‘Tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát có thể là giải pháp sai lầm, gây suy thoái’

Các công ty đã không thể sản xuất và cung cấp hàng hóa cho người tiêu dùng một cách hiệu quả trong thời gian phong tỏa. Gần đây hơn, các lệnh trừng phạt áp đặt lên Nga cũng cắt giảm nguồn cung, chủ yếu là hàng hóa.

“Nguồn cung rất khó quản lý, chúng tôi đang tìm kiếm trên toàn bộ các ngành, nhiều lĩnh vực kinh doanh. Chúng đang gặp những thách thức rất khác nhau để trở lại như trước”, Paul Gambles, đối tác quản lý tại công ty tư vấn MBMG Group, nói với trang CNBC.

Đề cập đến cuộc khủng hoảng năng lượng mà châu Âu phải đối mặt khi Nga đe dọa cắt nguồn cung cấp khí đốt, Paul Gambles nói rằng: “Châu Âu hoàn toàn tự bắn vào chân mình bởi rất nhiều điều đã xảy ra do các lệnh trừng phạt. Fed (Cục Dự trữ Liên bang Mỹ) là những người đầu tiên đưa tay lên, nói rằng chính sách tiền tệ không thể làm bất cứ điều gì với cú sốc nguồn cung và sau đó tăng lãi suất".

Tuy nhiên, các chính phủ trên khắp thế giới tập trung vào việc hạ nhiệt nhu cầu như một phương tiện kiềm chế lạm phát. Việc nâng lãi suất nhằm mục đích đặt nhu cầu mức đồng đều với nguồn cung bị hạn chế.

Ví dụ, Fed đã tăng lãi suất chuẩn thêm 75 điểm cơ bản lên phạm vi 1,5% -1,75% hồi tháng 6.2022 - mức tăng lớn nhất kể từ năm 1994 - với việc Chủ tịch Jerome Powell gợi ý rằng có thể có một đợt tăng lãi suất nữa vào tháng 7.

Ngân hàng Dự trữ Úc sẽ tăng lãi suất một lần nữa vào ngày 5.7, và các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương khác như Philippines, Singapore, Malaysia đều đã nhảy vào cùng một lộ trình tăng lãi suất.

Fed tuyên bố rằng đã chọn tăng lãi suất vì "hoạt động kinh tế tổng thể" dường như đã tăng lên trong quý 1/2022, với lạm phát gia tăng phản ánh "sự mất cân bằng cung và cầu liên quan đến đại dịch, giá năng lượng cao hơn và rộng hơn ép giá”.

“Chính sách tiền tệ là giải pháp sai lầm”

Paul Gambles cho biết nhu cầu vẫn thấp hơn mức trước khi đại dịch bắt đầu, nhưng sẽ giảm ngay cả khi không có rào cản của COVID-19.

“Nếu chúng ta xem xét nơi sẽ có việc làm ở Mỹ, nếu chúng ta không có COVID-19 và chúng ta không có sự cố phong tỏa, chúng ta vẫn còn thiếu khoảng 10 triệu việc làm. Vì vậy, thực tế có khá nhiều điều làm thị trường lao động chùng xuống. Bằng cách nào đó, điều này không chuyển thành tình trạng chùng xuống thực sự. Một lần nữa, tôi không nghĩ đó là vấn đề chính sách tiền tệ. Tôi không nghĩ rằng chính sách tiền tệ sẽ tạo ra nhiều sự khác biệt cho điều đó", Paul Gambles nhận định.

Theo Paul Gambles, với những cú sốc về nguồn cung liên tục theo thời gian, các ngân hàng trung ương sẽ khó có thể duy trì khả năng kiềm chế lạm phát lâu dài.

Ông cho rằng Mỹ thay vào đó nên xem xét việc tăng cường tài khóa để khắc phục lạm phát.

“Ngân sách liên bang của Mỹ cho năm tài chính 2022 là 3.000 tỉ USD trên cơ sở tổng ít hơn so với 2021. Vì vậy, bạn biết đấy, chúng ta đã nhận được một khoản thiếu hụt lớn với nền kinh tế Mỹ. Có lẽ rất ít chính sách tiền tệ có thể làm được điều này”, ông nhận định.

Paul Gambles nói rằng việc điều chỉnh các chính sách tiền tệ là “giải pháp sai lầm cho vấn đề”.

Các nhà kinh tế học khác được Paul Gambles trích dẫn trong cuộc phỏng vấn, chẳng hạn như cố vấn kinh tế cấp cao Stephen King của HSBC, cũng đưa ra các phân tích cho rằng không chỉ đơn giản cú sốc cung cầu là nguyên nhân cho lạm phát.

Các nhà kinh tế như Stephen King cho biết, cả việc phong tỏa, biến động chuỗi cung ứng và chiến tranh Nga-Ukraine cũng như các kích thích mà chính phủ bơm vào nền kinh tế của họ và các chính sách tiền tệ lỏng lẻo, đã góp phần làm tăng lạm phát.

“Về mặt kinh tế, cuộc khủng hoảng COVID-19 được nhiều người chủ yếu coi là một thách thức về nhu cầu. Các ngân hàng trung ương đã phản ứng bằng cách đưa ra mức lãi suất rất thấp và tiếp tục nới lỏng định lượng, ngay cả khi các chính phủ đưa ra các biện pháp kích thích tài khóa lớn. Trên thực tế, COVID-19 chỉ có hạn chế liên quan đến phong tỏa và tác dụng phụ của nhu cầu trong các nền kinh tế tiên tiến.

Các tác dụng phụ từ nguồn cung đã được chứng minh là vừa lớn vừa dai dẳng hơn rất nhiều: Thị trường hiện hoạt động kém hiệu quả hơn, các quốc gia bị mất kết nối về kinh tế và người lao động ít có khả năng đi qua biên giới hơn và trong một số trường hợp, ít sẵn sàng hơn trong phạm vi biên giới. Việc nới lỏng các điều kiện chính sách khi hiệu suất cung ứng đã giảm đi quá nhiều chỉ có khả năng dẫn đến lạm phát”, Stephen King nhận định.

Ông nói thêm, vì nguồn cung không thể đáp ứng đầy đủ trước sự gia tăng tiền luân chuyển qua các nền kinh tế như Mỹ, nên giá phải tăng.

Vẫn là một liều thuốc giải độc phổ biến

Tăng lãi suất vẫn là liều thuốc giải độc phổ biến để khắc phục lạm phát. Thế nhưng, các nhà kinh tế đang lo ngại rằng việc sử dụng tăng lãi suất như một công cụ để giải quyết vấn đề lạm phát có thể gây ra suy thoái.

Việc tăng lãi suất khiến cho việc mở rộng quy mô của các công ty trở nên đắt đỏ hơn. Điều đó có thể dẫn đến cắt giảm đầu tư, cuối cùng làm tổn hại đến công ăn việc làm.