Rừng ngập mặn - Bài 4: Chung tay bảo vệ và khôi phục rừng ngập mặn ĐBSCL

Theo một báo cáo của Liên Hợp Quốc về môi trường, diện tích rừng ngập mặn (RNM) trên thế giới từ năm 1980 đến năm 2007 đã giảm 20%. Năm 1980, diện tích RNM trên thế giới ước tính khoảng 18,8 triệu ha. Tuy nhiên, đến năm 2007, con số này chỉ còn khoảng 15 triệu ha. Điều này cho thấy việc mất RNM đang diễn ra một cách nhanh chóng và đáng lo ngại.

Diện tích RNM suy giảm chủ yếu bởi các hoạt động của con người, bao gồm đô thị hóa, phá rừng và xây dựng đập thủy điện. Hiện tượng biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng đáng kể đến sự suy giảm này khi làm tăng mực nước biển, tăng mặn và giảm lượng nước ngọt đến RNM. Các hoạt động khai thác tài nguyên như đánh bắt cá, thu gom gỗ cũng gây ra tác động tiêu cực tới môi trường này.

Để ngăn chặn sự suy thoái của RNM, các nỗ lực bảo vệ và khôi phục các khu vực này đang được triển khai. Những biện pháp như tái hợp thành cộng đồng, giảm sự ảnh hưởng của đô thị và quản lý bền vững các nguồn lợi đang được áp dụng. Tuy nhiên, công việc này đòi hỏi sự hợp tác giữa các quốc gia và động viên từ các tổ chức quốc tế để bảo vệ môi trường RNM, đảm bảo sự tồn tại cũng như tầm quan trọng của chúng đối với hệ sinh thái và cuộc sống của con người.

Đại học Trà Vinh là một trong những đơn vị có tham gia vào các dự án bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn ở ĐBSCL. Dưới đây là một số dự án mà trường đã tham gia:

1. Dự án "Bảo tồn và phát triển RNM ở Khu dự trữ sinh quyển Đồng Tháp Mười và vùng biển Bạc Liêu - Trà Vinh": Dự án được thực hiện từ năm 2014 đến năm 2019, nhằm tìm hiểu, bảo vệ và phát triển hệ sinh thái RNM, đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng về sự quan trọng và giá trị của rừng.

2. Dự án "Nghiên cứu phát triển mô hình RNM bền vững ở ĐBSCL": Dự án được thực hiện từ năm 2017 đến năm 2019, mục tiêu nghiên cứu và đề xuất một mô hình quản lý và phát triển RNM bền vững, đảm bảo sự cân bằng giữa sản xuất, sinh kế và bảo vệ môi trường.

Đại học Cần Thơ (ĐHCT) cũng đã tham gia vào nhiều dự án liên quan đến bảo vệ và phát triển RNM ở ĐBSCL. 

1. Dự án "Bảo tồn và phát triển RNM ở Cần Giờ - ĐBSCL": Dự án này đã được thực hiện từ năm 2017 đến năm 2020, nhằm tạo ra một môi trường sống bền vững cho RNM và đồng thời tăng cường nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của rừng.

2. Dự án "Nghiên cứu đánh giá và quản lý tài nguyên RNM ở ĐBSCL": Dự án này kéo dài từ năm 2018 đến năm 2021 với mục tiêu nghiên cứu, đánh giá và đề xuất các biện pháp quản lý tài nguyên RNM, nhằm tăng cường bảo vệ và phát triển rừng.

3. Dự án "Quản lý bền vững vùng đập tương đối Nam Bộ": Dự án này đã được tiến hành từ năm 2015 đến năm 2020, với mục tiêu chính là nghiên cứu, quản lý và phát triển vùng đập tương đối, trong đó bao gồm cả quản lý và phát triển RNM.

Đó chỉ là một số dự án nổi bật mà các trường đại học đã tham gia và có thể vẫn một số dự án khác nhằm bảo vệ và phát triển RNM ở ĐBSCL.

Chung tay bảo vệ và phát triển RNM của vùng ĐBSCL thời gian qua, Công ty MangLub Việt Nam đã có nhiều đóng góp đối với RNM Trà Vinh và ĐBSCL. Ông Hang Sor Kim cho rằng: “Phục hồi RNM vùng ĐBSCL là một việc làm khẩn cấp, vì vậy MangLub VN đã hợp tác với các tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng… để phục hồi RNM ven biển”.

Phó giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Trà Vinh Lê Quang Răng cho biết: "Trà Vinh là tỉnh ven biển thuộc khu vực ĐBSCL có tổng diện tích tự nhiên 2.390km², nằm giữa sông Tiền và sông Hậu, tiếp giáp biển Đông với chiều dài bờ biển hơn 65km. Trong thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các cấp và kêu gọi nhân dân trong tỉnh huy động mọi nguồn lực để khôi phục và phát triển rừng ven biển. Đến nay, toàn tỉnh có 9.538ha RNM ven biển, đứng thứ 6 khu vực ĐBSCL, tỷ lệ che phủ rừng đạt 4,07%. Trong đó, Công ty SK Innovation Hàn Quốc phối hợp với MangLub Việt Nam và các doanh nghiệp trong, ngoài nước đã đầu tư cho tỉnh trồng được hơn 145ha RNM tại các huyện Châu Thành, Cầu Ngang, Duyên Hải…".

Sự hợp tác giữa MangLub Việt Nam, Công ty SK Innovation và các doanh nghiệp trong, ngoài nước nhằm mục tiêu trồng hàng triệu cây RNM và giáo dục cộng đồng về mục đích ý nghĩa của việc phục hồi RNM trước biến đổi khí hậu. Hành động tập thể này đã tạo nên sức mạnh trong quan hệ đối tác toàn cầu, thúc đẩy sự thay đổi cục bộ, góp phần phát triển ĐBSCL bền vững.

Ông Dương Duy Khánh, điều phối viên Chương trình phục hồi rừng của WWF Việt Nam cho biết, Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam có sáng kiến giúp cả nước trồng 1 tỉ cây canh, trong đó WWF sẽ hỗ trợ ĐBSCL trồng 500.000 cây xanh. Địa điểm cụ thể là tại Khu bảo tồn thiên nhiên Láng Sen và Vườn quốc gia mũi Cà Mau từ năm 2021.

Rừng ngập mặn - Bài 1: Diện tích giảm mạnh, không chỉ ở VN

Rừng ngập mặn - Bài 2: Những thách thức với rừng ngập mặn vùng ĐBSCL

Rừng ngập mặn - Bài 3: Bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn ĐBSCL

Văn Kim Khanh