Phó thủ tướng Vũ Đức Đam: Phải xóa độc quyền sách giáo khoa

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9.2018 diễn ra ngày 1.10, báo cáo về vấn đề độc quyền xuất bản sách giáo khoa, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết theo quy định của Luật Giáo dục và Luật Xuất bản hiện hành thì Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là đơn vị duy nhất được giao xuất bản SGK.

Từ cuối năm 2017 đến nay, Bộ GD-ĐT đã phối hợp với Bộ TT-TT cấp phép thêm 5 nhà xuất bản được tham gia xuất bản sách giáo khoa và sẽ tiếp tục xem xét mở rộng cấp phép.

Về tỷ lệ chiết khấu sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định: “Sách giáo khoa là mặt hàng thuộc diện quản lý giá của Nhà nước và được trợ giá, có tỷ lệ chiết khấu khi phát hành từ 20-25% thấp hơn mức trung bình so với tỷ lệ chiết khấu các loại sách khác là từ 35-40%”.

Bộ trưởng cũng cho biết thêm hiện tỷ lệ tái sử dụng sách giáo khoa là khoảng 35%. Bộ GD-ĐT đã có văn bản yêu cầu giáo viên hướng dẫn học sinh không làm bài tập trực tiếp vào sách giáo khoa để nhắc nhở, rèn các em ý thức giữ gìn đồ vật, tài sản. Tuy nhiên, có thực tế là nhiều phụ huynh muốn con em mình viết trực tiếp vào sách giáo khoa.

Phát biểu về vấn đề này, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ rõ, có độc quyền của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và tình trạng này đã được phân tích khi xây dựng Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, và tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là phải xóa độc quyền.

Tinh thần này đã được thể hiện trong Đề án đổi mới Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông cũng như việc cấp phép thêm các nhà xuất bản như Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã báo cáo.

Phó thủ tướng nhấn mạnh, không chỉ có độc quyền sách giáo khoa mà còn có thực tế là nhiều trường bằng cách này hay cách khác “ép” học sinh, phụ huynh mua sách tham khảo để hưởng hoa hồng.

Đây là một trong những biểu hiện rõ của tiêu cực trong giáo dục. Từ năm 2014, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ GD-ĐT phải tập trung chấn chỉnh tình trạng “ép” may đồng phục, “ép” mua sách. Bộ cũng đã có các văn bản chỉ đạo nhưng về sách chưa có chuyển biến rõ như với đồng phục. Bộ cần chỉ đạo quyết liệt hơn. Những nơi vi phạm cần xử lý nghiêm.

“Các ý kiến phát biểu, chất vấn của một số Đại biểu Quốc hội về vấn đề sách giáo khoa trong một số phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội gần đây là xác đáng. Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cần có văn bản báo cáo, giải trình rõ”, Phó thủ tướng nói.

Tại phiên họp thứ 27 của UB Thường vụ Quốc hội vừa qua, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết trước đây bài tập riêng, sách giáo khoa riêng, giờ Toán lớp 1 luyện tập chung với sách giáo khoa. Các cháu làm bài tập, nối hình, kẻ thêm hình, ghi bài tập vào trong đó. Như thế đương nhiên là khóa sau không dùng được.

"Chúng tôi phản ánh lại ý kiến của cử tri, chuyển đến Bộ trưởng Giáo dục và đào tạo là lý do tại sao? Mỗi một năm xuất bản khoảng 100 triệu bản sách giáo khoa, xã hội chi khoảng 1.000 tỉ đồng nhưng đến năm sau không dùng được nữa. Chúng tôi phản ánh lại về những nghi ngại xung quanh việc độc quyền xuất bản của Nhà xuất bản Giáo dục", bà Nga nêu.

Cùng chung quan điểm trên, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải đặt vấn đề: Có lợi ích nhóm giữa biên soạn và phát hành sách hay không?

Bà Hải cho rằng: Ở Mỹ vẫn dùng lại sách giáo khoa; bên cạnh đó, việc dùng lại sách ngoài mục đích tiết kiệm còn có ý nghĩa giữ gìn sách. Hiện nay nhiều trường phải cho học sinh viết bút chì, sau tẩy đi để sang năm còn dùng được. Cho nên Chính phủ cần có đánh giá có việc lợi ích nhóm trong ban hành sách giáo khoa hay không?

Lam Thanh