‘Giải cứu’ bệnh nhân liên tục bị chảy máu âm đạo

Ngày 7.1.2021, theo thông tin từ BS.CK2 Phạm Thanh Phong - Phó giám đốc phụ trách chuyên môn Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ (BVĐKTƯCT), các bác sĩ của bệnh viện đã thực hiện tắc mạch thành công trường hợp u xơ tử cung biến chứng rong huyết nặng kèm huyết khối tĩnh mạch sâu 2 chi dưới lan rộng.

Bệnh nhân là bà Võ Thanh T. (SN 1972, ngụ H.Cờ Đỏ, TP.Cần Thơ) đến BVĐKTƯCT khám vào lúc 13 giờ 50 ngày 31.12.2020 do tình trạng rong huyết kéo dài. Bệnh nhân phát hiện bệnh từ tháng 7.2020 và đang điều trị tại bệnh viện địa phương, thường xuyên bị rong huyết mỗi tháng khoảng 10 ngày.

Cách thời đinhập viện 4 ngày, bệnh nhân bị rong huyết nhiều, chóng mặt, choáng váng nên nhập Khoa Sản BVĐKTƯCT. Kết quả siêu âm tử cung phần phụ cho thấy bệnh nhân có khối u xơ tử cung kích thước tương đương 53x55x57 mm loại L2 (u xơ dưới niêm). Loại u xơ này thường gây biến chứng rong kinh, rong huyết hơn các loại u xơ khác. Do tình trạng thiếu máu mức độ nặng (Hb: 7,2g/dl), nên bệnh nhân được chỉ định truyền 2 đơn vị hồng cầu lắng. Tuy nhiên sau truyền máu, kiểm tra lại tình trạng thiếu máu vẫn không cải thiện do bệnh nhân vẫn tiếp tục ra máu âm đạo.

Ngoài ra, bệnh nhân còn bị huyết khối tĩnh mạch chậu ngoài và tĩnh mạch chậu chung trái, huyết khối gây tắc hoàn toàn hệ tĩnh mạch sâu. Trước đó, bệnh nhân bị thuyên tắc và huyết khối tĩnh mạch đùi và khoeo được điều trị nội khoa tại bệnh viện 15 ngày (ra viện ngày 25.12.2020), đang sử dụng thuốc kháng đông đường uống tại nhà.

Huyết khối tĩnh mạch sâu là hiện tượng hình thành cục máu đông bên trong lòng tĩnh mạch, thường gặp nhất là huyết khối tĩnh mạch chi dưới. Huyết khối tĩnh mạch sâu là tình trạng nghiêm trọng cần được điều trị ngay lập tức. Thông thường phải mất 3-6 tháng để cục máu đông hoàn toàn được giải quyết, nhưng với việc điều trị đúng cách có thể ngăn cục máu đông tăng kích thước và vỡ ra gây biến chứng.

Trong đó biến chứng nguy hiểm nhất của huyết khối tĩnh mạch sâu là thuyên tắc phổi gây đe dọa tính mạng người bệnh. Vì vậy khi có chẩn đoán bệnh lý trên bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị bằng thuốc kháng đông. Tuy nhiên khi nhập viện, bệnh nhân trong tình trạng mất máu đang diễn tiến nên chống chỉ định dùng thuốc kháng đông.

Trước tình huống này, qua hội chẩn liên khoa, các bác sĩ xác định chẩn đoán: u xơ tử cung biến chứng xuất huyết tiến triển; huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới lan rộng. Cùng lúc các bác sĩ phải giải quyết tình trạng rong huyết và điều trị tình trạng huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới.

Theo Ths.Bs Nguyễn Hữu Thời - Phó Khoa phụ trách Khoa Sản BVĐKTƯCT: “Các phương pháp điều trị u xơ tử cung gồm điều trị nội khoa, phẫu thuật bóc nhân xơ, cắt bán phần tử cung, cắt tử cung toàn phần; phương pháp UAE (Uterine Artery Embolization) - tắc động mạch tử cung, điều trị bằng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao.

Trường hợp bệnh nhân này không sử dụng nội tiết tố để cầm máu vì các loại thuốc nội tiết tố làm tăng thêm tình trạng tạo huyết khối. Hơn nữa lựa chọn phẫu thuật đối với bệnh nhân này cũng không an toàn với lý do bệnh nhân đang có huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới lan rộng. Do đó lựa chọn tắc mạch cầm máu là lựa chọn tối ưu”.

Đây là phương pháp xâm lấn tối thiểu nhưng hiệu quả tối đa. Ê-kíp can thiệp do BS.CKI Trần Công Khánh - Phó Khoa Chẩn đoán hình ảnh thực hiện tiến hành xác định vị trí và bơm tắc nhánh động mạch nuôi u thành công trong 90 phút. Sau can thiệp tình trạng rong huyết cơ bản đã được kiểm soát và bệnh nhân tiếp tục được sử dụng kháng đông điều trị tiếp tình trạng huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới ngay trong ngày can thiệp.

Theo BS.CKI Trần Công Khánh: “Điều trị tắc mạch có chỉ định khi u xơ tử cung gây đau bụng, rong kinh rong huyết, rối loạn tiểu tiện đại tiện… và kích thước u nhỏ hơn 10cm, đồng thời bệnh nhân không muốn phẫu thuật. Nếu bệnh nhân chưa có con cần thảo luận với bác sĩ sản khoa trong việc lựa chọn nút động mạch tử cung hay phẫu thuật nội soi bóc nhân xơ.

Tắc mạch là phương pháp không phẫu thuật nhằm triệt tiêu nguồn máu nuôi u xơ tử cung. Bác sĩ sử dụng 1 ống thông nhỏ và mềm đưa qua động mạch đùi để đi đến động mạch tử cung 2 bên. Chất gây tắc được bơm vào và làm tắc 2 động mạch tử cung. Khối u xơ sẽ bị hoại tử vô trùng và teo nhỏ dần vì thiếu máu, trở thành sẹo nhỏ”.

Ưu điểm của điều trị tắc mạch là thủ thuật an toàn và hiệu quả trong u xơ tử cung, ít đau so với phẫu thuật, thời gian nằm viện ngắn, không mất máu trong thủ thuật. Các bác sĩ cũng không cần can thiệp vào ổ bụng, không cần gây mê toàn thân, thẩm mỹ cao vì không có vết mổ. Bệnh nhân sẽ có thời gian trở lại làm việc bình thường ngắn, khoảng 6- 8 ngày (nếu phải mổ thì thời gian này từ 6-8 tuần).

Tình trạng hiện tại vào ngày 7.1, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, sinh tồn ổn, giảm đau vùng hạ vị, tình trạng rong huyết ổn định, 2 chân bớt sưng. Bệnh nhân đang được tiếp tục theo dõi và điều trị tại Khoa Sản.