Tổng thống Brazil Temer dùng tiền ‘bịt mồm’ nhân chứng

Tổng thống Michel Temer lên sóng truyền hình trực tiếp, thề sẽ bảo vệ sinh mệnh chính trị của ông: “Tôi sẽ không từ chức. Tôi lập lại: tôi sẽ không từ chức. Tôi biết mình đã làm gì”, vào lúc càng có nhiều lời kêu gọi ông từ chức, tiếp sau một “chiến hữu” thân cận của ông bị tạm ngưng sinh hoạt ở Quốc hội Brazil.

Dùng quyền để “nói giúp” kẻ bịt mồm bằng tiền

Quyết định của Tòa án tối cao tiếp sau những cáo buộc bùng nổ: ông Temer bí mật ghi âm cuộc nói chuyện điện thoại mang nội dung đút lót cho cựu Chủ tịch Hạ viện Eduardo Cunha, người đã bị nhốt tù vì dính líu vụ tham nhũng khổng lồ ở Công ty dầu khí nhà nước Petrobras.

Ông Cunha cùng ông Temer đều là thành viên đảng cầm quyền Phong trào dân chủ Brazil, và là người khởi xướng việc luận tội nữ Tổng thống Dilma Rousseff để ông Temer nên nắm quyền.

Ông Cunha cũng đã nói bóng gió về nhiều bí mật của các “chiến hữu”.

Đoạn băng ghi âm đã được trình lên ngành công tố, trong một phần thỏa thuận nhận tội nhẹ của Joesley và Wesley Batista, hai anh em điều khiển công ty đóng gói thịt JBS lớn nhất Brazil, theo báo O’Globo.

Trong đoạn băng, ông Temer được cho là nói chuyện với Joesley, về chuyện ‘bịt mồm’ ông Cunha.

Trong đoạn băng ghi âm hai cuộc điện thoại hồi tháng 3, Joesley báo cáo với Tổng thống Temer rằng ông ta đã dùng tiền “bịt mồm” ông Cunha, và ông Temer đáp lại: “Anh cứ làm thế nhé, ok ?”.

Theo báo O’Globo, cảnh sát cũng có được chứng cứ ghi âm-ghi hình về trợ lý Rochar Loures của ông Temer đàm phán các khoản hối lộ trị giá 500.000 real (160.000 USD) trong mỗi tuần và suốt 20 năm, đổi lại là Tổng thống Temer can thiệp giúp công ty đóng gói thịt JBS vượt qua một rắc rối với Ủy ban thương mại bình đẳng.

Nghị sĩ Loures đã bị bãi nhiệm.

Dinh Tổng thống bác bỏ cáo buộc

Những cáo buộc về JBS cũng đe dọa một trong những đồng minh mạnh quyền nhất của Tổng thống Temer:

Joesley Batista được cho là đã ghi âm thượng nghị sĩ Aecio Neves (của đảng trung hữu Dân chủ xã hội Brazil-PSDB) đang đòi hối lộ 2 triệu real. Ngày 18.5, ông này đã bị thu hồi ghế Thượng viện.

Theo báo O’Globo, cảnh sát liên bang Brazil đã thu hình vụ đưa tiền cho người anh họ của ông Neves,một cựu ứng cử viên ở cuộc bầu cử tổng thống năm 2014. Tiếp đó, số tiền bị truy vết, dẫn đến một tài khoản ngân hàng của một công ty. Chủ công ty này là thượng nghị sĩ Zeze Perrella, người cùng đảng PSDB với ông Neves.

Đây không phải lần đầu Perrella phạm pháp. Năm 2013, một trực thăng của con trai ông (tên là Gustavo) chở 445 kg ma túy cocaine bị cảnh sát phát hiện. Chỉ có phi công bị bắt.

Về chuyện xin giảm nhẹ tội của công ty JBS, cựu Bộ trưởng Tài chính Guido Mantega (thời đảng Công nhân cầm quyền) cũng bị cáo buộc “xơi hối lộ”, đổi lại là ông vận động hành lang với Ngân hàng phát triển quốc gia Brazil.

Dinh Tổng thống Planato đã ra tuyên bố phủ nhận các cáo buộc: “Tổng thống Michel Temer không bao giờ xúi đưa tiền để có được sự im lặng của trợ lý Eduardo Cunha. Ngài không hề tham gia hoặc cho phép bất kỳ hành động nào nhằm ngăn chặn người làm chứng hoặc ngăn chặn sự hợp tác giữa Cunha với các quan chức ngành tư pháp”.

Brazil sẽ lại “tiễn” một tổng thống khác về vườn ?

Tòa án tối cao từ chối bình luận về tính chất thật của những đoạn băng ghi âm, nhưng thông tin Tổng thống Temer dùng tiền “bịt mồm’ nhân chứng dẫn đến việc người dân Brazil bức xúc, kéo đến trước dinh tổng thống đòi ông Temer từ chức. Ít nhất hai nghị sĩ trình đơn đòi luận tội ông Temer ở Hạ viện.

Theo báo Guardian, nhiều khả năng Brazil lại “lật ghế” của vị tổng thống thứ hai trong vòng chưa đầy một năm. Năm ngoái, nữ Tổng thống Dilma Rousseff là thủ lĩnh đảng Công nhân đã bị luận tội, trong khi người tiền nhiệm của bà là cựu Tổng thống Luiz Lula da Silva đang phải hầu tòa về tội danh tham nhũng.

Dù liên minh cầm quyền hiện nắm thế đa số ở quốc hội Brazil, có thể giúp ông Temer tránh bị luận tội, nhưng sức ép ông phải từ chức ngày càng cao.

Bà Mara Teller của Đại học liên bang Minas Gerais nói “Tổng thống bị thương nặng, chính phủ Temer đã hết thời, không còn khả năng sống sót”.

Tình hình chính tri Brazil sẽ càng thêm tê liệt. Trước cáo buộc mới nhất, chính phủ Tổng thống Temer đã lâm khủng hoảng, 3 bộ trưởng phải làm đơn từ chức, 8 người khác bị dính vào cuộc điều tra chống tham nhũng mang tên “Rửa Xe”.

Tỷ lệ tín nhiệm của ông Temer bị giảm mạnh, nền kinh tế tiếp tục suy thoái và các đối thủ gần đây tổ chức một cuộc tổng đình công, để phản đối những chính sách thắt lưng buộc bụng của ông Temer, cùng những đề xuất cải tổ chính sách trợ cấp, thay đổi luật bảo vệ môi trường và luật lao động.

Bên cạnh đó, Tòa án bầu cử sắp ra phán quyết về những vi phạm tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2014, vốn có thể buộc phải tổ chức bầu cử lại.

Chưa thể rõ tương lai chính trường sẽ thế nào. Nếu ông Temer phải từ chức hoặc bị bãi nhiệm, người lên thay sẽ là chủ tịch Hạ viện Rodrigo Maia, nhưng cũng có thể là đưa vị nữ chánh án Tòa án tối cao Carmen Lucia lên làm Tổng thống vì đa số nghị sĩ đều dính líu vụ tai tiếng tham nhũng.

Hoặc Brazil sẽ phải tổ chức bầu cử tổng thống. Bà Tellesnói đây là cách tốt nhất, để giảm tác động của cuộc khủng hoảng chính trị và tái lập uy tín của hệ thống chính trị.

Kim Hương (theo Guardian)