Giới chuyên gia và quan chức cho biết lực lượng Hamas sử dụng mạng lưới tài chính toàn cầu để nhận hỗ trợ từ các tổ chức từ thiện và quốc gia thân thiện, chuyển tiền bằng cả phương thức đơn giản lẫn hiện đại.
Tuy nhiên Hamas vừa tự gây khó cho nỗ lực tiếp cận các nguồn tài chính khi tấn công miền Nam Israel vào cuối tuần trước. Cảnh sát Israel mới đây thông báo phong tỏa một tài khoản ngân hàng Barclays, đồng thời chặn nhiều tài khoản tiền ảo phục vụ hoạt động gây quỹ của lực lượng này.
Cựu quan chức chống khủng bố Mỹ Matthew Levitt ước tính phần lớn ngân sách hơn 300 triệu USD mà Hamas sở hữu đến từ thuế doanh nghiệp, tổ chức từ thiện cùng một số quốc gia như Iran, Qatar. Tháng 2 năm ngoái, Bộ Ngoại giao Mỹ xác định Hamas gây quỹ ở các nước vùng Vịnh khác và nhận đóng góp từ người Palestine, người nước ngoài, tổ chức từ thiện.
Tiền ảo
Theo ông Levitt, Hamas đang tăng cường dùng tiền ảo, tài khoản ngân hàng, giao dịch thương mại giả tạo để vượt qua sự trừng phạt. Nhà sáng lập công ty nghiên cứu blockchain Elliptic Tom Robinson đánh giá lực lượng này sử dụng tiền ảo khá thành công.
Nhưng năm nay Hamas tuyên bố sẽ từ bỏ tiền ảo vì hệ thống sổ cái cho phép truy vết giao dịch dễ dàng. Đơn vị nghiên cứu TRM Labs phát hiện trước đây mỗi khi nổ ra bạo lực liên quan đến Hamas thì hoạt động gây quỹ bằng tiền ảo lại tăng lên. Chẳng hạn như sau xung đột tháng 5.2021, loạt tài khoản Hamas kiểm soát nhận được hơn 400.000 USD. Tuy nhiên sau đợt tấn công cuối tuần trước, các nhóm hỗ trợ chỉ chuyển được vài nghìn USD tiền ảo.
“Một lý do cho hiện tượng tiền đóng góp ít là chính quyền Israel nhắm mục tiêu vào họ. Vài năm gần đây Israel thu giữ hàng chục triệu USD từ các tài khoản liên kết với Hamas”, theo TRM Labs. Từ tháng 12.2021 đến tháng 4 năm nay đã có gần 190 tài khoản tiền ảo bị xử lý.
Phương thức khác
Bộ Ngoại giao Mỹ xác định mỗi năm Iran cung cấp khoảng 100 triệu USD cho nhiều nhóm người Palestine như Hamas, Thánh chiến Hồi giáo Palestine… Phương thức chuyển tiền thường là thông qua công ty vỏ bọc, giao dịch vận tải và kim loại quý.
Bộ Tài chính Mỹ cho biết Hamas đã thiết lập mạng lưới công ty bí mật quản lý khoản tiền 500 triệu USD đầu tư vào hàng loạt đơn vị kinh tế từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Ả Rập Saudi. Không ít công ty bị Washington áp đặt lệnh trừng phạt.
Qatar cũng cung cấp hàng trăm triệu USD cho Gaza kể từ năm 2014, có thời điểm chi đến 30 triệu USD mỗi tháng để giúp vận hành nhà máy điện duy nhất của vùng và hỗ trợ gia đình nghèo cùng công chức chính quyền Hamas.
“Viện trợ của Qatar đem lại cho mỗi gia đình Palestine nghèo nhất 100 USD, kéo dài thời gian có điện trong ngày ở Gaza. Số tiền giúp duy trì sự ổn định và chất lượng sống cho người dân Palestine”, một quan chức Qatar bình luận.
Hãng Reuters dẫn nguồn tin tiết lộ viện trợ của Qatar trên thực tế được chuyển khoản sang Israel. Giới chức Israel cùng Liên Hợp Quốc đem tiền mặt đến Gaza, phân phối trực tiếp đến gia đình cùng công chức khó khăn. Người nhận phải ký tên vào danh sách, bản sao danh sách sẽ được gửi cho cả ba bên Israel - Liên Hợp Quốc - Qatar.
Vài năm gần đây Qatar mua nhiên liệu từ Israel cấp cho nhà máy điện ở Gaza, ngoài ra còn chuyển nhiên liệu mua từ Ai Cập để Hamas bán lại lấy tiền trả lương công chức.