Tản mạn Tết thời kỳ COVID-19

Mọi kế hoạch bị đảo lộn. Nhà trường tạm đóng cửa, chỉ dạy online. Các tour tuyến chuẩn bị khởi hành phải giải tán hoặc lùi vô thời hạn. Nhiều vùng bị phong tỏa, một số địa phương phải giãn cách xã hội…

Các bến xe, bến tàu vắng lặng đến kinh ngạc. Cảnh tượng chưa bao giờ xảy ra vào những dịp gần Tết. Cái thời “Về quê hay là chết” (Lê Hoàng) bỗng trở nên lạc quẻ. Người Việt không sợ chết bằng sợ COVID-19. Chết là hết nhưng COVID-19 thì không hết. Một người mắc, cả cộng đồng phải cách ly và điều trị, bị thiên hạ mang ra bêu giếu.

Cuộc sống bỗng dưng chậm lại, không cần vận động hô hào, hội thảo, hội nghị. Đường phố tĩnh lặng, trời se lạnh. Không còn cảnh xô bồ, kẹt xe, khói bụi. Vừa đạp xe, vừa ngoạn cảnh đường phố và nghêu ngao “Chưa có bao giờ đẹp như hôm nay” (Nguyễn Đức Toàn), dù tiền bạc cũng thưa thớt như người đi câu cá mùa đông.

Mấy chục năm làm du lịch, chưa một lần được ăn Tết đoàn viên. Thời làm giám đốc, phải ở lại cúng giao thừa, xông đất cơ quan, lì xì năm mới cho nhân viên. Làm chủ tịch, được về đón giao thừa nhưng trễ nhất là mùng 2 phải vào đi tour, làm hướng dẫn viên, chia lửa với công ty mùa cao điểm của cao điểm.

Năm nay được về quê sớm và ở lại hết mùng.

Tết lên nghĩa trang

Chưa bao giờ Tết lại thư thả và bình yên như vậy. Không pháo hoa, không hội hè đình đám. Đi chúc Tết không phải nhìn đồng hồ căn giờ, qua nhà khác cho kịp. Cứ thoải mái cà kê. Tôi về quê và tới nhà mấy đứa bạn thời tiểu học. Hơn nửa thế kỷ mới có dịp đến nhà hàn huyên. Có đứa còn ngờ ngợ. Gặp nhau ngoài đường, chưa chắc đã nhận ra. Thế là rủ nhau rồng rắn họp mặt, nhà đứa sau đông vui hơn nhà đứa trước.

Tôi phát hiện ra nhiếu nét đẹp quê mình. Xóm đạo xưa nghèo xơ xác, nay nhờ thanh long nên giàu có sầm uất nhất vùng. Cả năm nay, thanh long tụt giá thê thảm nhưng nhờ hơn chục năm tích lũy nên chưa nhằm nhò gì. Cả nhà cửa và con người đều được làm mới. Nhà nào cũng tràn hương vị Xuân với hoa, trái, bánh, rượu.

Làng quê nhưng cách nghĩ hiện đại. Tết chỉ đúng 3 ngày. Mùng 1 Tạ Ơn trời đất. Mùng 2 Kính Viếng tổ tiên. Mùng 3 Cầu Mùa. Mùng 4 là ra đồng nếu không trùng Chủ nhật. Ngày Tết, nghĩa trang cũng đầy hoa, chan hòa giữa nắng tràn ngập. 

Sáng mồng 2 là từng nhà, từ người lớn đến trẻ con, cùng mang hoa lên nghĩa trang cầu nguyện, kính viếng, cám ơn tổ tiên và những người đã mất. Xưa cũng có nét văn hóa này nhưng gần đây mới được phát huy mạnh.

Tết dành cho người thân

COVID-19 là kẻ thù của nhân loại. Dù không có tiếng súng nhưng mức độ ác liệt và thiệt hại cứ như thế Thế chiến thứ 3. Khắp nơi điêu đứng, khổ sở. Chỉ có trẻ con vài ba tuổi trở xuống là vô tư vì không phải đi nhà trẻ, mẫu giáo. Mấy người già, gần đất xa trời còn mừng ra phết. Các cụ chẳng cần biết COVID-19 nguy hiểm thế nào, chỉ thấy con cháu về nhà đông vui là mãn nguyện.

Bạn tôi, cũng làm du lịch. Anh em đông nhưng đứa nào cũng rời quê vào Sài Gòn kinh doanh. Chẳng tết năm nào đoàn tụ đủ. Được đứa này, thiếu đứa kia. Ngồi chưa nóng chỗ đã lật đật quay về. Chỉ mùng 1 đông vui. Mùng 2 thưa dần và mùng 4 vắng ngắt. Năm nay khác hẳn. Mùng 4 vẫn chưa thấy đứa nào nhúc nhích. Mấy đứa có con nhỏ còn tính ở lại hết mùng vì nghe đâu nhà trường còn nghỉ Tết (thật ra là đóng cửa phòng dịch).

Dù dịch nguy hiểm nhưng chỉ thấy con cháu tụ họp ăn Tết đông vui là mẹ mừng. Cô Vy chứ cô gì cũng được, miễn là con cháu về quây quần bên mẹ, ít nhất là những ngày Tết. Mẹ nhanh nhẹn, vui vẻ và như trẻ lại. Mẹ bạn đã ngoài 90, bình thường đôi lúc bị lãng, nhìn cảnh con cháu đề huề đoàn tụ đã mong “Ước gì năm sau cũng vậy”.

Mới nghe, đứa nào cũng hoảng. Ngẫm lại, càng thương mẹ. Với mẹ, chẳng niềm vui nào bằng cháu con đoàn tụ. Ngàn lần cám ơn mẹ. Từ dịch COVID-19, chúng con hiểu và yêu mẹ hơn ; mới đồng cảm với mong ước giản đơn của mẹ.