Sau 12 năm đào tẩu ở Canada, Lại Xương Tinh, chủ Tập đoàn quốc tế Viễn Hoa, đã bị bắt. Vụ án Lại Xương Tinh là vụ án kinh tế - hình sự lớn nhất từ khi nước CHND Trung Hoa được thành lập từ năm 1949.
Lại Xương Tinh cầm đầu đường dây buôn lậu, trốn thuế và đưa hối lộ trị giá 10 tỉ USD từ những năm 1990 trong vụ án Tập đoàn Viễn Hoa.
Ngày 18.5.2012, sau một tháng rưỡi xét xử, tòa án TP Hạ Môn (tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc) đã tuyên án đối với trùm buôn lậu Lại Xương Tinh. Bị cáo bị kết án tù chung thân, bị tước đoạt quyền lợi chính trị suốt đời, đồng thời toàn bộ gia sản bị tịch biên và sung công quỹ.
Gần 12 năm trước, vào ngày 13.9.2000, hàng trăm nhân vật cấp cao trong các ngành công an, hải quan, thuế vụ, lãnh đạo chính quyền của tỉnh Phúc Kiến đã bị áp giải tới 5 tòa án ở Phúc Châu, Hạ Môn, Chương Châu, Tuyền Châu và Bồ Điền vì liên quan tới vụ án Lại Xương Tinh.
Lúc ấy, Phó Bí thư kiêm Chủ tịch tỉnh Phúc Kiến Tập Cận Bình từng tuyên bố vụ án Lại Xương Tinh sẽ kết thúc trước khi khai mạc hội nghị toàn thể trung ương khóa 15 (cuối tháng 9.2000) và lễ kỷ niệm 51 năm ngày thành lập nước CHND Trung Hoa (1.10.2000). Ông Tập còn khẳng định có ít nhất 10 án tử hình.
Tòa án nhân dân Hạ Môn xét xử Lại Xương Tinh
Gieo án tử đến thứ trưởng Bộ Công an
Quan chức cấp cao liên quan tới vụ án Lại Xương Tinh phải kể tới đầu tiên là Lý Kỷ Châu, cựu thứ trưởng Bộ Công an.
Ngày 22.10.2001, tòa án ở Bắc Kinh đã tuyên án tử hình, cho hoãn thi hành án 2 năm và tịch thu toàn bộ tài sản của Lý Kỷ Châu về tội nhận hối lộ và lạm dụng chức quyền, che giấu hoạt động buôn lậu của Tập đoàn Viễn Hoa do Lại Xương Tinh cầm đầu.
Từ 6 tháng cuối năm 1994 đến tháng 8.1997, Lý Kỷ Châu đã nhiều lần nhận hối lộ của Lại Xương Tinh. Kể từ khi Lý Kỷ Châu bị bắt (17.12.1998), Bộ Công an phải cử một tổ canh gác đặc biệt giám sát chặt chẽ mọi di biến động của cựu thứ trưởng bởi lo sợ ông ta tự sát để chạy tội.
Người tình của Lý Kỷ Châu là Lý Sa Na, cán bộ Sở Công an thành phố Quảng Châu, cũng bị xử 10 năm tù cùng khoản tiền phạt lên tới 15,4 triệu nhân dân tệ.
Tiếp đến là cựu Phó Giám đốc Công an tỉnh Phúc Kiến kiêm Giám đốc Công an thành phố Phúc Châu - Trang Như Thuận. Cuối năm 2003, Trang Như Thuận đã bị tòa án tỉnh Phúc Kiến tuyên án tử hình nhưng hoãn thi hành án 2 năm vì có dính líu tới Lại Xương Tinh.
Trong thời gian tại chức, Trang Như Thuận đã lợi dụng chức quyền nhận hối lộ tới hàng triệu nhân dân tệ của Lại Xương Tinh để bao che cho Lại Xương Tinh nhập khẩu ô tô lậu với số lượng lớn. Từ khi bị bắt vào ngày 28.8.1999 đến khi bị đưa ra xét xử, Trang Như Thuận đã tự sát 3 lần nhưng đều bất thành.
Khi biết chuyện buôn lậu của Lại Xương Tinh bị bại lộ, Trang Như Thuận đã gọi điện thoại cho Lại tới 4 lần trong tháng 8.1999, yêu cầu hắn nhanh chóng rời Trung Quốc.
Ngoài ra còn phải kể tới Dương Tiền Tuyến, nguyên cục trưởng hải quan thành phố Hạ Môn; Lam Phố, nguyên phó thị trưởng thành phố Hạ Môn; Diệp Quý Thầm, nguyên giám đốc ngân hàng thành phố Hạ Môn; Lưu Phong, nguyên phó bí thư thành phố Hạ Môn.
Lại Xương Tinh trước khi đào tẩu sang Canada
Ban chuyên án 420
Cựu Thiếu tướng Cơ Thắng Đức, cục trưởng tình báo quân đội, đã bị kết án tử hình về tội tham nhũng, lạm dụng công quỹ tới 100 triệu nhân dân tệ và quan trọng nhất là liên quan tới Lại Xương Tinh.
