ bản và mang tính khám phá, những thứ có thể dẫn đến điều gì đó có ý nghĩa”.

Eric Schmidt đã thành lập tổ chức nghiên cứu Special Competitive Studies Project vào năm 2021, nhằm mục đích đưa ra các khuyến nghị về cách tăng cường khả năng cạnh tranh lâu dài của Mỹ trong bối cảnh công nghệ mới nổi đang phát triển, bao gồm cả AI.

“Thay vì tạm dừng, các nhà lãnh đạo nên thảo luận chung về các rào cản thích hợp càng sớm càng tốt. Các nhà nghiên cứu chỉ nên phát hành các chương trình AI với một số biện pháp hạn chế để đối phó với các hành vi tiêu cực mà chương trình có thể gây ra", Eric Schmidt nói.

Eric Schmidt cho rằng nếu ngành công nghiệp không phát triển các biện pháp bảo vệ, các chính trị gia sẽ phải can thiệp.

“Tôi nghĩ rằng phản ứng của chính phủ ngày nay sẽ rất vụng về, vì có rất ít người trong chính phủ hiểu về những thứ này. Vì vậy, tôi ủng hộ việc để cho ngành công nghiệp cố gắng giải quyết vấn đề. Đây là một trường hợp mà bạn không nên vội vàng hành động trừ khi hiểu rõ những gì mình đang làm”, ông chia sẻ thêm.

Bill Gates: Tạm dừng phát triển AI không giải quyết được những thách thức phía trước

Bill Gates nói với Reuters rằng những lời kêu gọi tạm dừng phát triển AI sẽ không giải quyết được những thách thức phía trước. Ông cho rằng sẽ tốt hơn nếu tập trung vào cách tốt nhất để sử dụng các tiến bộ trong AI để đem lại lợi ích cho con người và xã hội, vì thật khó để tạm dừng phát triển AI trên toàn cầu.

“Tôi không nghĩ việc yêu cầu một nhóm cụ thể tạm dừng phát triển AI sẽ giải quyết được các thách thức. Rõ ràng là AI mang lại lợi ích to lớn… Điều chúng ta cần làm là xác định những lĩnh vực gặp khó khăn”, Bill Gates cho biết.

Tỷ phú 67 tuổi người Mỹ cũng nói trong cuộc phỏng vấn rằng các chi tiết về bất kỳ sự tạm dừng phát triển AI nào sẽ rất phức tạp để thực thi.

"Tôi thực sự không hiểu họ đang nói ai có thể ngừng phát triển AI. Liệu tất cả quốc gia trên thế giới có đồng ý tạm dừng và tại sao lại phải làm vậy? Thế nhưng có rất nhiều ý kiến khác nhau trong lĩnh vực này", ông cho hay.

Theo trang Insider, bức thư ngỏ của hơn 18.000 chuyên gia đặt ra câu hỏi về sự chân thành của những ai ký tên và liệu nhiều người trong số họ có tin vào những nguyên lý được đưa ra trong nội dung thư hay không. Nhiều người trong ngành đồng ý rằng AI mạnh mẽ như ChatGPT có thể gây ra một số tác hại cho xã hội, nhưng lệnh cấm phát triển trong 6 tháng nghe giống như một câu chuyện cổ tích cao đẹp và ít có cơ sở thực tế.

Kể từ thời điểm công chúng được phép bắt đầu thử nghiệm ChatGPT vào tháng 11.2022, đã không có điểm dừng nào trong quá trình phát triển generative AI.

Khi phát hành ChatGPT và khởi động cuộc chạy đua AI, OpenAI đã mở ra chiếc hộp Pandora. Sức mạnh của các lực lượng thị trường đồng nghĩa là tốc độ phát triển của AI sẽ không dừng lại, ngay cả khi các công ty như OpenAI muốn làm điều đó.

Khi nhiều người quen với việc đặt câu hỏi cho ChatGPT, Google Bard và Bing để tìm phần trả lời cho tất cả câu hỏi của họ, sức mạnh của nhu cầu sẽ đẩy các ông lớn công nghệ vào cuộc đua để chiếm ưu thế trên thị trường tiềm năng này.

Giuseppe Sette, Chủ tịch công ty khởi nghiệp Toggle AI, nhận xét: “Với generative AI, chúng tôi đã tạo ra một thứ gì đó - ít nhất là trong thời điểm hiện tại và có thể là mãi mãi - vượt quá sự hiểu biết của mình, vì vậy việc dành thời gian để hiểu những hệ thống này sẽ là ý tưởng hay. Thế nhưng, chúng tôi sẽ không làm điều đó. Đơn giản là lĩnh vực này hiện quá nóng với sự cạnh tranh trải dài từ các hãng công nghệ lớn Mỹ đến Trung Quốc".

Jai Das, Chủ tịch và đồng sáng lập công ty đầu tư mạo hiểm Sapphire Ventures, nhận xét: “Không có động lực nào để ai đó tạm dừng phát triển AI, bởi mọi người đang chạy đua để giành thêm phần thị phần trong một xã hội thị trường tự do. Thần đèn đã thoát ra khỏi hộp và không có gì có thể làm chậm nó lại được".

