Khâu nối mạch máu không cần kim chỉ, cứu bàn tay bị đứt lìa

Ngày 8.10.2021, bác sĩ Phạm Thanh Phong - Phó giám đốc phụ trách chuyên môn Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ (BVĐKTƯCT) cho biết, các bác sĩ Trung tâm Chấn thương chỉnh hình của bệnh viện đã phẫu thuật xuyên đêm khâu nối mạch máu không cần kim chỉ, cứu được bàn tay bị đứt lìa, phục hồi lại giải phẫu chức năng cho 1 bệnh nhân 17 tuổi.

Vào khoảng 21 giờ 25 ngày 1.10.2021, Khoa Cấp cứu BVĐKTƯCT tiếp nhận bệnh nhân nam T.Đ.K. (SN 2004, ngụ tỉnh An Giang) được tuyến trước chuyển đến với tình trạng vết thương đứt lìa bàn tay phải ở vị trí cổ tay, chéo vát từ nếp gấp cổ tay đến khớp bàn ngón 5, vết đứt sắc gọn, nhiều dị vật.

Bệnh nhân được sơ cứu, truyền dịch, giảm đau tại bệnh viện địa phương và chuyển viện ngay trong đêm cùng với bàn tay phải được bảo quản cẩn thận.

Sau khi nhập viện, nhận thấy tình trạng bệnh nhân rất khẩn cấp, đến giờ thứ 4 của vết thương đứt lìa bàn tay phải, nên các bác sĩ đã tiến hành hội chẩn khẩn cấp huy động ê-kíp phẫu thuật trong 30 phút.

Vì thời gian lúc này vô cùng quan trọng, các bác sĩ chạy đua với nhiệm vụ cứu lấy chức năng và giải phẫu bàn tay cho bệnh nhân 17 tuổi. Các phẫu thuật viên của Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình: BS.CK2 Triệu Thanh Tùng, BS.CK1 Nhâm Phúc Duy, Ths.BS Trương Nhật Tôn đã phối hợp với Ths.BS Trần Thị Kim Luyến -Khoa Phẫu thuật - Gây mê hồi sức, đã tiến hành phẫu thuật.

Vết thương đứt lìa cổ bàn tay phải chéo vát từ bờ trong bàn tay qua cổ tay, gãy đầu dưới xương quay và xương cổ tay. Các bác sĩ tiến hành bơm rửa làm sạch vết thương, xuyên đinh cố định xương bị gãy, khâu nối động mạch quay và động mạch trụ, khâu nối 2 tĩnh mạch mu tay, khâu gân duỗi, khâu thần kinh quay - trụ - giữa, khâu gân gấp nông - sâu các ngón tay.

Các bác sĩ đã phẫu thuật xuyên đêm suốt 6 giờ để khâu nối phục hồi lại toàn bộ toàn bộ giải phẫu cho bàn tay bị đứt lìa bao gồm cố định xương, khâu nối mạch máu, thần kinh, gân gấp, duỗi.

Khi khâu nối mạch máu, các bác sĩ sử dụng kỹ thuật nối mạch bằng Coupler (dụng cụ bấm nối vi phẫu 2 đầu mạch máu không cần dùng chỉ khâu). Nhờ áp dụng kỹ thuật này nên thời gian khâu nối mạch máu được rút ngắn, phục hồi tưới máu bàn tay được sớm hơn, tập trung thời gian để khâu nối thần kinh, gân gấp, gân duỗi.

Kỹ thuật này đã được bệnh viện áp dụng nhiều năm qua giúp rất nhiều bệnh nhân cải thiện tình trạng tổn thương đứt mạch máu chi.

Chiều 8.10 (sau phẫu thuật ngày thứ 7), dấu hiệu sinh tồn bệnh nhân ổn định, bàn tay phải hồng ấm, các ngón tay có thể cử động nhẹ, bệnh nhân được được theo dõi và điều trị tiếp tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình. Thời gian tới bệnh nhân sẽ được đánh giá và tập vật lý trị liệu để phục hồi dần chức năng.

