Chiến sự ở Ukraine phủ bóng lên Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN

AMM-55 diễn ra cũng vào lúc Mỹ-Trung Quốc căng thẳng, do Mỹ đối phó tầm ảnh hưởng kinh tế - quân sự của Trung Quốc ngày càng tăng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, theo hãng tin AP.

Chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi cũng khiến tăng nhiệt, Trung Quốc đe dọa sẽ phản ứng kiên quyết và mạnh mẽ.

Hãng tin AP nêu 10 nước thành viên ASEAN có những phản ứng khác nhau đối với chiến dịch quân sự do Nga tiến hành ở Ukraine. Chỉ mỗi Singapore cùng khối G7 -Mỹ, Canada, Đức, Pháp, Ý, Anh, Nhật Bản - và EU áp lệnh trừng phạt kinh tế Nga.

Cuộc chiến tranh do Nga tiến hành ở Ukraine tác động lên giá lương thực và nhiên liệu trên toàn cầu cùng căng thẳng Mỹ-Trung, đều là những mối quan ngại lớn của các nước ASEAN, theo bà Susannah Patton, Giám đốc Chương trình Đông Nam Á của Viện nghiên cứu Lowy ở Úc.

Bà nói: “Đây là một trong những hội nghị cấp ngoại trưởng đầu tiên của khu vực kể từ năm 2019, nên với Mỹ, Trung Quốc và Nga, các hội nghị này là cơ hội thật sự quan trọng để thể hiện sự ủng hộ ASEAN và thể hiện quan điểm riêng về cam kết an ninh và thịnh vượng cho khu vực”.

Hội nghị AMM-55 của Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) còn có sự tham dự của các Ngoại trưởng Mỹ, Nga, Trung Quốc và các cường quốc trên thế giới.

Chưa rõ hai Ngoại trưởng Antony Blinken- Sergey Lavrov sẽ có cuộc gặp riêng hay không. Hai quan chức ngoại giao cao cấp nhất của Mỹ-Nga đã có cuộc gặp riêng tại hội nghị các Ngoại trưởng G-20 ở Indonesia hồi đầu tháng 7. Hai ông cũng có cuộc điện đàm hôm 29.7, với ông Blinken kêu gọi Moscow chấp nhận trả tự do cho hai tù nhân người Mỹ Brittney Griner và Paul Whelan, cũng như trao đổi về các vấn đề khác.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng tham dự AMM-55. Nhiều quốc gia đã kêu gọi Bắc Kinh sử dụng quan hệ đối tác với Nga để thúc đẩy chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine và giúp quảng bá hòa bình.

Ngoại trưởng Nhật Yoshimasa Hayashi cho biết, ông đang thu xếp để có cuộc gặp song phương với Ngoại trưởng Vương Nghị và Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin, nhưng ông không có kế hoạch gặp Ngoại trưởng Nga Lavrov.

Gần đây, các ngoại trưởng Nga, Mỹ, Trung Quốc thực hiện nhiều chuyến công tác nước ngoài để gây ảnh hưởng. Sau AMM-55, ông Blinken sẽ đến Philippines rồi đi châu Phi, nơi ông Lavrov vừa có chuyến thăm.

Ông Vương Nghị đã thăm nhiều quốc đảo trên Thái Bình Dương hồi tháng 5, và qua tháng 7 ông có chuyến thăm 5 nước Đông Nam Á. Trong chuyến đi này, ông nói Trung Quốc đã tăng cường đối thoại với ASEAN nhằm đẩy nhanh việc tham vấn về Bộ quy tắc Ứng xử trên Biển Đông, xây dựng Biển Đông thành “vùng biển hợp tác và xây dựng”.

AMM- 55 cũng sẽ có sự tham dự của các nước có hoặc đang đàm phán lập quan hệ đối tác với ASEAN, gồm Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh, Úc, Qatar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, the United Arab Emirates, Oman, Britain, Australia, New Zealand và Canada.

Đặc biệt Úc nhấn mạnh tầm quan trọng các nước ASEAN, với Ngoại trưởng Penny Wong hồi tháng trước rằng các nước này nên xem những liên minh mới – như nhóm QUAD gồm Úc, Mỹ, Ấn Độ và Nhật Bản, hoặc nhóm AUKUS gồm Úc, Anh, Mỹ-là có lợi cho an ninh của ASEAN.

Campuchia là chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2022. 10 nước thành viên gồm Việt Nam, Campuchia, Thái Lan, Lào, Philippines, Malaysia, Indonesia, Singapore, Brunei và Myanmar.

AMM- 55 cũng sẽ trao đổi về các vấn đề bạo lực kéo dài ở Myanmar cùng các vấn đề khác.

Theo AP, Myanmar không cử đoàn dự AMM- 55, sau khi các nước khác của ASEAN quyết định không để đại diện chính quyền Myanmar tham dự.