Indonesia nuôi giấc mơ ô tô điện, dân do dự chi tiền vì giá cao và chưa tin thương hiệu mới

Giá ô tô điện cao, câu hỏi về sự sẵn có của các trạm sạc và nghi ngờ các thương hiệu mới là lý do khiến nhiều người đến tham quan triển lãm ô tô tại Tangerang, ngoại ô Jakarta, chưa quyết định mua sắm.

Dody Hartono, khách tham quan triển lãm ô tô ở Tangerang định mua chiếc ô điện đầu tiên của mình vào năm 2024, cho biết ông muốn có một thỏa thuận tốt hơn.

“Chúng ta phải làm cho mọi người quan tâm đến xe điện trước tiên, bắt đầu với giá phải rẻ hơn 60%”, người đàn ông 54 tuổi nói.

Indonesia có các kế hoạch phát triển ô tô điện đầy tham vọng khi chạy đua với Thái Lan và Ấn Độ để xây dựng ngành công nghiệp xe điện như một giải pháp thay thế cho Trung Quốc (nước sản xuất ô tô điện lớn nhất thế giới). Tuy nhiên, xe điện hiện chỉ chiếm chưa đến 1% số ô tô trên đường ở Indonesia.

Chính phủ Indonesia đã cắt giảm thuế giá trị gia tăng với ô tô điện từ 11% xuống 1%, đưa giá khởi điểm của chiếc Hyundai Ioniq 5 xuống dưới 45.000 USD từ hơn 51.000 USD tại nước này.

Dody Hartono cho biết mức giá Hyundai Ioniq 5 từ 10.000 đến 13.000 USD sẽ hấp dẫn hơn.

Hiện chỉ có hai ô tô điện có mức giá gần trong khoảng đó là Air EV Lite của Wuling và E1 của Seres Group với giá khoảng 12.300 USD. Seres Group (Trung Quốc) là đối tác sản xuất ô tô điện của Huawei.

Daihatsu Ayla, ô tô chạy bằng xăng rẻ nhất ở Indonesia, có giá dưới 9.000 USD.

Để so sánh, một trong những chiếc ô tô điện bán chạy nhất ở Trung Quốc là BYD Seagull có giá khởi điểm chỉ hơn 10.000 USD. Tuy nhiên, các công ty khác, thậm chí cả những hãng sản xuất ô tô Trung Quốc, gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với mức giá như vậy trên thị trường xuất khẩu.

ATTO 3 của BYD, ô tô điện bán chạy nhất ở Đông Nam Á trong quý 1/2023, có giá khởi điểm tại Thái Lan hơn 31.000 USD.

Hendra Pratama (42 tuổi), khách hàng tìm mua ô tô điện tại triển lãm ở Tangerang, nói mức giá cao ở Indonesia cần phải giảm để thu hút người tiêu dùng có thu nhập trung bình thấp. "Đó không phải là mức giá phải chăng", ông nói.

Vấn đề tin tưởng

Toyota, Daihatsu (công ty con của Toyota) và Honda chiếm 2/3 doanh số bán ô tô ở Indonesia nhưng đã chậm chuyển hướng sang xe điện.

Hendra Budi (44 tuổi) cho biết giá cả không phải là vấn đề nhưng ông muốn tin tưởng hơn vào các thương hiệu.

Ông nói: “Nếu Toyota hoặc Honda ra mắt ô tô điện hoàn chỉnh, chúng tôi sẽ quan tâm”.

Toyota cho biết chưa có kế hoạch chế tạo ô tô điện ở Indonesia.

Tại triển lãm ô tô ở Tangerang vừa kết thúc hôm 20.8, Bộ Công nghiệp Indonesia công bố sẽ cung cấp cho các nhà sản xuất ô tô thêm hai năm để đủ điều kiện nhận các ưu đãi sản xuất.