Theo BS.CK2 Huỳnh Thống Em - Giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình BVĐKTƯCT: “Vi phẫu nối chi thể bị đứt lìa khá phức tạp, các thao tác nối lại rất khó, cần sự khéo léo, tập trung cao độ, phẫu thuật viên phải có kinh nghiệm dày dặn để phẫu thuật vi phẫu.

Ở trường hợp này bệnh nhân đã được sơ cứu ban đầu tốt từ tuyến trước. Phần chi bị tổn thương của bệnh nhân đã được băng ép, cầm máu, phần bàn tay bị đứt được bọc kín trong túi nilon và cho vào chậu nước đá và chuyển đến bệnh viện sớm.

Để chi thể bị đứt rời sống được và phục hồi tốt chức năng thì yêu cầu của cuộc phẫu thuật là phải khôi phục lại tất cả các thành phần bị đứt như: kết hợp xương, khâu nối gân cơ, và đặc biệt là phải khâu nối lại các mạch máu, thần kinh”.

Theo các bác sĩ, bảo quản phần chi bị đứt rời vô cùng quan trọng, góp phần cho thành công cuộc phẫu thuật. Việc bảo quản phần chi bị đứt rời: tốt nhất được bảo quản ở nhiệt độ khoảng 4 - 5°C, để kéo dài được thời gian sống của tế bào.

Cách bảo quản như sau: rửa sạch phần chi bị đứt rời dưới vòi nước sạch sau đó bọc trong 1-2 lớp gạc vô trùng hoặc vải sạch rồi cho vào trong 1 túi nilon, thổi phồng, buộc kín và cho vào trong xô nước đá. Tránh để phần phần chi bị đứt rời tiếp xúc trực tiếp với nước đá dễ gây bỏng lạnh sẽ không thể khâu nối lại được.

Các trường hợp đứt lìa hay gần lìa chi (tay hay chân), bệnh nhân cần được làm sạch vết thương, băng ép cầm máu, bất động phần chi bị đứt hoặc bảo quản phần chi đứt lìa. Sau đó nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Việc bảo quản phần chi đúng cách và phẫu thuật càng sớm thì tỷ lệ nối thành công cũng như khôi phục chức năng càng cao.

Theo bác sĩ Phạm Thanh Phong, Trung tâm Chấn thương chỉnh hình BV ĐKTƯCT là trung tâm chấn thương chỉnh hình đầu tiên tại ĐBSCL. Từ khi thành lập đến nay, rất nhiều kỹ thuật cao và chuyên sâu được ứng dụng, phát triển tại trung tâm này.

“Vi phẫu nối chi thể đứt rời là kỹ thuật cao, chuyên sâu của tuyến trung ương trong lĩnh vực chấn thương chỉnh hình, hiện đã được triển khai thường quy tại BVĐKTƯCT trong nhiều năm qua với kết quả điều trị khả quan, góp phần mang lại cơ hội phục hồi chức năng vận động cho nhiều trường hợp bệnh nhân bị tai nạn nghiêm trọng”, ông nói.

Theo chỉ đạo của Bộ y tế, hiện ngoài nhiệm vụ triển khai khu điều trị hồi sức các trường hợp COVID-19 nặng của khu vực ĐBSCL, BVĐKTƯCT còn phải tập trung đảm bảo nhiệm vụ điều trị cấp cứu các bệnh lý khác, kể cả các trường hợp cấp cứu kỹ thuật cao (mổ tim cấp cứu, can thiệp mạch vành cấp cứu, mạch não…) từ các tuyến chuyển về.

Chính vì vậy, bệnh viện luôn phải đảm bảo hoạt động khám và điều trị bệnh cho người dân diễn ra bình thường, sẵn sàng tiếp nhận các trường hợp bệnh nặng chuyển từ các tuyến đến.