Lại Xương Tinh đã lợi dụng tối đa mối quan hệ với Cơ Thắng Đức bởi người này đã cấp cho hắn giấy thông hành, giấy phép đặc biệt của tình báo quân đội, cho phép ra vào tất cả những nơi không được phép.
Lại Xương Tinh còn tự xưng là “người của Cục 8, Bộ Công an” để nhập các mặt hàng chiến lược từ Hồng Kông vào Trung Quốc, từng tiếp xúc với nhân viên tình báo Đài Loan, làm người trung gian, móc nối các cuộc tiếp xúc nhạy cảm giữa nhân viên Cục 8 với các nhân vật thuộc “phe đối lập” ở Hồng Kông, Đài Loan…
Lại Xương Tinh cũng nhận được nhiều ưu đãi từ quân đội như thẻ đặc biệt, giấy thông hành đặc biệt treo trên kính xe, qua cầu, đường không cần mua vé, được phép ra vào bất cứ nơi nào, kể cả khu vực cấm.
Trước kỳ họp thứ ba Quốc hội khóa 9 ngày 5.3.2000, cả Chủ tịch Giang Trạch Dân và Thủ tướng Chu Dung Cơ đều chỉ thị cho ban chuyên án 420 phải khẩn trương làm rõ, đưa ra kết luận sớm. Thủ tướng Chu Dung Cơ thậm chí còn nói: “Bất kể liên quan tới cơ quan nào, người nào đều nhất loạt điều tra triệt để, quyết không nể nang, quyết không mềm yếu”.
Ban chuyên án 420 được Ủy ban Kiểm tra và kỷ luật trung ương chính thức thành lập ngày 20.4.1999 do bà Lưu Lệ Anh và ông Vương Trung Vũ làm trưởng ban.
Chủ tịch Giang Trạch Dân, Thủ tướng Chu Dung Cơ và Ủy viên Quốc vụ Ngô Nghi đã phải làm việc khá vất vả với lãnh đạo tỉnh Phúc Kiến và lãnh đạo ban chuyên án 420 để thống nhất đưa vụ án ra xét xử công khai, nhưng đưa tin có mức độ, mọi tin tức đăng trên báo đều phải qua kiểm duyệt và chỉ được phép lấy tin của Tân Hoa Xã. Riêng lực lượng công an và bảo vệ được chia thành 3 lớp bảo vệ.
Chiều 8.11.2000, phiên tòa xét xử vụ án Tập đoàn Viễn Hoa đã kết thúc với 14 án tử hình, 12 án chung thân cùng nhiều mức án khác nhau cho 84/200 can phạm. Nhưng kẻ cầm đầu Lại Xương Tinh đã nhanh chân tẩu thoát sang Canada cùng vợ con, tiền bạc và nhiều giấy tờ quan trọng .
Một trong những biệt thự đắt tiền của Lại Xương Tinh ở Phúc Châu
Ông trùm buôn lậu chỉ học lớp 3
Lại Xương Tinh sinh năm 1958 trong một gia đình nông dân nghèo có 7 anh chị em ở Tấn Giang, Tuyền Châu, tỉnh Phúc Kiến. Đến năm 10 tuổi, Lại Xương Tinh mới được đi học và chỉ học đến lớp 3 rồi bỏ.
Sau một thời gian buôn quần áo và nhập lậu đồ điện, tháng 6.1991 Lại Xương Tinh lập Công ty hữu hạn quốc tế Viễn Hoa. Đầu năm 1994, sau khi xin được thẻ căn cước Hồng Kông, Lại Xương Tinh lập Tập đoàn quốc tế Viễn Hoa Hạ Môn. Ban đầu công ty chỉ buôn lậu hàng điện tử đánh từ Hồng Kông, sau đó chuyển sang dầu thô, bất động sản, các dịch vụ vui chơi giải trí.
Tuy học ít nhưng sành sỏi chuyện dùng tiền đẻ ra tiền, Lại Xương Tinh dùng tiền bạc, quà cáp và gái trẻ để mua chuộc nhiều cán bộ, từ công an, thuế vụ, đến hải quan, ngân hàng ở Phúc Kiến.
Từ đó, Lại Xương Tinh tiến hành hàng loạt phi vụ buôn lậu, trốn thuế nhiều mặt hàng như ô tô, thuốc lá, đồ nội thất cao cấp, hàng may mặc, hóa chất suốt từ năm 1996 đến 1999.
Lại Xương Tinh không những nhanh chóng trở thành người giàu nhất Trung Quốc mà còn sớm chuẩn bị để đào tẩu. Ngay từ tháng 3.1999, Lại Xương Tinh đã biết chuyện làm ăn của mình đang bị điều tra nên chuẩn bị mọi thứ cần thiết để “bung” sang Canada.
