Mỹ có thể điều Lực lượng bảo vệ bờ biển tới Biển Đông đối phó Cảnh sát biển Trung Quốc

Trang South China Morning Post (HK) dẫn lời ông Chen Xiangmiao, một chuyên gia của Học viện Quốc gia của Trung Quốc nghiên cứu về Biển Đông, nhận định Bắc Kinh cần đánh giá lại các chiến lược của mình ở Biển Đông trong bối cảnh quan hệ với Washington đang rơi tự do và tuyến đường biển chiến lược có thể sẽ là một ngòi nổ.

"Trong lúc căng thẳng giữa hai siêu cường Mỹ và Trung Quốc đang kéo dài, thì việc xử lý căng thẳng với các nước láng giềng Đông Nam Á là một nhiệm vụ quan trọng đối với Bắc Kinh", ông Chen nói. "Nếu (Trung Quốc) có một cuộc đụng độ trên biển với các nước Đông Nam Á ven Biển Đông, Mỹ sẽ có lý do để bước vào, và điều đó có thể gây ra một cuộc xung đột quân sự trực tiếp giữa Trung Quốc và Mỹ".

Đánh giá của Chen được đưa ra khi Washington vừa tuyên bố lập trường của mình về Biển Đông, làm dấy lên mối lo ngại về khả năng xung đột quân sự giữa Bắc Kinh và Washington vốn đã căng thẳng trong các vấn đề từ thương mại đến nhân quyền và Hồng Kông.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hồi đầu tuần tuyên bố rằng Hoa Kỳ chính thức phản đối hầu hết các yêu sách của Trung Quốc đối với vùng biển nằm trong cái gọi là đường 9 đoạn ôm gần trọn Biển Đông. Động thái này được một số nhà quan sát Trung Quốc nhìn nhận là Washington đã từ bỏ vai trò trước đây vốn trung lập trong tranh chấp trên Biển Đông.

“Chúng tôi thường nói rằng vấn đề Biển Đông có thể ảnh hưởng đến quan hệ Trung-Mỹ nói chung. Nhưng giờ đây, vấn đề Biển Đông đã trở thành (một phần của chiến lược toàn diện của Washington) nhằm kiềm chế Trung Quốc", ông Chen nói. "Trung Quốc sẽ cần xem lại mối quan hệ liên quan vấn đề Biển Đông nói riêng và quan hệ Trung-Mỹ nói chung".

Ông nói tiếp: Nếu mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ tiếp tục xấu đi, thì vấn đề Biển Đông có thể trở thành điểm bùng phát dẫn đến một cuộc đụng độ.

Theo Chen, Bắc Kinh cần lường trước việc Mỹ thực hiện cách tiếp cận cứng rắn hơn, bao gồm phô trương sức mạnh quân sự hơn trên tuyến đường biển chiến lược và thúc đẩy các đối tác khu vực và đồng minh có lập trường mạnh mẽ hơn chống lại Trung Quốc.

Trong một kịch bản, Chen nói rằng Mỹ có thể điều lực lượng bảo vệ bờ biển tới đáp trả những gì họ coi là mối đe dọa ngày càng tăng từ các tàu bảo vệ bờ biển và dân quân biển hoạt động trên các vùng xám. Đây vốn là chiêu mà Bắc Kinh đã dùng để mở rộng sự hiện diện ở Biển Đông.

Trung Quốc đang đàm phán với Philippines về tranh chấp lãnh hải và Bắc Kinh đã thúc đẩy Malaysia thiết lập một cơ chế tham vấn song phương riêng biệt đối với họ - điều mà các nhà phê bình nói đó là chiến thuật chia để trị của Bắc Kinh. Theo Collin Koh, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế Rajaratnam tại Singapore, với động thái cứng rắn từ Mỹ thì Philippines hay Malaysia sẽ không còn dễ dàng chịu thiệt thòi trong đàm phán song phương.

Thúc đẩy một bộ quy tắc ứng xử với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (Asean) gồm 10 thành viên, được coi là một cách để Trung Quốc nhanh chóng xử lý các tranh chấp mà không có sự can thiệp của Mỹ và các nước khác. Bắc Kinh muốn các cuộc đàm phán kết thúc vào năm 2021, nhưng các cuộc đàm phán đã bị hoãn lại vì đại dịch coronavirus.

Zhang Mingliang, một chuyên gia về các vấn đề Đông Nam Á tại Đại học Tế Nam tại Quảng Châu, thừa nhận bằng chứng lý thuyết của Trung Quốc (cho các yêu sách lãnh hải đơn phương) ở Biển Đông thực sự không thuyết phục được ai. Và ông Zhang cho rằng những hành động gần đây của Trung Quốc thật sự khiến các nước láng giềng ASEAN e ngại. Và đó là lý do nhiều nước ASEAN tỏ thái độ hoan nghênh lập trường của Mỹ tại Biển Đông.

Anh Tú