Giữ mức học phí thấp ở bậc đại học là chủ trương sai lầm?

Theo quan điểm của VED, mức đầu tư của Nhà nước cho các trường công còn rất thấp, số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB) năm 2010 cho thấy mức đầu tư cho bậc học đại học của Việt Nam chiếm 14% đầu tư của ngân sách Nhà nước cho giáo dục. So với GDP thì tỷ lệ đầu tư công cho bậc học này chỉ 0,9%. Chủ trương của chúng ta hiện nay là giữ học phí thấp để người nghèo có thể tiếp cận giáo dục ở bậc học này.

Tuy nhiên, qua tìm hiểu được biết, hiện nay xu hướng đào tạo đại học trên thế giới có sự khác biệt mà chúng ta nên học hỏi để nâng cao chất lượng đào tạo. Xu hướng quốc tế về kinh phí giáo dục đại học, Nhà nước gần như thả nổi. Nhà nước chỉ cấp ngân sách cho các trường đại học đẳng cấp cao mà họ giao cho những nhiệm vụ mũi nhọn, quan trọng. Còn các trường bình thường, Nhà nuớc không cấp ngân sách hoặc chỉ cấp dưới dạng dự án. Không còn chuyện Nhà nước cho không các trường tiền như nước ta. Bên cạnh đó, xu hướng càng ngày càng nâng cao học phí. Các trường đại học giàu nhất, học phí cao nhất chính là các trường có đội ngũ giáo sư giảng viên giỏi nhất. Ví dụ như Havard, Stanford chẳng hạn. Điều này chúng ta cũng nên nghiên cứu để áp dụng.

Học phí thấp, không thể kiểm soát chất lượng đào tạo

Đóng góp ý kiến để giúp sinh viên nghèo có điều kiện theo học, ĐBQH Trịnh Ngọc Thạch có ý kiến, tiến tới Nhà nước có thể bỏ trần học phí và tiến hành cho sinh viên vay tiền ăn học như đất nước Singapore đang thực hiện. Họ cho vay theo hướng không tính lãi và khi nào ra trường sẽ trả lại. Nếu sau 3 năm sinh viên đó ra trường mà không trả được nợ thì sẽ miễn toàn bộ số tiền. Theo quan điểm của họ, ngành mà sinh viên này được đào tạo không thể giúp anh ta trả được số tiền nợ kia. Và khi sinh viên không trả được nợ, trường đó bị “mang tiếng” đầu ra thấp và ít người theo học. Chính vì vậy, các trường ngoài nhiệm vụ đào tạo tốt còn phải chủ động tạo liên kết với doanh nghiệp để kiếm việc làm tốt cho sinh viên của họ, chứ không phải như Việt Nam, cứ đào tạo hàng loạt rồi để sinh viên tự bơi trong vấn đề việc làm.

Cũng liên quan đến vấn đề này, PGS. TS Bùi Đăng Hiếu, Giám đốc trung tâm Đảm bảo chất lượng đào tạo trường đại học Luật Hà Nội cho rằng: “Không nên duy trì mức học phí thấp như hiện nay. Vì duy trì học phí thấp thì tình trạng đào tạo chất lượng không cao. Học phí thấp, để tăng thu buộc các trường chạy theo số lượng, tuyển sinh ồ ạt. Các lớp số sinh viên bị nhồi nhét một cách đông đúc! Do đó chất lượng đầu ra có vấn đề vì quá đông không kiểm soát được. Học phí thấp là xảy ra hệ lụy như vậy. Quan điểm của tôi không phải là thu học phí cao mà ở mức vừa đủ để duy trì chất luợng đào tạo. Còn về vấn đề bao cấp trong giáo dục thì vẫn giữ nguyên do Nhà nước bao cấp. Nhưng bao cấp có chọn lọc, theo từng chương trình. Chương trình nào cần thiết cho đất nước nhưng không “hot”, tức là ít thu hút được nguồn lực từ xã hội thì Nhà nước phải chú trọng đầu tư vào. Còn việc sinh viên nghèo muốn theo học thì Nhà nước phải “bật đèn xanh” cho ngân hàng để sinh viên vay tiền theo học. Sinh viên nghèo được vay tiền đi học, ra trường phải trả nợ nên buộc họ phải cố gắng trong học tập. Các quốc gia tiến bộ trên thế giới vẫn giải quyết bằng cách đó”.

 Trinh Phúc – Văn Chương/ Đời sống & Pháp luật