Không thể xoá sổ COVID-19, Mỹ sẽ sống chung với vi rút như thế nào?

Số ca mắc COVID-19 trung bình hàng ngày trong một tuần qua tại Mỹ tính đến ngày 13.9 là 172.000, với các ca bệnh đang giảm dần ở hầu hết các bang, theo dữ liệu được tổng hợp bởi Covid Now. Song, Mỹ có hơn 1.800 ca tử vong do COVID-19 mỗi ngày và hơn 100.000 người vẫn phải nhập viện vì những triệu chứng nghiêm trọng của bệnh này. Đây là một lời nhắc nhở đầy nghiệt ngã về những thách thức mà chính quyền phải đối mặt với việc tiêm vắc xin đầy đủ cho người dân Mỹ trong bối cảnh gia tăng thông tin sai lệch và những chia rẽ trong chính trị.

Bhakti Hansoti, Phó giáo sư về y học cấp cứu tại Đại học John Hopkins và chuyên gia về chăm sóc nguy kịch COVID-19, nói với AFP rằng bà thấy Mỹ đang đi theo quỹ đạo tương tự như Ấn Độ.

Các quốc gia ở Tây Âu cũng đã chứng kiến sự suy giảm tương tự sau những đợt bùng phát dịch khủng khiếp. Ngay cả khi cho rằng làn sóng COVID-19 lần này kết thúc vào mùa xuân thì bà Bhakti Hansoti vẫn còn một chút do dự.

Sự xuất hiện có thể có của các biến thể SARS-CoV--2 mới đáng quan tâm và thời tiết bắt đầu lạnh dần tạo nhiều cơ hội dẫn đến sự bùng phát dịch trở lại.

Angela Rasmussen, nhà vi rút học tại Đại học Saskatchewan ở Canada, nói rằng bà không chắc làn sóng COVID-19 thứ 4 đã kết thúc. “Nếu nhìn vào làn sóng dịch bệnh vào mùa thu – đông, bạn sẽ thấy những giai đoạn có số ca mắc COVID-19 gia tăng theo cấp số nhân và sau đó lại hạ như thể đã giảm xuống nhưng rồi sẽ có một đợt tăng mạnh trở lại”, Angela Rasmussen nhận định.

Để đảm bảo các ca mắc COVID-19 giảm xuống được duy trì, việc tăng nhanh số lượng người tiêm vắc xin là vô cùng quan trọng. Hiện có 63,1% dân số trên 12 tuổi tại Mỹ đã được tiêm vắc xin, tương đương với 54% tổng dân số.

Điều này khiến Mỹ đứng sau các nước như Bồ Đào Nha và UAE (với 81% và 79% dân số được tiêm 2 liều) về tỷ lệ tiêm chủng cho dù có rất nhiều vắc xin.

Chính quyền Tổng thống Joe Biden tuần trước đã công bố một số biện pháp mới nhằm tăng cường chiến dịch tiêm chủng, bao gồm cả yêu cầu bắt buộc tiêm vắc xin ở các công ty trên 100 nhân viên, nhưng những tác động này vẫn chưa thực sự rõ ràng.

Ngoài tiêm chủng, các chuyên gia cũng muốn thấy các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt vẫn được duy trì.

Thomas Tsai, bác sĩ phẫu thuật và nhà nghiên cứu chính sách y tế tại Harvard, nói các điểm nóng COVID-19 phải cần được theo dõi chặt chẽ, đồng thời cho rằng Mỹ cũng nên xem xét các quốc gia đã áp dụng thử nghiệm xét nghiệm nhanh rộng rãi cho các trường học và doanh nghiệp.

Các xét nghiệm như vậy có sẵn miễn phí với chi phí rất nhỏ ở Đức, Anh và Canada nhưng vẫn rơi vào khoảng 25 USD tại Mỹ, bất chấp những nỗ lực của chính quyền Biden nhằm giảm chi phí thông qua một thoả thuận với các nhà bán lẻ.

Tất nhiên, tác động của tất cả các biện pháp phụ thuộc vào sự hấp thu của người dân. Về mặt này, khuôn mẫu rõ ràng và nhất quán đã xuất hiện ở hai khu vực ở Mỹ: Các khu vực thiên về tự do tuân thủ nhiều hơn so với khu vực bảo thủ.

Trước làn sóng biến chủng Delta, một số chuyên gia đã tuyên bố rằng giữa tỷ lệ phần trăm số người được tiêm vắc xin và những người đạt được khả năng miễn dịch tự nhiên thông qua việc từng mắc COVID-19 và khỏi bệnh, Mỹ đang tiến gần đến miễn dịch cộng đồng.

Angela Rasmussen cho biết những dự đoán đó đã được chứng minh là không chính xác và vẫn còn quá sớm để nói khi nào thì ngưỡng này sẽ đạt được. Bà lưu ý rằng: “Vẫn có những vùng ở Mỹ mà nơi tỷ lệ tiêm vắc xin COVID-19 cho người lớn dưới 50%”.

Dù Delta đã vượt qua tất cả các biến thể khác để chiếm ưu thế tại Mỹ thì vi rút SARS-CoV-2 vẫn tiếp tục phát triển nhanh chóng và các nhà vi rút học lo ngại rằng các chủng nguy hiểm hơn có thể xuất hiện.

“Tôi không muốn đưa ra những ý kiến tiêu cực nhưng không nghĩ rằng chúng ta biết nhiều về chức năng cơ bản của nhiều loại đột biến này”, bà Rasmussen nói.

Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn hy vọng rằng vắc xin sẽ tiếp tục là phương pháp hiệu quả chống lại COVID-19 ở hầu hết mọi người và mong rằng trẻ em dưới 12 tuổi sẽ sớm được tiêm vắc xin trong những tháng tới.

Người ta cho rằng một số nhóm dân số nhất định như người già và những người có hệ thống miễn dịch suy yếu có thể cần mũi vắc xin tăng cường cũng như phải đẩy nhanh tỷ lệ tiêm chủng diện rộng trong cộng đồng để bảo vệ nhóm người này.

Thay vì diệt tận gốc, mục tiêu đã chuyển sang việc sống chung với vi rút cho những người đã được tiêm chủng. Trong một số trường hợp hiếm hoi thì nhiễm COVID-19 đột phá giống như mắc bệnh cúm hơn.

Tuy nhiên, những điều chưa chắc chắn vẫn còn, ví dụ như những người nhiễm COVID-19 đột phá vẫn có thể bị nhiễm vi rút lâu dài.

Greg Poland, chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm tại tổ chức phi lợi nhuận Mayo Clinic (Mỹ), dự đoán nhân loại sẽ phải đối phó với COVID-19 “trong suốt vòng đời của nhiều thế hệ tiếp theo”.

“Chúng tôi vẫn đang miễn dịch chống lại vi rút cúm năm 1918”, ông Poland nói.