Mỹ tố Syria chứa VKHH ở khu dân cư, Damascus phủ nhận

Mỹ-Anh cáo buộc quân đội Tổng thống Bashar Al- Assad dùng VKHH giết ít nhất 70 người ở thành phố Douma thuộc khu ngoại ô Đông Ghouta của thủ đô Damascus, vào ngày 7.4.

Syria và Nga đã phủ nhận việc bị qui kết vụ tấn công này, khi họ nỗ lực tái chiếm Douma, ổ kháng cự cuối cùng của quân nổi dậy ở gần Damascus.

Nhưng liên quân Mỹ -Anh-Pháp đã mở đợt không kích tấn công 3 cơ sở sản xuất và cất giấu VKHH của Syria đêm 13.4, nhằm gởi thông điệp mạnh mẽ rằng Syria chớ nên tái sử dụng VKHH. Phương tây nói mục tiêu không kích không phải can thiệp vào cuộc nội chiến hoặc để lật đổ ông Assad.

Tuy nhiên, 4 quan chức Mỹ nói với Reuters: đợt không kích “phẫu thuật” chỉ gây tổn thất nhỏ lên khả năng Syria tiếp tục tấn công bằng VKHH.

Kết luận này ngược với tuyên bố của chính phủ Tổng thống Donald Trump: “đã đánh trúng tim chương trình VKHH của Assad”, mang ý khả năng tổ chức thêm các cuộc tấn công hóa học khác của Syria đã bị triệt tiêu mạnh.

Lầu Năm Góc nhấn mạnh: 105 tên lửa được phóng, đánh trúng Trung tâm nghiên cứu-phát triển Barzah-một phòng thí nghiệm nghiên cứu VKHH ở Damascus-cùng hai kho chứa VKHH và các lô-cốt ở tỉnh Homs, chính là một đòn giáng mạnh vào chương trình vũ khí của Tổng thống Assad.

Phòng thí nghiệm VKHH ở Barzah bị giáng đòn mạnh nhất, khoảng 76 quả tên lửa, gồm tên lửa hành trình “Búa” Tomahawk cùng các tên lửa không đối đất JASSM. Tình báo Mỹ kết luận phòng thí nghiệm này liên quan sản xuất-thử nghiệm công nghệ VKHH và vũ khí sinh học.

Máy bay Mỹ, Anh, Pháp phóng 29 quả còn lại, đập nát kho VKHH Him Shinshar gần thành phố Homs, cùng một cơ sở ngầm chứa VKHH Him Shinshar gần đó.

Lực lượng phòng không Syria đã ráng đánh trả, nhưng khi hệ thống này được triển khai thì máy bay Mỹ đã trên đường về căn cứ, tàu chiến Mỹ hoàn toàn nhiệm vụ, theo các quan chức Mỹ cho biết. Họ phản đối việc Syria tuyên bố đã bắn trúng hàng chục tên lửa Mỹ.

4 quan chức Mỹ cũng xác nhận vụ tấn công phòng thí nghiệm Barzah có giảm thiểu được khả năng Syria tấn công bằng VKHH. Nhưng một quan chức cũng nói nhiều VKHH được trữ ở chỗ khác, và dù chương trình VKHH này còn ở dạng thô nhưng vẫn có hiệu quả giết người.

Ví dụ chlorine (Mỹ nói đã được dùng trong vụ tấn công ngày 7.4) là một hóa chất công nghiệp phổ biến, dễ tìm và dễ vũ khí hóa, theo các chuyên gia cho biết. Điều này khiến việc tấn công quân sự cũng không thể ngăn chặn khả năng giết người của chlorine.

4 quan chức Mỹ giấu tên, nói tin tình báo có được cho biết: kho VKHH của Syria không chỉ có ở 3 mục tiêu bị không kích. Tình báo Mỹ và đồng minh cho rằng một số kho được lập ở các trường học, chung cư. Một quan chức Mỹ nói đó là “những lá chắn sống”.

Một ngày trước khi có cuộc không kích, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis điều trần trước Quốc hội, thừa nhận một trong những quan tâm hàng đầu của ông khi lên kế hoạch, là hạn chế gây ra cái chết cho dân thường Syria.

Theo Reuters, trước hình ảnh các nạn nhân của vụ tấn công ngày 7.4, ông Trump nói Mỹ cần phản ứng mạnh, thậm chí nói Nga và Iran sẽ phải “trả giá lớn”, dẫn đến khả năng ông cũng có thể tấn công hai nước ủng hộ Syria.

Nhưng các quan chức Mỹ biết kế hoạch quân sự Mỹ, nói Mỹ chưa bao giờ xét kỹ chuyện đặt Nga-Iran làm mục tiêu tấn công.

Ngoài việc tránh gây ra cái chết cho dân thường, Bộ trưởng Mattis và các quan chức Mỹ đã lập kế hoạch không kích theo cách tránh Nga-Iran đánh trả đũa. Kết quả là một chiến dịch không tấn công các cơ sở hạ tầng quân sự qui ước, gồm máy bay có thể trong tương lai lại có thể rải chất độc hóa học.