Cuộc 'đại thanh trừng' xe điện tại Trung Quốc

Theo Bloomberg, trong khi những ông lớn như BYD tiếp tục thống trị thị trường, thì người tiêu dùng lại phải đối mặt với những chiếc xe không còn khả năng cập nhật tính năng và bảo trì.

Mu, một cư dân tại Thượng Hải, đã mua chiếc xe điện WM Motor EX5 vào năm 2022. Nhưng chỉ một năm sau, khi công ty phá sản vào năm 2023, các tính năng kết nối của xe bắt đầu biến mất. Chìa khóa Bluetooth không còn hoạt động, hệ thống giải trí bị tê liệt, bản đồ không thể cập nhật, và các dịch vụ phát trực tuyến trở nên không đáng tin cậy.

“Giờ đây, việc lái xe trở nên nhàm chán. Không có nhạc, không có video, không có tin tức, và đôi khi bản đồ cũng tối đen. Chiếc xe vẫn chạy tốt, nhưng nó giờ chỉ còn là một phương tiện giao thông đơn thuần”, Mu than phiền.

Cuộc chiến giá cả

Hàng trăm công ty khởi nghiệp xe điện từng phát triển mạnh mẽ nhờ trợ cấp hào phóng của chính phủ Trung Quốc. Nhưng khi chính phủ siết chặt kiểm soát và cắt giảm hỗ trợ, thị trường bước vào giai đoạn thanh lọc, nơi các thương hiệu lớn như BYD, Nio và Li Auto giành quyền thống trị. Những công ty nhỏ hơn phải giảm giá mạnh để cạnh tranh, dẫn đến nhiều doanh nghiệp không đủ sức tồn tại.

Jiyue Auto là một ví dụ tiêu biểu cho sự khắc nghiệt của thị trường. Chỉ hơn một năm sau khi ra mắt chiếc xe đầu tiên, công ty – được hậu thuẫn bởi Zhejiang Geely Holding và gã khổng lồ công nghệ Baidu – đã phải thu hẹp sản xuất và tìm kiếm nguồn vốn mới để duy trì hoạt động. Một số chủ xe thậm chí đã chuyển sang chạy dịch vụ gọi xe để tận dụng tối đa chiếc xe trước khi các tính năng công nghệ cao của nó biến mất hoàn toàn.

Không chỉ các công ty khởi nghiệp, ngay cả những nhà sản xuất ô tô có tiếng cũng đang chật vật. Bob Huang, chủ sở hữu một chiếc Hozon Neta S tại Nam Kinh, đã gặp rắc rối khi màn hình điện tử của xe bị hỏng. Do hai trung tâm bảo hành của hãng đóng cửa và các đại lý địa phương không có đủ linh kiện, anh rơi vào tình cảnh không biết sửa xe ở đâu.

“Mặc dù công ty vẫn đang hoạt động, nhưng các bản cập nhật phần mềm ngày càng chậm hơn. Hệ thống hỗ trợ lái xe của tôi dường như còn tệ hơn trước, và tôi nghi ngờ rằng họ không có đủ tài nguyên để sửa lỗi”, Huang chia sẻ.

Hãng xe Hozon thừa nhận gặp khó khăn trong việc cung cấp dịch vụ sau bán hàng nhưng cam kết sẽ khắc phục tình hình vào tháng 4. Tuy nhiên, nhiều người dùng vẫn lo lắng về tương lai của thương hiệu này.

Tự xoay sở giữa thị trường đầy rủi ro

Với việc các đại lý và trung tâm bảo hành đóng cửa, nhiều chủ xe đã phải tìm đến các cửa hàng sửa chữa không chính thức hoặc tìm kiếm linh kiện trên nền tảng thương mại điện tử như Xianyu – thị trường hàng hóa đã qua sử dụng do Alibaba kiểm soát. Một số khác còn nhờ đến các kỹ thuật viên xe điện để hack vào hệ thống xe và cài đặt phần mềm lậu nhằm khôi phục các chức năng bị mất.

Yang Jifeng, Giám đốc công nghệ tại Caresoft và cựu Phó chủ tịch AI tại Great Wall Motor, cảnh báo rằng “xe hơi không thể được đối xử như điện thoại thông minh”. Ông cho rằng việc duy trì các tính năng cơ bản như chìa khóa Bluetooth và hệ thống điều khiển xe là tối quan trọng. “Nếu một chiếc xe không thể mở khóa bằng Bluetooth hoặc mất đi các tính năng thiết yếu, thì đó là vấn đề nghiêm trọng”, ông nói.

Không chỉ mất đi tính năng công nghệ, nhiều chủ xe điện còn gặp khó khăn trong việc mua bảo hiểm. Một số công ty bảo hiểm đã tăng phí bảo hiểm đáng kể, thậm chí từ chối bảo hiểm hoàn toàn đối với các mẫu xe của những hãng đã phá sản. Điều này đồng nghĩa với việc chủ xe phải đối mặt với nguy cơ mất trắng số tiền bỏ ra nếu xe gặp sự cố.

Trước thực trạng này, chính phủ Trung Quốc đã ban hành các hướng dẫn mới về bảo hiểm xe năng lượng mới nhằm cải thiện quyền lợi cho người dùng. Tuy nhiên, với tốc độ thay đổi nhanh chóng của thị trường, nhiều chủ xe vẫn e dè khi quyết định mua một mẫu xe điện từ các thương hiệu ít tên tuổi.

Lựa chọn thương hiệu lớn để tránh rủi ro

Sự sụp đổ của các công ty xe điện nhỏ đang định hình lại cách người tiêu dùng lựa chọn xe hơi. Thay vì tìm kiếm những mẫu xe giá rẻ, nhiều khách hàng đang chuyển sang các thương hiệu lớn và có danh tiếng như BYD, Tesla hay Nio để đảm bảo rằng họ không rơi vào tình cảnh bị bỏ rơi như Mu hay Huang.

“Tôi chắc chắn sẽ chọn một thương hiệu lớn và ổn định vào lần mua xe tiếp theo. Ít nhất, thành công của họ trên thị trường sẽ là một dấu hiệu cho thấy chiếc xe của tôi sẽ không biến thành một cục sắt vô dụng chỉ sau vài năm”, Mu chia sẻ.

Cuộc chiến giá xe điện tại Trung Quốc không chỉ làm thay đổi cục diện ngành công nghiệp ô tô mà còn tạo ra một bài học đắt giá cho cả nhà sản xuất lẫn người tiêu dùng: trong một thị trường biến động mạnh, việc chọn một thương hiệu đáng tin cậy quan trọng hơn bất kỳ mức giá ưu đãi nào.