Huawei khó có cơ hội thắng kiện chính phủ Mỹ

Quan hệ giữa hai bên vốn đã chẳng tốt đẹp. Huawei cũng như người sáng lập Nhậm Chính Phi bị nghi ngờ có liên hệ với quân đội và giới tình báo Trung Quốc. Mỹ đang cân nhắc không cho doanh nghiệp nước này dùng thiết bị do Huawei cung cấp trong hệ thống mạng 5G, đồng thời khuyến khích đồng minh làm điều tương tự.

Không những vậy, Washington còn truy tố “ông lớn” viễn thông Trung Quốc cùng Giám đốc Tài chính (CFO) Mạnh Vãn Châu với các tội danh lừa đảo ngân hàng, đánh cắp bí mật thương mại.

Huawei cáo buộc những động thái trên mang động cơ chính trị, Mỹ thực hiện chúng trong lúc đàm phán thương mại nhằm buộc Bắc Kinh tăng cường bảo vệ sở hữu trí tuệ, chấm dứt ép buộc chuyển giao công nghệ.

Huawei kiện chính phủ Mỹ chuyện gì?

NDAA được Tổng thống Donald Trump ký ban hành vào tháng 8.2018 sau khi lưỡng viện Quốc hội đều thông qua. Điều khoản mà Huawei đệ đơn kiện là Điều 889.

Lập luận chính mà tập đoàn công nghệ Trung Quốc đưa ra là Điều 889 mang tính phân biệt, kết tội một cá nhân/ tổ chức mà không qua xét xử (bill of attainder) - điều bị Hiến pháp Mỹ cấm.

Chuyện này đã có tiền lệ. Tòa án Tối cao Mỹ năm 1946 từng bác bỏ một quyết định tước lương 3 nhân viên chính phủ với cáo buộc họ hỗ trợ “hoạt động lật đổ”.

Gần đây, một đạo luật của bang North Carolina với nội dung hạn chế tài trợ cho tổ chức cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe phụ nữ Planned Parenthood cũng bị thẩm phán liên bang xác định thuộc loại “bill of attainder”.

Huawei cũng cho rằng Quốc hội Mỹ vi phạm nguyên tắc phân chia quyền lực, thực thi quyền vốn thuộc về nhánh tư pháp (kết tội).

Huawei có cơ hội giành chiến thắng?

Nhiều chuyên gia pháp lý đều xác định là không. Tòa án sẽ ra phán quyết có lợi cho Huawei nếu họ kết luận việc đưa lệnh cấm vào NDAA của Quốc hội Mỹ thiếu cơ sở hợp pháp, nhưng thông thường thì tòa chẳng bao giờ phản đối những quyết định liên quan đến an ninh quốc gia từ hai nhánh lập pháp lẫn hành pháp.

Vụ công ty an ninh mạng Kaspersky Lab (trụ sở tại Nga) là minh chứng tiêu biểu. Washington từng chỉ đạo các cơ quan liên bang xóa phần mềm diệt virus do Kaspersky cung cấp khỏi hệ thống máy tính, Quốc hội sau đó đưa quy định cấm vào một đạo luật chi tiêu.

Phía Kaspersky theo đuổi hai vụ kiện. Tòa phán quyết Quốc hội Mỹ có quyền làm vậy để bảo vệ an ninh quốc gia.

Vì giữa hai “trận chiến” pháp lý có điểm tương đồng, tòa án liên bang ở Texas - nơi tiếp nhận đơn kiện của Huawei - chắc chắn sẽ tham khảo vụ Kaspersky.

Biết thua nhưng vẫn kiện

Dường như Huawei nhận định lợi ích về mặt dư luận đáng để đệ đơn kiện, bất chấp kết quả ra sao. Tập đoàn trong 2 tháng qua đã thúc đẩy một chiến dịch quan hệ công chúng rộng rãi nhằm cứu vớt hình ảnh.

Vụ kiện đem lại khả năng chính phủ Mỹ công bố nhiều chứng cứ hơn, bao gồm cả tài liệu lẫn lời khai từ quan chức. Số chứng cứ này có thể giúp Huawei củng cố lập luận điều thúc đẩy Washington ban hành lệnh cấm là chính trị chứ chẳng phải mối lo an ninh cụ thể nào cả.

Tuy nhiên, phía Mỹ sở hữu hai luận cứ quan trọng để bảo vệ Điều 889 NDAA. Thứ nhất, chính phủ Bắc Kinh lâu nay liên hệ chặt chẽ với doanh nghiệp nhiều ngành nghề là sự thật ai cũng biết. Thứ hai, lâu nay có không ít vụ việc Trung Quốc tấn công mạng được ghi chép đầy đủ.

Cẩm Bình (theo Reuters)