Hãng Reuters dẫn nguồn tin tiết lộ Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đề xuất Nga gia hạn thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen để đổi lấy việc ngân hàng nông nghiệp Rosselkhozbank được tái kết nối vào hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.
Thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen chuẩn bị hết hạn vào ngày 17.7. Nga đe dọa không gia hạn vì loạt yêu cầu tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của nước này không được đáp ứng. Hai tàu cuối cùng vận chuyển theo thỏa thuận đang chất hàng tại cảng Odesa sát hạn chót.
Một trong số loạt yêu cầu Nga đưa ra là tái kết nối Rosselkhozbank vào SWIFT. Các ngân hàng Nga bị loại khỏi hệ thống thanh toán quốc tế theo lệnh trừng phạt Liên minh châu Âu (EU) ban hành tháng 6.2022. Hồi tháng 5 năm nay, khối từng tuyên bố không cân nhắc đảo ngược trừng phạt.
Tuy nhiên vào ngày 12.7, nguồn tin Reuters tiết lộ EU bắt đầu xem xét khả năng cho một chi nhánh của Rosselkhozbank dùng SWIFT xử lý một số giao dịch ngũ cốc và phân bón cụ thể. Ủy ban châu Âu chưa xác nhận thông tin.
Nguồn tin cho biết trong thư gửi đến Tổng thống Putin ngày 11.7, Tổng thư ký Guterres đề xuất giải pháp tái kết nối Rosselkhozbank vào SWIFT, đổi lại Nga gia hạn thỏa thuận thêm vài tháng. Ông không đưa ra kế hoạch chi tiết nhưng nói rằng đã làm việc với các bên liên quan về vấn đề này, sẵn sàng bàn luận thêm với Nga.
Nhờ Thổ Nhĩ Kỳ cùng Liên Hợp Quốc đứng ra làm trung gian, Nga và Ukraine vào tháng 7.2022 đã đạt thỏa thuận khôi phục xuất khẩu ngũ cốc Ukraine qua Biển Đen, giúp xoa dịu khủng hoảng lương thực toàn cầu trầm trọng vì chiến tranh.
Nhằm thuyết phục Nga cho phép Ukraine khôi phục xuất khẩu, một thỏa thuận riêng biệt cũng được ký, trong đó Liên Hợp Quốc đồng ý giúp Nga xuất khẩu ngũ cốc và phân bón. Tuy nhiên, Điện Kremlin nhiều lần phàn nàn hàng hóa của họ không xuất được.
Ngũ cốc và phân bón Nga không bị phương Tây trừng phạt, tuy nhiên hạn chế về thanh toán, hậu cần và bảo hiểm là rào cản cho các chuyến hàng.
Nhằm giải quyết chuyện ngân hàng Nga không dùng được SWIFT, Liên Hợp Quốc đề nghị ngân hàng Mỹ JPMorgan Chase & Co bắt đầu xử lý giao dịch ngũ cốc Nga dưới sự đảm bảo từ chính phủ Mỹ. Họ còn hợp tác với Ngân hàng xuất - nhập khẩu châu Phi (Afreximbank) để tạo ra nền tảng giúp xử lý giao dịch ngũ cốc và phân bón Nga xuất sang lục địa đen.