Thông báo này theo sau các cam kết đầu tư vào Indonesia từ thương hiệu Neta EV (Trung Quốc) và Mitsubishi Motors (Nhật Bản).

Indonesia đã đặt mục tiêu sản xuất khoảng 600.000 ô tô điện vào năm 2030. Con số này sẽ gấp hơn 100 lần số lượng ô tô điện bán ra ở Indonesia trong nửa đầu năm 2023.

Bộ trưởng Kinh tế Indonesia cho biết ông hy vọng triển lãm ô tô ở Tangerang sẽ thúc đẩy doanh số bán hàng hơn 26.000 ô tô, con số bán được tại triển lãm ô tô vào năm ngoái.

Chưa có thông tin về số lượng ô tô bán được và tỷ lệ xe điện trong đó từ triển lãm ở Tangerang năm nay.

Indonesia tiếp tục mời chào Elon Musk đầu tư, không lo việc Tesla đặt trụ sở ở Malaysia

Khi Indonesia tiếp tục nỗ lực kéo dài nhiều năm để thu hút các khoản đầu tư từ Elon Musk, các nhà quan sát cho rằng trữ lượng niken khổng lồ của nước này có thể không hấp dẫn như mong đợi. 

Luhut Pandjaitan, Bộ trưởng Điều phối các vấn đề hàng hải và đầu tư của Indonesia, tháng trước cho biết ông dự định nói chuyện với Elon Musk vào chuyến thăm bang California (Mỹ) ngày 2.8, trong nỗ lực tiếp theo để đạt được thỏa thuận khi nước này tìm cách trở thành trung tâm sản xuất ô tô điện ở Đông Nam Á.

Dù chính phủ Indonesia không xác nhận ông Luhut Pandjaitan có gặp Elon Musk hay không, Bộ trưởng Y tế Budi Sadikin đã tổ chức cuộc họp vào ngày 4.8 với Giám đốc điều hành SpaceX để thảo luận về việc hợp tác với mạng internet vệ tinh Starlink để cung cấp internet giá rẻ cho các trung tâm y tế xa xôi ở nước này.

“Với khả năng truy cập internet, việc tư vấn dịch vụ y tế có thể được thực hiện trực tuyến”, ông Luhut Pandjaitan nói hôm 6.8.

Indonesia nỗ lực thuyết phục Elon Musk tiếp diễn ngay cả khi tỷ phú giàu nhất thế giới quyết định đặt trụ sở khu vực Đông Nam Á của Tesla tại bang Selangor, Malaysia. Tại đây, Tesla đã khởi động hoạt động vào ngày 20.7 với việc ra mắt mẫu ô tô điện Model Y và Model 3, có giá từ 199.000 ringgit (43.600 USD) đến 288.000 ringgit.

Nhiều tờ báo Indonesia có cái nhìn tiêu cực về nỗ lực này, nói rằng Indonesia đã bị Elon Musk phớt lờ. Trong khi tờ The Jakarta Post cho biết cơ hội trở thành nước sản xuất ô tô điện lớn của Indonesia đang đóng lại.

“Đi khắp thế giới để thuyết phục các nhà đầu tư tiềm năng là một nỗ lực cao cả, nhưng lời đề nghị của Indonesia có thể còn thiếu điều gì đó. Chúng ta có nền kinh tế lớn nhất ở Đông Nam Á, thị trường tiêu dùng đang phát triển, các ưu đãi mua ô tô điện và trữ lượng niken lớn nhất thế giới. Song liệu các công ty toàn cầu có nên tranh nhau đầu tư vào đây không?”, tờ The Jakarta Post cho biết trong một bài xã luận.

Các quan chức từ Bộ của ông Luhut Pandjaitan đã dành cả tuần qua để trấn an công chúng rằng trụ sở mới của Tesla ở Malaysia không phải là dấu hiệu cho thấy Indonesia bị Elon Musk phớt lờ.

