Du lịch TP.HCM cần những đột phá mới

So với cả nước, diện tích TP.HCM chiếm 6,3%, dân số 9,6% nhưng đóng góp hơn 27% vào tổng thu ngân sách cả nước. Năm 2019, lượng khách quốc tế đến TP chiếm 47% (trước năm 2000 chiếm 60 - 70%). Tổng doanh thu và doanh thu đầu khách dẫn đầu cả nước. Năm 2019, TP.HCM mỗi ngày có 78 chuyến xe khách liên vận Sài Gòn - Phnom Penh hai chiều, chưa kể xe các công ty và cá nhân.

Khoảng cách du lịch giữa TP.HCM và các vùng trọng điểm ngày càng thu hẹp. Khách đến TP nhiều nhưng lưu trú ngắn, thậm chí chỉ trung chuyển. Khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động, ngành du lịch TP.HCM sẽ càng khó.

Du lịch ở TP.HCM dù rất nỗ lực nhưng chưa được như kỳ vọng. TP cần tận dụng hiệu quả những lợi thế sẵn có, tăng tổng doanh thu và doanh thu đầu khách. Mục tiêu là kéo dài thời gian lưu trú và nâng chi tiêu của khách. Muốn vậy phải có sản phẩm đặc thù, như điểm đến, khu vui chơi giải trí, mua sắm, hàng lưu niệm...

Cần những đột phá mạnh mẽ

Muốn thì dễ, làm mới khó, làm hiệu quả thì càng khó nhưng vẫn trong “tầm tay”. Du lịch TP.HCM cần những đột phá mạnh mẽ, bắt đầu từ chuyển đổi tư duy, coi “du lịch TP là điểm đến hấp dẫn chứ không phải là điểm trung chuyển”.

“Mỗi quận huyện ít nhất một sản phẩm” là nhắc việc rà soát tiềm năng du lịch đơn vị, ví như nguyên liệu làm bánh. TP phải là thợ cả, “chế biến” các “nguyên liệu” của quận huyện thành những “chiếc bánh” (sản phẩm tour) để du khách chọn lựa.

Trong đó, Sở Du lịch làm đầu mối, đặt hàng các công ty làm sản phẩm theo 5 cụm chính là cụm Trung tâm, cụm Bắc, cụm Đông Nam, cụm Đông và cụm phụ cận. Tổ chức các cuộc thi thiết kế “Sản phẩm du lịch đặc thù”; “Sáng tác tranh, ảnh, bài viết, phóng sự, clip… độc đáo về du lịch TP”. Không lạm dụng từ “lễ hội” và cần thống nhất tên gọi bản chất các hoạt động này là “ngày hội” hoặc “những ngày hội”.

Từng sản phẩm phải tương ứng với những thị phần nhất định. Có cầu là có cung, thậm chí tạo ra cung để cầu.

Cụm Trung tâm gồm quận 1, quận 3, mở rộng thêm quận 5, quận 10... Ngoài những điểm quen thuộc, có thêm các điểm mới như Nhà Thiếu nhi TP, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ, nhà xưa nhất Nam Bộ, các trường học cổ, các đường cây môi trường (sao đen), nhà thờ Tân Định, chùa Candaransi (Khmer)... ở quận 3; quận 5 có nhà thờ Chợ Quán (xưa nhất Sài Gòn), nhà thờ Cha Tam, chùa Vạn Phật; các phố đông y, kim hoàn, lồng đèn, khu lăng mộ nhà bác học Trương Vĩnh Ký; quận 10 có Bảo tàng Y học cổ truyền Fito. Liên tuyến có buýt đường sông, du thuyền kênh Nhiêu Lộc...

Cụm Bắc TP có địa đạo Củ Chi và khu sinh thái Một thoáng Việt Nam với nhiều trải nghiệm thú vị về các làng nghề, văn hóa, kiến trúc nhà 3 miền, nông nghiệp sạch và cao cấp. Hóc Môn có Vườn trầu Bà Điểm và các di tích cách mạng; quận 12 có cơ sở nuôi cá sấu Hoa Cà, kết hợp thực nghiệm, bào chế sản phẩm chữa trị cho trẻ bị các bệnh về xương.

Cụm Đông Nam có rừng ngập mặn, khu dự trữ sinh quyển thế giới, ruộng muối, đặc biệt là chim yến. Tính trên toàn quốc có 42/63 tỉnh thành nuôi yến, sản lượng năm 2018 là 64,4 tấn, trong đó TP.HCM 14,4 tấn, tập trung ở Bình Khánh, Cần Giờ. Tìm hiểu nghề nuôi yến, thu hoạch và thưởng thức đặc sản yến tại nhà yến lớn nhất Việt Nam cũng là trải nghiệm thú vị.

Cụm Đông TP có khu vực Bình Thạnh với lăng Tả quân Lê Văn Duyệt (1763-1832), Tổng trấn Gia Định xưa, chùa Sắc Tứ Tập Phước xây từ giữa thế kỷ 18, được sắc tứ năm 1802. Thủ Đức có bảo tàng Áo dài duy nhất Việt Nam, khu công nghệ cao; nhiều chùa, đình, nhà thờ cổ...

Cụm phụ cận có Tây Ninh, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Phước, Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Đồng Tháp.

Đẩy nhanh tiến độ phát triển kinh tế đêm, thay đổi giờ hoạt động dịch vụ như các nước (từ 9 - 10 giờ tới 21 - 22 giờ). Từng bước biến Sài Gòn thành đô thị du lịch "không ngủ"; tổ chức lưu trú trên sông Sài Gòn, sông Nhà Bè, kênh Nhiêu Lộc; xây dựng đường Hoàng Sa và Trường Sa (kênh Nhiêu Lộc) thành khu đi bộ và kinh tế đêm.

Những điều cần làm ngay

Đoạn tuyệt tư duy “gắp đồ ăn cho khách”. Nhà nước không ôm đồm, làm thay doanh nghiệp, chỉ hỗ trợ bằng chính sách, hành lang pháp lý, cơ sở hạ tầng; bổ sung, cập nhật thông tin về du lịch TP.HCM trên Google và mạng xã hội; làm bảng chỉ đường từ xa, kết nối xe buýt với các điểm đến; dùng tranh, ảnh du lịch TP để trang trí, làm vật dụng và quà lưu niệm; hình thành các phố ẩm thực, mua sắm...

Rất nhiều việc phải làm. Trước khi tiến hành cách mạng 4.0 cần ngay "4 có". Đó là: Có lộ trình hợp lý; Có số liệu và thông tin minh bạch; Có người chịu trách nhiệm; Có cách làm hiệu quả.

Đại dịch COVID-19 đã lấy mất khá nhiều thời gian và cơ hội phát triển của ngành du lịch TP.HCM. Đã tới lúc không thể chậm trễ được nữa. Làm và đột phá, chứ không chỉ nói và bàn.