Ba nguyên nhân khiến giá BĐS tăng đột biến thời gian qua

Chiều 7.10, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9.2024, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng trả lời báo chí về tình trạng giá nhà ở thành phố lớn hiện đang rất cao.

Thứ trưởng Nguyễn Việt Hùng cho biết có 3 nguyên nhân chính dẫn đến việc tăng giá BĐS cao, đột biến thời gian qua.

Thứ nhất, do nguồn cầu lớn hơn nguồn cung quá nhiều.

Thứ hai, thị trường BĐS có tình trạng đẩy giá, thổi giá. Điển hình, thời gần đây báo chí cũng đã phản ánh tình trạng một số địa phương ở Hà Nội tổ chức đấu giá đất, bị người mua đẩy giá đất cao lên rồi bỏ cọc.

Thứ ba là chi phí đầu tư, đầu vào của BĐS bị tăng cao, từ chi phí đầu tư xây dựng, sử dụng đất.

Để giải quyết 3 nguyên nhân trên, về xử lý hành vi thao túng thị trường, thổi giá, ông Hùng cho biết Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Luật Cạnh tranh, Luật Đất đai, và đặc biệt Luật Kinh doanh BĐS 2023… đã có quy định rất rõ ràng.

Cụ thể, Luật Kinh doanh BĐS cấm hành vi thao túng thị trường, đẩy giá, thổi giá trong kinh doanh BĐS. Trong đó bao gồm việc giả mạo tài liệu, có ý làm sai lệch thông tin (nhằm tăng giá trị của BĐS không minh bạch); không công khai thông tin về BĐS; gian lận, lừa dối, lừa đảo trong kinh doanh BĐS (làm nhiễu loạn thị trường); điều kiện đối với các tổ chức, cá nhân khi kinh doanh BĐS (điều 9); trách nhiệm về việc cung cấp thông tin (điều 56, điều 62…); hoạt động môi giới BĐS (điều 61 - 65).

“Tóm lại, Luật Kinh doanh BĐS đã đề ra những điều khoản rõ ràng, mạnh mẽ hơn trong việc kiểm soát các hành vi thổi giá và lũng đoạn thị trường BĐS”, ông Hùng nói.

Ông Hùng cho biết để kịp thời chấn chỉnh hiện trạng đấu giá quyền sử dụng đất, vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã ban hành công điện số 82/CĐ-TTg ngày 21.8.2024 với các yêu cầu và nhiệm vụ cụ thể đối với Bộ Tài nguyên - Môi trường, Bộ Xây dựng, UBND các tỉnh và các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 5333/BXD-QLN ngày 18.9.2024 về việc "phân tích cơ cấu giá thành, giá bán, nguyên nhân tăng giá BĐS và đề xuất một số giải pháp nhằm giảm giá nhà ở, đất ở và ổn định thị trường BĐS " gửi Văn phòng Chính phủ để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Xây dựng cũng đã ban hành văn bản số 5155/BXD-QLN ngày 6.9.2024 về việc tăng cường công tác quản lý, kiểm soát tình hình biến động giá BĐS gửi UBND các tỉnh, thành phố. Trong đó, Bộ Xây dựng đã đề xuất các giải pháp, cũng như kiến nghị các bộ ngành, các tỉnh thành triển khai 6 nhiệm vụ, giải pháp.

Trong đó yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra việc thực thi các quy định của pháp luật liên quan đến các dự án, chủ đầu tư, đơn vị môi giới có hiện tượng thổi giá, trục lợi; có biện pháp ngăn ngừa, xử lý các hành vi vi phạm (nếu có).

Đề nghị các tỉnh, thành phố tiếp tục đẩy mạnh tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính về đầu tư, giải phóng mặt bằng, xác định tiền sử dụng đất… nhằm bảo đảm nguồn cung cho thị trường (nhằm cân bằng cung cầu tại một số thành phố lớn đặc biệt như tại Hà Nội và TP.HCM).

Các tỉnh, thành phố thường xuyên tổ chức công bố, công khai thông tin về thị trường BĐS, các chương trình, kế hoạch phát triển khu đô thị, nhà ở, các dự án BĐS được phê duyệt, các dự án đầu tư đáp ứng điều kiện huy động vốn theo quy định pháp luật, nhằm bảo đảm minh bạch thông tin thị trường, ngăn chặn các hiện tượng gian lận, lừa đảo trong kinh doanh BĐS.

Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ giao cho Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Tài nguyên - Môi trường và các bộ ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, thí điểm mô hình "Trung tâm giao dịch BĐS và giao dịch quyền sử dụng đất do nhà nước quản lý" nhằm hạn chế rủi ro về giá và pháp lý cho người mua.

Bộ Xây dựng cũng kiến nghị Chính phủ giao Bộ Tài chính nghiên cứu, tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành chính sách thu thuế phù hợp nhằm hạn chế tình trạng nhà, đất đã được mua, bán, nhưng bỏ hoang, không sử dụng gây lãng phí nguồn lực xã hội.

Trước đó, theo báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ mới đây của Bộ Xây dựng, bộ tính toán rằng chi phí sử dụng đất của các dự án BĐS dự kiến sẽ tăng lên khá nhiều khi áp dụng giá đất năm 2024. Khi bảng giá đất mới sát với giá thị trường sẽ làm tăng chi phí liên quan đất đai như chi phí giải phóng mặt bằng, đền bù thu hồi đất; thuế, phí liên quan đến đất đai tăng... Bảng giá đất tăng còn ảnh hưởng đến thị trường, có thể sẽ có tác động dây chuyền, kích hoạt mặt bằng giá BĐS.

Bộ Xây dựng cũng nhận định, có thể thấy việc áp dụng bảng giá đất theo quy định mới sát với giá thị trường tại một số địa phương với xu hướng điều chỉnh tăng so với trước đã làm tăng chi phí đầu tư xây dựng, tăng giá thành, giá bán BĐS, nhà ở của các dự án lên khá nhiều. Qua khảo sát sơ bộ một số dự án cho thấy do điều chỉnh giá đất đã làm tăng giá bán nhà ở, BĐS lên 15 - 20% so với trước đó.