Làm giả phim sex người nổi tiếng: Vấn nạn văn hóa ‘núp bóng’ trò giải trí rẻ tiền

Vài tháng trước, Reddit - website chia sẻ cộng đồng quy mô hàng đầu tại Mỹ, quyết định ‘xóa sổ’ tất cả dữ liệu hình ảnh, video ‘người lớn’ phát tán bởi deepfake. Hội nhóm công nghệ thành lập cuối năm 2017, bắt đầu phát triển và bành trướng từ nền tảng Reddit, từng thu hút hơn 90.000 thành viên tham gia. Cùng lúc, mạng xã hội Twitter lẫn nhiều trang web chuyên quảng bá video 18+ đều thiết lập chính xác mới, ngăn chặn việc giới thiệu nội dung phim đen được dựng bởi deepfake.

Tuy nhiênnỗ lực ‘cấm cửa’ có còn kịp, khi công nghệ ‘đánh cắp’ nhân dạng gây chỉ trích như deepfake đã tràn lan trong thế giới mạng?

Ở góc độ văn hóa, làn sóng làm giả phim đen, nhất là loại băng ảnh khiêu dâm ‘ảo’ liên quan đến những nhân vật ‘thật’ nổi tiếng, đang tạo nên không ít quan ngại.

Minh tinh Daisy Ridley được cắt ghép dễ dàng vào băng hình 18+ nhờ ứng dụng deepfake

Dùng thủ thuật máy tính ghép - đổi khuôn mặt người này sang cơ thể người khác, nhìn chung, không bị xem như hành vi nguy hiểm, nhưng công nghệ tân tiến này dễ trở nên độc hại nếu sử dụng sai cách.

Hầu hết nội dung deepfake tạo nên đều gắn mác 18+, với mục tiêu chính là hoán đổi gương mặt diễn viên phim đen với người mẫu, diễn viên nổi tiếng.

Tuy nhiên, trên thực tế, công nghệ deepfake ẩn chứa khả năng phương hại gần như bất kì ai yêu thích chia sẻ ảnh, video cá nhân qua mạng internet. Một người bình thường có thể phải bất đắc dĩ xuất hiện nơi một đoạn băng hình nhạy cảm mà không hề hay biết.

Dù đứng trước chỉ trích gay gắt về đạo đức xã hội, khá đông thành viên ‘luyện tập’ công nghệ deepfake tin rằng hành vi giả mạo này hoàn toàn ‘vô hại.’

Trả lời trang tin công nghệ The Verge của Mỹ, Mike (tên giả) - một người dùng internet ủng hộ deepdake hiện sống tại New York, cho biết, “Công nghệ giữ lại hình ảnh cơ thể một diễn viên phim người lớn, chỉ thay vị trí gương mặt bằng một gương mặt khác,”

Hình ảnh mỹ nhân Gal Gadot bị ‘khai thác’ tráo đổi trên nhiều đoạn video người lớn

“Trong giới giải trí hiện nay khi nhiều người dùng chiêu trò đánh cắp ảnh nude có thật của sao Hollywood, khi paparazzi được trả tiền để theo dõi những nhân vật tên tuổi, mong muốn tìm kiếm - chụp lại khoảnh khắc nhạy cảm của họ, tôi nghĩ làm giả vài đoạn phim đen chẳng phải điều chúng ta nên thật sự lo lắng".

Mike và không ít thành viên deepfake nhận định - dựng băng hình giả đơn giản là cách giúp vài người “thỏa mãn óc sáng tạo riêng,” và những sản phẩm video 18+ như thế luôn đính kèm logo chứng minh chúng không thật.

Mike nói thêm, “Đây là kiểu thủ thuật công nghệ tương đồng với những gì chúng ta thực hiện trước đấy trên Photoshop hay đa dạng phần mềm chỉnh sửa ảnh/video khác".

Một tài khoản Reddit, cũng là cựu thành viên deepfake, lại lên tiếng khẳng định “sự đổi mới công nghệ điện tử giữa thời đại này càng lúc càng khó tránh.” “Thật ra tôi quan tâm đến tiềm năng tương lai ở deepfake, hơn là phương thức nó đang được khai thác hiện giờ” - người này chia sẻ.

Thế nhưng, trên khía cạnh đạo đức - văn hóa, dường như nhóm người dùng lẫn ủng hộ deepfake đang tự ‘biện hộ’ cho một hành vi có vấn đề.

Nhà xã hội học người Mỹ Katherine Cross chỉ ra, hành động làm giả băng hình nhạy cảm bằng cách khai thác nhân dạng người khác khi không được phép, cơ bản, không thể gói gọn trong mô tả “thỏa mãn trí tưởng tượng.”

“Người sử dụng công nghệ deepfake hiểu rõ, nội dung họ tái hiện trên màn ảnh ‘thật’ hơn những gì họ dám công khai thừa nhận”, Cross nói.

“Như thể bạn đang tìm cách ‘tránh né’ trách nhiệm đạo đức ở đây. Nhiều thành viên deepfake nghĩ, ‘Tôi có thể làm hại người nào đó xa lạ theo cách này bởi đây chỉ là phần mềm ảo, nó không thể thật sự gây hại.’ Nhưng cùng lúc đấy, họ học cách ‘thưởng thức’ những đoạn phim đen tạo ra và trãi nghiệm của họ, đương nhiên, hoàn toàn thật".

Cross bổ sung, “Sản phẩm khiêu dâm do deepfake làm ra thuần chất chứa đựng nội dung khiêu dâm. Chúng không hề cho thấy giá trị mỹ học, nghệ thuật.”

Công nghệ cắt ghép khuôn mặt, thực tế, có thể được ứng dụng phục vụ vô vàn mục đích có ích hơn deepfake.

Họa sĩ chuyên về giả lập hình ảnh Banjamin Van Den Broeck, người từng góp phần làm nên thành công cho series ‘hoạt hình máy tính’ nổi tiếng ở Mỹ như ‘Robot Chicken’ và ‘Moral Orel,’ cho biết, dẫu không hề muốn làm video phim đen giả, ông vẫn hứng thú bởi nền tảng công nghệ giúp dựng nên deepfake.

Van Den Broeck lý giải, “Trước làn sóng deepfake, bạn phải cần đến đội ngũ họa sĩ làm việc ròng rã nhiều giờ mới cho ra một sản phẩm băng hình cắt ghép gương mặt chỉnh chu và thuyết phục. Thuật toán của deepfake đang phá vỡ biên giới trong đồ họa máy tính, khi cá nhân người dùng có thể tạo hiệu ứng hoán đổi khuôn mặt thật đến ngỡ ngàng chỉ nhờ 1 chiếc máy tính, trong thời gian không quá 24 giờ, và không hề tốn chi phí.

Tạm gác qua tiến bộ công nghệ, trãi nghiệm phim đen giả mạo hình ảnh người nổi tiếng gây tranh cãi gay gắt về phương diện văn hóa, đạo đức, vẫn khiến deepfake bị ‘bài trừ’ khỏi loạt diễn đàn mạng đông thành viên như Twitter, Reddit. Duy với cả trăm ngàn người dùng internet từng yêu thích sử dụng deepfake, không gì đảm bảo nội dung khiêu dâm ‘ảo’ sẽ không tái xuất hiện ở hình thức khác khó kiểm soát hơn trong tương lai.

Như Ý (theo The Verge)