Cyprus bán quốc tịch EU cho đại gia Nga

Theo các tài liệu của chính quyền Cyprus mà Guardian và Dự án báo cáo tổ chức tội phạm và tham nhũng (OCCRP) được xem, cho thấy lúc đầu, ông Deripaska không được chấp thuận đơn xin nhập quốc tịch Cyprus, vì có cuộc điều tra sơ bộ về chuyện làm ăn của ông ở Bỉ.

Cuộc điều tra này được hủy năm 2016, ông Derispaska lại nộp đơn xin cấp quốc tịch Cyprus và được chấp thuận hồi năm 2017. Tài liệu chính phủ cho thấy Hội đồng bộ trưởng Cyprus đã chuyển trường hợp của ông đến Bộ Nội vụ nước này xem xét, yêu cầu xác minh kỹ hơn, trước khi có quyết định cuối cùng.

Đảo quốc Cyprus còn đề nghị cấp quốc tịch cho ông Viktor Vekselberg, cổ đông chính của Ngân hàng Cyprus (ngân hàng lớn nhất nước này), theo các tài liệu mà Guardian có được. Nhưng xem ra ông Vekselberg không đồng ý, và người phát ngôn Andrey Shtorkh nói ông Vekselberg chỉ có quốc tịch Nga.

Tập đoàn Renova của ông Vekselberg là một trong những tập đoàn lớn nhất Nga. Ông đầu tư vào Ngân hàng Cyprus lâm khủng hoảng hồi năm 2014, mua gần 10% cổ phần công ty này. Lúc đó, kinh tế Cyprus đang suy thoái, nên việc ông mua lại cổ phần có nghĩa ông là “một trường hợp đặc biệt xứng đáng được cấp quốc tịch”, theo tài liệu của Bộ Nội vụ Cyprus.

Hai ông Deripaska - Vekselberg đều có tên trong danh sách đen trừng phạt của Bộ Tài chính Mỹ hồi đầu tháng 1.2018. Đây là danh sách những đại gia thân cận Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Ông Deripaska có làm ăn với cựu trưởng ban tranh cử Paul Manafort của Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhưng ông phủ nhận là kênh liên lạc giữa các quan chức Nga với nhóm tranh cử của ông Trump ở cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016, vào lúc cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp cuộc bầu cử này vẫn tiếp tục.

Năm 2017, báo Washington Post đưa tin ông Manafort đã chuyển những thông tin cập nhật về chiến dịch tranh cử của ông Trump, trong một thư điện tử năm 2016.

Ông Vekselberg (trái) được xét xứng đáng nhận quốc tịch Cyprus - Ảnh: TASS

Tài liệu lưu hành nội bộ bỏ quên ở trụ sở Quốc hội Cyprus

Đến tuần này, tên ông Deripaska xuất hiện, khi một tài liệu từ Bộ Nội vụ chuyển đến Quốc hội Cyprus, là danh sách những người được thụ hưởng chương trình “Visa Vàng” nhằm thu hút nhà giàu nước ngoài đầu tư vào Cyprus, và đổi lại là được cấp quốc tịch và quyền đến các nước EU và được miễn visa.

Theo Guardian ngày 2.3, các nhân viên để quên các bản sao tài liệu này trong một phòng dành cho báo chí, và nhiều người đã lấy bản sao này. Tài liệu bị tuồn ra ngoài, cho thấy “Visa Vàng” là một nguồn béo bở của Cyprus, với ít nhất 4,8 tỉ euro (4,3 tỉ bảng Anh).

Từ năm 2008, Cyprus đã cấp quốc tịch cho 1.685 “nhà đầu tư nước ngoài”, gồm nhiều người đến từ các nước thuộc khối Liên Xô cũ, và từ Trung Quốc, Iran, Ả rập Saudi... và 1.651 người thân của họ.

Theo Guardian, Cyprus bị cáo buộc không xét kỹ các ứng viên xin nhập quốc tịch, điều khiến EU lo ngại người ta có thể dễ dàng mua quốc tịch EU.

Trước đây, Bộ Tài chính Cyprus nói họ đã xác minh kỹ tất cả những đơn xin nhập quốc tịch bằng cách đầu tư, với nguồn tiền đầu tư phải do một ngân hàng Cyprus kiểm soát để chống rửa tiền. Bộ cũng khẳng định Cyprus không là quốc gia EU duy nhất cấp quốc tịch cho những nhà giàu Nga. Bộ không có thông tin nào về sai phạm của những người thụ hưởng chương trình “Visa Vàng”.

Từ tháng 9.2016, chính quyền Cyprus tạo điều kiện dễ dàng cho người giàu nước ngoài được nhập quốc tịch. Trước đó, đảo quốc yêu cầu nhà đầu tư phải có ít nhất 5 triệu euro tài sản trong nước, gồm nhà, công ty và trái phiếu chính phủ.

Ứng viên cũng phải tham gia một chương trình đầu tư tập thể, bằng cách nộp số tiền tối thiểu 12,5 triệu euro, hoặc nộp 2,5 triệu euro/người. Nhưng sau đó Hội đồng Bộ trưởng Cyprus bỏ chương trình đầu tư tập thể, và giảm số tiền đóng góp xuống còn 2 triệu euro/người.

EU lo ngại đại gia Nga dễ dàng có quốc tịch EU

Tài liệu danh sách những người nước ngoài được cấp quốc tịch Cyprus - mà Guardian và OCCRP xem được - đã xác nhận “Visa Vàng” trở thành cách chính để các đại gia Nga muốn có hộ chiếu EU.

Tờ báo Anh viết phát hiện này làm sống lại nỗi lo những đại gia có quan hệ với Điện Kremlin mua hộ chiếu EU. Nhiều nhân vật quyền thế Nga và Ukraine thuộc danh sách các nhà giàu được cấp quốc tịch Cyprus trong 4 năm qua.

Năm 2017, Ủy ban châu Âu đã mở cuộc điều tra về chương trình “đầu tư đổi lấy quốc tịch” ở các nước EU. Có thể cuối năm nay sẽ công bố kết quả.

Nghị sĩ Ana Gomes của Bồ Đào Nha mô tả “Visa Vàng” là một chương trình “hoàn toàn đồi bại, vô đạo đức và ngày càng đáng báo động”.

Bà nói Cyprus cùng Malta đang bị “soi” và Cyprus là “nhà đầu tư lớn nhất của châu Âu ở Nga, với nhiều công dân Nga được cấp hộ chiếu Cyprus... Vấn đề là không như các nước khác, Cyprus không chỉ bán hộ chiếu, mà còn tiếp thị quyền công dân EU”.

Bảo Vĩnh (theo Guardian)