Đường Vành đai 4 Hà Nội và Vành đai 3 TP.HCM: Cần cơ chế đặc thù khai thác quỹ đất hai bên đường

Sáng 10.6, Quốc hội tiến hành thảo luận về chủ trương đầu tư dự án đường Vành đai 4 vùng thủ đô Hà Nội và Dự án đường Vành đai 3 TP.HCM.

Cần có cơ chế đặc thù khai thác quỹ đất hai bên đường

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội), đường Vành đai 4 vùng thủ đô và đường Vành đai 3 TP.HCM đều là đường cao tốc nhưng khác hoàn toàn với những tuyến đường cao tốc khác mà đây là cao tốc của vành đai.

Do đó, khi tuyến đường này hình thành thì các khu lân cận quanh đường sẽ hình thành lên các trung tâm đô thị, trung tâm thương mại, trung tâm phân phối. Đây chính là một nguồn lực rất lớn cho quá trình phát triển ở các vùng, đại biểu nêu rõ.

Đại biểu Cường cho biết, thời gian qua khi mới chỉ nghe dư luận là Quốc hội sẽ xem xét, thảo luận về tuyến đường thì giá đất đai ở khu vực này đã sôi động lên và giá tăng lên rất nhiều lần. Đại biểu Cường cho rằng nếu không có biện pháp khai thác nguồn lực này thì sẽ bị lãng phí.

Do đó, ông Cường cho rằng cùng với việc phê duyệt chủ trương xây dựng tuyến đường, đề nghị Chính phủ nên đề xuất với Quốc hội có cơ chế đặc thù để khai thác nguồn lực này.

Theo đó, cơ chế được thực hiện theo phương thức là cùng với việc quy hoạch chi tiết xây dựng các tuyến đường vành đai thì nên quy hoạch đồng thời khu vực hai bên đường. Mục đích là để hình thành các khu đô thị hiện đại, trung tâm thương mại, trung tâm phân phối, trung tâm trung chuyển hàng hóa và các hệ thống đường không chỉ là đường song hành mà còn cả hệ thống đường kết nối trong khu vực.

Đại biểu Cường cho rằng khi tiến hành đấu thầu các dự án này sẽ có được những khu đô thị hiện đại, khai thác nguồn lực và tránh tình trạng phát triển tự phát.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng lưu ý đến công tác giải phóng mặt bằng ngay một lần toàn bộ các phần diện tích đất đai là dự trữ cho phát triển các công trình hạ tầng trong tương lai.

Đại biểu Tạ Thị Yên (Điện Biên) cũng cho rằng hai tuyến đường sẽ mở ra nhiều quỹ đất dọc theo tuyến, nhất là tại các nút giao cắt với hệ thống giao thông hiện hữu. Vì vậy, đại biểu Yên đề nghị cần thực hiện chặt chẽ việc quản lý bán đấu giá quyền sử dụng đất, quản lý quy hoạch xây đảm bảo đúng theo quy định của pháp luật.

Cụ thể hóa trách nhiệm của TP.Hà Nội và TP.HCM

Đại biểu Tạ Đình Thi (Hà Nội) cho rằng để hai dự án trên có thể triển khai nhanh và sớm phát huy hiệu quả, nên cần rút kinh nghiệm từ các công trình đường bộ trước đây về công tác quy hoạch.

Theo đó, ngoài việc quy hoạch, hướng tuyến hành lang công trình cần đặc biệt coi trọng và đồng bộ hóa công tác quy hoạch đối với các khu đô thị dân cư, khu tái định cư, quy hoạch cảnh quan, môi trường, công trình thoát nước, tránh tình trạng ô nhiễm, mất cảnh quan và ngập lụt thường xuyên xảy ra như hiện nay.

Về công tác giải phóng mặt bằng, đại biểu Thi cho hay việc cả hai dự án nêu trên đều tách riêng dự án xây dựng công trình và dự án giải phóng mặt bằng, phân chia thành các dự án thành phần, giao cho các địa phương chủ trì thực hiện sẽ thúc đẩy quá trình triển khai nhanh và hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian và kinh phí.