"Đầu tư của Tesla tại Malaysia không phải là một nhà máy sản xuất ô tô điện mà về bán hàng và phân phối, vì vậy chúng tôi không quá lo lắng về điều đó. Điều chúng tôi đang nhắm tới là các nhà máy sản xuất ô tô điện. Với Malaysia, Tesla chỉ đầu tư vào hệ thống phân phối và sạc pin", Septian Hario Seto, Phó trưởng bộ phận điều phối đầu tư và khai thác của Indonesia, nói.

Các quan chức Indonesia từng đưa ra một số tuyên bố để chứng minh những nỗ lực của họ không phải vô ích. Tháng 8.2022, ông Luhut Pandjaitan tuyên bố Tesla đã đồng ý mua lượng niken trị giá 5 tỉ USD từ Indonesia do công ty Zhejiang Huayou Cobalt và CNGR Advanced Material của Trung Quốc sản xuất. Tesla chưa bao giờ bình luận về tuyên bố này.

Vào tháng 2, Tổng thống Indonesia - Joko Widodo nói với Reuters rằng ông tin tưởng Tesla sẽ đầu tư vào nước này. Lý do vì Indonesia có trữ lượng niken lớn nhất thế giới với 21 triệu tấn. Niken là vật liệu chính trong pin ô tô điện.

“Tôi đã nói với Elon Musk rằng nếu ông ấy đầu tư vào Indonesia, tôi sẽ cấp các đặc quyền trong việc khai thác nickel”, ông Joko Widodo nói. Tesla chưa đưa ra bất kỳ quyết định nào cho đến nay.

Andry Satrio Nugroho, nhà nghiên cứu về công nghiệp, thương mại và đầu tư tại Viện Phát triển Kinh tế và Tài chính ở Jakarta, cho biết niken không có khả năng trở thành yếu tố thu hút Tesla.

Ông nói: “Tesla không sử dụng pin dựa trên niken nữa, vì vậy sẽ rất khó để Indonesia thuyết phục Tesla thiết lập một cơ sở sản xuất pin ô tô điện tại đây. Một trong những điều khiến Elon Musk chuyển sang sử dụng pin lithium iron phosphate là lệnh cấm xuất khẩu quặng nickel của Indonesia, khiến giá niken tăng lên”.

Pin lithium iron phosphate không chứa niken hoặc coban, đồng thời dễ chế tạo và rẻ hơn, dù chúng có mật độ năng lượng thấp hơn so với pin dựa trên niken.

Indonesia không đạt được kết quả tốt về khía cạnh môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp (ESG), một bộ tiêu chuẩn được các công ty sử dụng để sàng lọc các khoản đầu tư tiềm năng, theo Andry Satrio Nugroho.

“Vẫn còn nhiều vấn đề mà Indonesia chưa tuân thủ đầy đủ, đặc biệt là các khía cạnh ESG trong lĩnh vực khai thác niken. Từ đó, có thể Tesla đã rút lại ý định xây dựng một cơ sở sản xuất tại đây”, Andry Satrio Nugroho nói.

Những năm gần đây, đã có những báo cáo mô tả chi tiết các điều kiện khắc nghiệt mà người lao động phải đối mặt tại trung tâm khai thác niken ở đảo Sulawesi của Indonesia, nơi nhiều công ty Trung Quốc thành lập cơ sở, cũng như những thiệt hại về môi trường do hoạt động của các nhà máy luyện kim phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch gây ra.

Daymas Arangga, Giám đốc điều hành tổ chức Energy Watch, nói Indonesia “không hoàn toàn tập trung và nghiêm túc” trong việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, vì nhiên liệu hóa thạch vẫn chiếm 60% nguồn cung năng lượng của nước này. Ông nói việc thiếu năng lượng xanh có thể làm giảm sự quan tâm của các nhà đầu tư, đặc biệt là những nhà sản xuất ô tô điện, để xây nhà máy ở Indonesia.