Tạo sân chơi bình đẳng cho Grab và taxi truyền thống

Tại buổi hội thảo bàn về cơ chế quản lý vận tải đường bộ dưới góc nhìn của doanh nghiệp vận tải, doanh nghiệp bến xe do Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VVCI) phối hợp với Hiệp hội Vận tải Ô tô Việt Nam tổ chức ngày 30.8 tại Hà Nội, ông Trương Đình Quý đã khẳng định Grab đã và đang vận hành trọn vẹn một quy trình kinh doanh vận tải hành khách như hoạt động của một hãng taxi thực sự chứ không phải hoạt động cung cấp phần mềm hay môi giới thương mại.

Có sự bất bình đẳng trong hoạt động vận tải taxi?

Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM cho biết, sau khi lái xe cài đặt phần mềm của Grab, mở tài khoản của Grab và đóng 500.000 đồng hoặc 1.000.000 đồng, chịu chi phí 28,6% doanh thu vận tải chia cho Grab. Grab tiếp nhận yêu cầu của khách, cung cấp thông tin 2 chiều cho lái xe và khách, rồi điều xe và quyết định hành trình chạy xe, quyết định giá cước, giám sát hành trình, thu tiền cước khi kết thúc hành trình. Sau đó, thực hiện việc ăn chia với chủ xe, lái xe, thưởng phạt khi lái xe có lỗi, phạt hành khách nếu khách kêu xe mà bỏ cuốc…

Bên cạnh đó, theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, việc lập Đề án 24, Bộ GTVT đã cho phép các xe Grab, Uber được hoạt động kinh doanh vận tải theo hợp đồng, từ đó, Grab, Uber gia tăng phương tiện rất nhanh.

Cụ thể, sau hơn 3 năm có mặt tại Việt Nam, lượng phương tiện kinh doanh theo hợp đồng tại TP.HCM đăng ký kinh doanh mới theo hình thức xe hợp đồng đã tăng đột biến từ 177 xe (thời điểm năm 2014) lên hơn 34.562 xe (cuối năm 2017), đẩy số lượng phương tiện tham gia thị trường vận tải bằng ô tô dưới 9 chỗ lên tới hơn 44.167 xe vào thời điểm cuối năm 2017, khiến quy hoạch taxi của các địa phương bị phá vỡ.

Nghiêm trọng hơn, trong một thời gian ngắn đã hình thành 866 hợp tác xã giấy, bán phù hiệu, ngược với chủ trương phát triển hợp tác xã của Đảng và nhà nước, nơi những chủ thể kinh doanh, sản xuất nhỏ tập hợp với nhau để nâng cao năng lực cạnh tranh. Những hợp tác xã này đều nằm trong diện chưa kê khai thuế, hoặc kê khai thuế không đầy đủ.
Ví dụ như: HTX phát triển dịch vụ vận tải Việt Nam doanh thu 20,6 tỉ đồng, kê khai 12,2 tỉ đồng; HTX dịch vụ vận tải Thành Mỹ doanh thu 7,3 tỉ nhưng không kê khai đồng nào. HTX Kinh doanh dịch vụ vận tải Hà Nội doanh thu 10,2 tỉ và cũng không kê khai đồng nào.

Một vấn đề nữa được Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM chỉ ra đó là sự cạnh tranh bất bình đẳng giữa xe hợp đồng điện tử (thực chất là taxi) với taxi truyền thống. Theo ông Quý, cùng kinh doanh trên một thị trường, phục vụ cùng một đối tượng khách hàng, cung cấp một dịch vụ như nhau, nhưng xe taxi truyền thống phải chịu 13 điều kiện kinh doanh khắt khe (như cấm đường, phù hiệu, quản lý giá cước, kiểm định đồng hồ, bảo hiểm, giờ chạy xe tối đa, niên hạn xe, ....) còn xe hợp đồng điện tử thì không.

Theo ông Quý, minh chứng rõ nhất về sự đóng góp cho ngân sách nhà nước của taxi truyền thống và nhà nước thất thu thuế từ taxi công nghệ ở chỗ: vốn điều lệ của Grab tại Việt Nam là 20 tỉ đồng, sau 2 năm thí điểm lỗ 938 tỉ, nộp thuế 9,5 tỉ. Trong khi đó, Taxi Vinasun nộp ngân sách Nhà nước 3 năm (2014- 2016) là 1.200 tỉ. Từ đó, ông Quý đúc kết: "Lợi ích giá rẻ cho một bộ phận người đi xe Grab, còn lợi ích cho người tiêu dùng của các doanh nghiệp taxi truyền thống là đóng góp ngân sách cho trên 90 triệu người dân".

Tại Hội thảo, đại diện doanh nghiệp taxi truyền thống kiến nghị, Nhà nước, Bộ GTVT và các Bộ ngành liên quan cần nhanh chóng nghiên cứu, hay tìm hiểu từ các nguồn tư vấn tin cậy để sớm có cơ chế quản lý đối với Grab và xe chạy cho Grab, nhằm tạo ra sự bình đẳng về "cuộc chơi" tại sân chơi trong nước.

Để tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng, nhà nước cần kiên quyết xử lý, kể cả cấm hoạt động nếu các doanh nghiệp nước ngoài vi phạm. Trong đó, đối với lĩnh vực vận tải taxi nên mở rộng nội hàm của taxi, hợp đồng để bao hàm tiện ích mới chứ không nên bổ sung thêm loại hình vận tải taxi điện tử, hợp đồng điện tử.

Siết chặt quy định hoạt động vận tải xe ô tô

Trước đó, ngày 23.8, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 24/CT-TTg: “Yêu cầu tăng cường thực hiện các giải pháp cấp bách bảo đảm trật tự, an toàn trong hoạt động vận tải đường bộ. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương rà soát, bổ sung các quy định để đảm bảo an toàn giao thông đối với hoạt động kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, siết chặt các điều kiện về an toàn giao thông đối với đơn vị kinh doanh vận tải hành khách và vận chuyển hàng hoá; khẩn trương nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các Thông tư quy định về tổ chức, quản lý hoạt động vận tải bằng xe ô tô và dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ cho phù hợp với tình hình mới; bảo đảm chặt chẽ, không tạo kẽ hở cho các phương tiện hoạt động kinh doanh vận tải trái phép, gây mất trật tự, an toàn giao thông, đặc biệt là đối với phương tiện vận tải nội bộ”.

“Khẩn trương nghiên cứu, bổ sung quy định tem kiểm định có màu sắc, hình dạng riêng đối với xe ô tô kinh doanh vận tải”. Đồng thời, chỉ đạo “cơ quan chuyên môn và Sở GTVT tăng cường công tác hậu kiểm đối với đơn vị kinh doanh vận tải, tổ chức đợt cao điểm kiểm tra việc thực hiện quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải đối với các đơn vị kinh doanh vận tải khách bằng xe ô tô theo hợp đồng, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm”.

Chỉ thị cũng nêu rõ: “Các cơ quan chuyên môn liên quan vận động người dân kiên quyết từ chối sử dụng dịch vụ vận tải của các đơn vị kinh doanh vận tải không tuân thủ các quy định về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông (không có phù hiệu, biển hiệu xe, không có thiết bị giám sát hành trình; không có vé xe, hợp đồng vận tải; hoặc trên vé xe, hợp đồng vận tải không có nội dung thể hiện quyền lợi về bảo hiểm đối với hành khách...”.

PV