Jai Das nói rằng không ai có thể ngăn các công ty làm việc bí mật trên các mô hình ngôn ngữ lớn hoặc hợp tác với các hãng công nghệ lớn để nghiên cứu và phát triển AI. Jai Das cho biết không có thực thể nào có thể ghé thăm từng nhà phát triển AI trong vòng 6 tháng để kiểm tra xem họ có đang làm việc liên quan đến thuật toán không.

Dù đang tập trung toàn thời gian vào Quỹ từ thiện Bill & Melinda Gates, Bill Gates vẫn là người ủng hộ tích cực cho AI và mô tả ChatGPT mang tính cách mạng như internet hoặc ĐTDĐ.

Trong bài viết trên blog có tiêu đề "Thời đại của AI đã bắt đầu" xuất bản hôm 21.3, Bill Gates tin rằng AI nên được sử dụng để giúp giảm bớt một số bất bình đẳng nghiêm trọng nhất trên thế giới.

Bill Gates kể rằng ông đã thách thức OpenAI vào năm ngoái để phát triển một mô hình AI có thể vượt qua kỳ thi Sinh học nâng cao (Advanced Placement biology) mà không cần được đào tạo về các câu hỏi trong bài kiểm tra. Tỷ phú công nghệ tin rằng tin rằng tư duy phản biện cần thiết để đạt điểm cao trong kỳ thi sẽ được coi là bước đột phá rõ ràng trong lĩnh vực này.

Advanced Placement (AP) là chương trình học thuật được sử dụng tại Mỹ và Canada nhằm cung cấp cho học sinh trung học các khóa học và bài thi về các môn chuyên ngành bậc đại học.

“Tôi nghĩ thử thách này sẽ khiến OpenAI bận rộn trong hai hoặc ba năm. Thế nhưng, họ đã hoàn thành chỉ trong vài tháng”, nhà đồng sáng lập Microsoft viết.

Bill Gates một phiên bản GPT (mô hình ngôn ngữ lớn của OpenAI) đã đạt điểm 59 trên tổng số 60 điểm trong phần trắc nghiệm của kỳ thi Sinh học nâng cao và đạt điểm cao trong các câu hỏi mở, được đánh giá bởi chuyên gia độc lập bên ngoài.

Ông cho biết thêm, AI đã phản hồi trước tình huống nên nói gì với một người cha có con bị bệnh bằng “câu trả lời chu đáo có lẽ tốt hơn hầu hết chúng ta trong phòng”.

“Toàn bộ trải nghiệm thật tuyệt vời. Tôi biết mình vừa chứng kiến bước tiến quan trọng nhất của công nghệ kể từ giao diện người dùng đồ họa… Chẳng bao lâu nữa, thời kỳ trước khi có AI sẽ trở nên xa xôi như những ngày chúng ta dùng máy tính gõ vào lời nhắc C:> thay vì chạm vào màn hình”, Bill Gates nói thêm.

Bill Gates gọi AI là “nền tảng giống như việc tạo ra bộ vi xử lý, máy tính cá nhân, internet và ĐTDĐ. Nó sẽ thay đổi cách mọi người làm việc, học tập, du lịch, chăm sóc sức khỏe và giao tiếp với nhau”.

“Toàn bộ các ngành công nghiệp sẽ định hướng lại xung quanh AI. Các doanh nghiệp sẽ tự phân biệt bằng cách họ sử dụng AI tốt như thế nào”, tỷ phú 67 tuổi chia sẻ.

Các điểm đáng chú ý khác từ bài viết của Bill Gates:

Bill Gates thừa nhận các vấn đề với AI, bao gồm cả những sai sót thông thường khi trả lời các câu hỏi yêu cầu suy luận trừu tượng, nhưng ông lạc quan rằng nhiều vấn đề sẽ “được khắc phục phần lớn trong vòng chưa đầy 2 năm và có thể nhanh hơn nhiều”.

Đề cập đến nguy cơ AI vượt khỏi tầm kiểm soát, Bill Gates viết: “Liệu một cỗ máy có thể quyết định rằng con người là mối đe dọa, kết luận rằng lợi ích của nó khác với lợi ích của chúng ta hay đơn giản là ngừng quan tâm đến chúng ta? Có thể, nhưng vấn đề này ngày nay không còn cấp bách như trước khi có sự phát triển của AI vài tháng qua”.

Trong công việc từ thiện của mình, về sức khỏe toàn cầu, Bill Gates nhận thấy AI xử lý các nhiệm vụ cơ bản như thủ tục giấy tờ và phân loại cho nhân viên y tế, đồng thời đẩy nhanh tốc độ đột phá y tế một cách đáng kể.

Về giáo dục, Bill Gates thừa nhận những lo ngại về gian lận trong các bài luận. “Tôi đã nghe nói về những giáo viên đã tìm ra những cách thông minh để kết hợp công nghệ vào công việc, chẳng hạn bằng cách cho phép sinh viên sử dụng GPT để tạo bản nháp đầu tiên mà họ phải cá nhân hóa”, ông viết.