Trùm buôn lậu Lại Xương Tinh trong còng số 8
12 năm đào tẩu ở Canada
Dù đào tẩu sang Canada theo thị thực du lịch cùng vợ, hai con trai và một con gái nhưng mọi việc đã diễn ra không như mong muốn khi Lại Xương Tinh bị Cục Di dân Canada bắt về tội nhập cư bất hợp pháp vào tháng 11.2000.
Tháng 7.2001, Lại Xương Tinh hầu tòa lần đầu tiên tại Canada. Cuộc chiến pháp lý của trùm buôn lậu này kéo dài suốt từ đó.
Ngày 21.6.2005, tòa án Canada chấp thuận cho Lại Xương Tinh và vợ là Tăng Minh Na ly hôn. Việc này giúp Tăng Minh Na thoát khỏi những rắc rối của Lại Xương Tinh đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để 4 mẹ con (2 trai, 1 gái) làm đơn xin cư trú lâu dài ở Canada.
Ngoài ra, vụ ly hôn giúp Tăng Minh Na giải ngân tiền bạc cũng như bất động sản bị phong tỏa do phán quyết của phiên tòa đưa ra đối với Lại Xương Tinh. Đầu năm 2009, Tăng Minh Na cùng con gái Lại Trân Trân đã tự nguyện về nước.
Điều quan trọng nhất trong việc dẫn độ Lại Xương Tinh về Trung Quốc là hai nước chưa ký hiệp định dẫn độ tội phạm. Ngoài ra, luật sư của Lại Xương Tinh đã khai thác triệt để những quy định trong luật pháp Canada khi Canada không chấp nhận án tử hình, cấm đưa phạm nhân trở lại những nước mà họ có thể phải nhận án tử hình.
Trong nhiều năm, tòa án ở Canada đã ngăn chặn việc trục xuất Lại Xương Tinh trở lại Trung Quốc do lo sợ hắn có thể nhận án tử hình.
Có lẽ biết mình khó thoát khỏi bị dẫn độ về Trung Quốc nên tháng 12.2009 Lại Xương Tinh và luật sư đã đưa ra 3 điều kiện để về nước quy án. Thứ nhất, công khai các thẩm phán sẽ xét xử vụ án buôn lậu của Tập đoàn Viễn Hoa. Thứ hai, xem xét lại các phán quyết đã đưa ra đối với các thành viên chủ chốt của Tập đoàn Viễn Hoa. Thứ ba, thay đổi một số thành viên trong tổ công tác đặc biệt.
Cuối cùng phía Trung Quốc đã đưa ra một cam kết hiếm thấy là sẽ không xử tử hình Lại Xương Tinh nếu tòa tuyên ông có tội.
Lại Xương Tinh bị giải đi sau khi tòa tuyên án.
Hối lộ cho 64 cán bộ cấp cao
Đầu tháng 7.2011, Lại Xương Tinh bị Cục Phục vụ biên cảnh Canada (CBSA) bắt giữ. Ngày 12.7.2011, Cục Di dân và tị nạn Liên bang Canada đã quyết định bác đơn xin tạm hoãn trở về nước của Lại Xương Tinh và đưa trở về Trung Quốc.
Chiều 23.7.2011, chuyến bay đưa Lại Xương Tinh từ Canada hạ cánh xuống Bắc Kinh. Lại Xương Tinh lập tức bị lực lượng công an bắt giữ, kết thúc cuộc trốn chạy của ông trùm buôn lậu suốt 12 năm.
Trong suốt 1 tháng rưỡi xét xử, tòa án TP Hạ Môn làm rõ các vụ buôn lậu từ thuốc lá, ô tô, đồ nội thất cao cấp, hàng may mặc, hóa chất đến dầu hỏa với lợi nhuận lên tới 10 tỉ USD từ những năm 1990 của lại Xương Tinh.
Y đã nhập khẩu một khối lượng lớn dầu thành phẩm, dầu thực vật, xe hơi, thuốc lá, hàng điện tử... với tổng trị giá lên tới 53 tỉ nhân dân tệ (chưa kể số tiền lậu thuế 30 tỉ nhân dân tệ).
Lại Xương Tinh hầu như không tiết lộ gì mới so với những khai báo trước đó tại cơ quan điều tra. Y thừa nhận vai trò chính trong việc buôn lậu, trốn thuế, đưa hối lộ tại Tập đoàn Viễn Hoa, còn những người khác chỉ vâng lệnh làm theo.
Theo đó, từ năm 1991 đến 1999, Lại Xương Tinh đã trực tiếp hoặc gián tiếp đưa hối lộ cho 64 cán bộ cấp cao bằng tiền, nhà đất, xe hơi… với tổng số tiền lên đến 3,91 tỉ nhân dân tệ. Nhiều người “chỉ vâng lệnh” ấy đã xanh cỏ trong khi kẻ cầm đầu Lại Xương Tinh lại được hưởng quá nhiều ưu ái: Chỉ lãnh án chung thân.
Thiên Tường