Ngoài ra, theo đại biểu Thi, việc xác định đơn giá bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của địa phương nào do địa phương đó thực hiện mà không xây dựng khung giá chung cho toàn dự án sẽ có nguy cơ gây ra tình trạng so bì, giá đền bù, khiếu kiện, đặc biệt đối với các khu vực giáp ranh giữa các địa phương.

Đại biểu Tạ Đình Thi đề nghị Chính phủ cần lưu ý vấn đề này, cần cụ thể hóa trách nhiệm đầu mối của Hà Nội và TP.HCM tại dự thảo nghị quyết các dự án khi quy định pháp luật hiện hành chưa có quy định về khái niệm cũng như trách nhiệm, quyền hạn cụ thể, vai trò để tổ chức thực hiện và quản lý dự án được thông suốt và hiệu quả.

Đối với công tác giải phóng mặt bằng, đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) bày tỏ nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc giải phóng mặt bằng theo quy mô mặt cắt ngang hoàn chỉnh một lần đối với cả hai dự án, cũng như giải phóng mặt bằng hoàn chỉnh với nút giao liên thông.

Theo ông Hải Anh, phương án này sẽ tránh được các tình huống phức tạp, gây mất ổn định đời sống cho người dân khi thực hiện giải phóng nhiều lần. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng cần có biện pháp bảo đảm không tái lấn chiếm.

Ngoài ra, đại biểu Hải Anh đề nghị chọn phương án giải phân cách cứng như đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng để đảm bảo tiết kiệm diện tích sử dụng đất, giảm chi phí giải phóng mặt bằng, giảm chi phí, thời gian thi công...

Đại biểu của tỉnh Đồng Tháp cũng cho rằng cần có đánh giá tác động việc đầu tư xây dựng dự án đường Vành đai 4 vùng thủ đô Hà Nội đến quy hoạch sử dụng đất quốc gia và kế hoạch sử dụng đất 5 năm giai đoạn đầu mà Quốc hội đã ban hành. Ông cũng đề nghị rà soát, đánh giá kỹ về dự báo phân bổ lưu lượng xe trên toàn tuyến để có phương án đầu tư các phân đoạn có lưu lượng xe lớn, đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Theo đó, cần quy định rõ hơn vai trò, trách nhiệm đầu mối của Hà Nội, TP.HCM, cơ chế phối hợp của các địa phương và các cơ quan liên quan. Ngoài ra, đối với phân chia các dự án thành phần, đại biểu Hải Anh đề nghị cần có quy định cụ thể về cơ quan có trách nhiệm quản lý, điều phối dự án, xây dựng quy chế quản lý tổng thể dự án.

Cần đảm bảo đường sử dụng được cả trăm năm

Đại biểu Nguyễn Anh Trí lưu ý trong quá trình triển khai dự án cần xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật thật tốt, cao cấp nhất để có thể đảm bảo con đường sử dụng được ít nhất cũng 100 năm.

“Cần phải coi con đường là một loại bất động sản đặc biệt của quốc gia. Bất động sản này sinh lời trực tiếp và gián tiếp ngay trên thân thể con đường, ngay cạnh con đường và cả một khu vực vành đai, thậm chí cả một miền đất nước. Vì vậy phải làm cho thật tốt, thật chất lượng”, ông Trí nói.

Trong tờ trình của Chính phủ đề nghị thời gian thu phí là 21 năm, đại biểu Trí đề nghị xem xét việc thu phí hoàn vốn là 30 năm, như vậy nhẹ bớt cho nhà đầu tư và làm giảm giá thu phí đường cho nhân dân.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí khẳng định một tuyến đường được xây dựng với chất lượng, độ bền là 100 năm, nếu thu phí hoàn vốn 35 thì vẫn còn 75 nữa, hằng năm chỉ cần tu sửa mà dùng vẫn rất có hiệu quả.

Đại biểu Tạ Thị Yên cho rằng trong thiết kế dự án cần chú ý tới tính kết nối với các đô thị vệ tinh, các trung tâm công nghiệp đã hình thành, các tuyến giao thông đang có. Đại biểu Yên đề nghị cần phải có đường song hành, hầm chui dân sinh đủ để đảm bảo việc đi lại, làm ăn của người dân, đồng thời trong thi công cần phải có biện pháp bảo đảm việc đi lại, sinh sống và hoạt động bình thường của người dân, doanh nghiệp.