Người thay thế tướng Soleimani và những nước cờ trả đũa của Iran

Sau cái chết của Thiếu tướng Iran Qassem Soleimani, người phó của ông là Chuẩn tướng Esmail Ghaani được bổ nhiệm lên thay làm người đứng đầu lực lượng Quds (chuyên hoạt động bên ngoài của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran).

Ngay khi lên thay thế, ông Ghaani đã tuyên bố: “Hãy kiên nhẫn, và các vị sẽ thấy thi thể của người Mỹ trên khắp Trung Đông”. Tướng Ghaani được Lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei mô tả là một trong những chỉ huy tài năng nhất của đội Vệ binh trong cuộc chiến tranh Iran-Iraq 1980-1988. Ông đã là phó chỉ huy của lực lượng Quds trong khoảng hai thập kỷ. Lực lượng Quds là một phần của Lực lượng Vệ binh Cách mạng 125.000 người, một tổ chức bán quân sự chỉ tuân lệnh Lãnh đạo tối cao.

Giống như người tiền nhiệm của mình, Esmail Ghaani thời trẻ từng phải lăn lộn trong cuộc chiến tranh đẫm máu kéo dài 8 năm của Iran với Iraq vào những năm 1980. Sau đó, ông gia nhập lực lượng Quds và trở thành phó dưới thời của Soleimani.

Theo hãng thông tấn của nhà nước Iran là IRNA, Ghaani từng nói về mối quan hệ của ông với Soleimani như những người huynh đệ: “Chúng tôi trưởng thành trong lò lửa chiến tranh. Chúng tôi là đồng đội trên chiến trường và chúng tôi là chiến hữu thân thiết bên chiến hào”.

Trong lễ tang của tướng Soleimani hôm 6.1, tướng Ghaani đã một lần nữa đã lên tiếng khẳng định sẽ rửa hận. Ông phát biểu trên truyền hình: “Thượng đế đã hứa sẽ trả thù và ngài sẽ là người báo thù chính thức. Chắc chắn các hành động trả thù sẽ được thực hiện” hay “Chúng tôi sẽ tiếp tục con đường của Thánh tử vì đạo Soleimani, với cùng lực lượng, và cách đền đáp duy nhất đối với ông là khiến người Mỹ phải rút lui khỏi khu vực”.

Trước những lời đe dọa của Iran, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 5.1 tuyên bố: "Nếu Iran có bất cứ hành động trả thù nào thì Mỹ sẽ có sự trả đũa quy mô lớn". Trong loạt bình luận trên Twitter hôm 5.1, ông Trump cảnh báo Mỹ đang nhắm vào 52 mục tiêu ở Iran và sẽ tấn công "rất nhanh và mạnh mẽ", “mạnh tay hơn bao giờ hết” nếu Tehran phát động các cuộc tấn công binh lính và lợi ích của Mỹ trong khu vực.

Tân chỉ huy lực lượng Quds Esmail Ghaani - Ảnh: Internet

Như vậy, tướng Ghaani có thể làm được gì để trả đũa lại Mỹ? Thế giới đang chú ý đến việc Tehran tuyên bố sẽ không tuân thủ thỏa thuận hạt nhân được ký kết hồi năm 2015. Giới chuyên gia cũng cho rằng những căng thẳng trong gần một tuần qua đang đưa Iran đến gần hơn việc chế tạo lại bom nguyên tử sau khi họ đã tự phá bỏ cam kết hạn chế làm giàu uranium.

Nhưng vấn đề vũ khí hạt nhân là chuyện của tương lai xa. Trước mắt, các nước đồng minh của Mỹ trong khu vực e ngại nước đi nguy hiểm của Iran thông qua các tổ chức mà họ coi là khủng bố. Trang Jewish News đăng bài viết có tựa đề “Người thay thế Soleimani từng đề nghị Iran gửi vũ khí và tên lửa cho Palestine” đồng thời cho biết tân chỉ huy lực lượng Quds hồi năm 2015 đã từng ủng hộ các nhóm “khủng bố” tấn công Israel. Theo đài Fox News, khi ông Ghaani từng vụ dưới thời Thiếu tướng Soleimani, ông từng bị Mỹ trừng phạt vì cáo buộc lạm dụng quyền lực "nhằm tài trợ cho các tổ chức khủng bố".

Times of Israel hôm qua cũng đưa tin người đứng đầu phong trào Hamas Ismail Haniyeh và chỉ huy lực lượng Quds mới Esmail Ghaani đã có buổi gặp mặt. Không có thông tin chi tiết về cuộc gặp mặt nhưng Haniyeh đã phát biểu với nhiều lời ca ngợi cho tướng Soleimani trong đám tang của viên tướng này.

Trước đám đông khổng lồ dự đám tang tướng Soleimani, bao gồm Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei và Tổng thống Hassan Rouhani, ông Haniyeh đã khẳng định viện trợ của Iran dành cho các tổ chức tại Palestine đã giúp củng cố họ sức mạnh. Haniyeh cam đoan cuộc kháng chiến ở Palestine trong việc chống lại sự thống trị của Israel và Mỹ sẽ không bị suy yếu. “Cuộc chiến sẽ tiếp tục bước đi trên con đường vững chắc của nó, con đường kháng chiến, cho đến khi đánh đuổi những kẻ chiếm đóng khỏi Jerusalem và vùng đất của chúng ta”, Haniyeh tuyên bố. Iran bị Mỹ và Israel cáo buộc hỗ trợ đáng kể vũ khí và huấn luyện cho tổ chức quân sự Hamas, Lữ đoàn Izz ad-Din al-Qassam.

Các chuyên gia phương Tây còn e ngại Iran sau đây sẽ không chỉ ủng hộ cho các phong trào như Hamas mà còn có thể xem xét giúp tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) hồi sinh, khiến Trung Đông càng trở nên nguy hiểm và bất ổn.

Ban đầu, giới lãnh đạo Israel khá hào hứng trước thông tin tướng Soleimani bị thiệt mạng. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu lúc đầu phát biểu: “Tướng Qassem Soleimani của Iran đã gây ra cái chết của nhiều công dân Mỹ và vô số người vô tội khác trong nhiều thập niên qua và hiện tại. Chính ông Soleimani phát động, lên kế hoạch và thực hiện nhiều cuộc tấn công khủng bố trên khắp Trung Đông” đồng thời dành những lời có cánh cho đồng minh Mỹ: “Tổng thống Donald Trump xứng đáng được ca ngợi vì những hành động đầy quyết tâm, mạnh mẽ và kịp thời. Israel luôn sát cánh cùng Mỹ trong cuộc tranh đấu vì an ninh, hòa bình và tự vệ chính đáng”.

Nhưng sau đó, ông Netanyahu lại cho rằng: “Vụ ám sát tướng Soleimani không phải là chuyện của Israel mà là chuyện của Mỹ. Chúng ta không liên quan và không nên để bị cuốn vào đó”.

Anh Tú