Phiên xử nguyên Giám đốc Sở NN&PTNT Bến Tre: Tội nghiêm trọng nhưng chỉ phạt... án treo!

Gần 19 giờ tối 30.10, ở phiên xử sơ thẩm, TAND tỉnh Bến Tre đã tuyên bị cáo Lê Phong Hải, nguyên Giám đốc Sở NN&PTNT Bến Tre có tội “Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” theo khoản 3 điều 165, tức tội phạm ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng, khung hình phạt đến 20 năm tù (Bộ Luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009).

HĐXX xét tính chất mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi cố ý không làm đúng chức trách, nhiệm vụ được Nhà nước giao của bị cáo Hải gây ra là nghiêm trọng. Bởi, cố ý gây thất thoát ngân sách nhà nước hơn 6,87 tỉ đồng, và việc này gây chậm tiến độ dự án thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp, gây bất bình trong nhân dân.

Thế nhưng, xét thấy bị cáo có thân thân tốt, cụ thể là cha bị cáo tham gia cách mạng, là thương bình hạng 3,bản thân nguyên là Ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở NN&PTNT, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy Bến Tre, được tặng nhiều bằng khen, huân chương từ Trung ương và địa phương; có nơi cư trú rõ ràng; đại diện nguyên đơn dân sự (Sở NN&PTNT Bến Tre) đề nghị giảm trách nhiệm hình sự cho bị cáo.

Trong quá trình điều tra, bị cáo cũng đã trả đủ số tiền hơn 6,87 tỉ đồng thất thoát ngân sách,không có tình tiết tăng nặng. Với lý luận trên, HĐXX áp dụng điều 33 và 47 (Bộ Luật Hình sự 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009) để xử bị cáo mức thấp nhất của khung hình phạt liền kề (tức khoản 2 điều 165 phạt 3 - 10 năm tù giam). Tức không cần cách ly khỏi xã hội mà cho hưởng án treo 3 năm, với thời gian thử thách là 5 năm, giao về cho chính quyền địa phương quản lý cũng có thể phấn đấu trở thành người tốt.

Đồng thời, HĐXX tuyên buộc Công ty CP Đầu tư - Xây dựng Hồng Phúc, trụ sở tại Q.Gò Vấp, TP.HCM (chuyển đổi tên từ Công ty TNHH Đầu tư - Xây dựng Thành Long) phải hoàn trả cho Sở NN&PTNT số tiền hơn 6,87 tỉ đồng.

Dự án thủy lợi đầy tai tiếng- Ảnh: Thanh Bắc

Theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh Bến Tre, giai đoạn 2008 - 2012, ông Lê Phong Hải là Ủy viên Thường vụ tỉnh ủy, Giám đốc Sở NN&PTNT, kiêm Trưởng Ban quản lý Dự án (BQLDA) thủy lợi Bắc Bến Tre, được UBND tỉnh giao trách nhiệm làm chủ đầu tư. Dự án có 25 gói thầu, trong đó có 11 gói thầu xây lắp. Tổng vốn dự án hơn 303 tỉ đồng, sử dụng vốn trái phiếu chính phủ.

Trong đó, gói thầu xây lắp số 5 và 6 tại thượng nguồn sông Ba Lai, đoạn qua địa bàn H.Châu Thành do Công ty Đầu tư - Xây dựng Thành Long (Công ty Thành Long), trụ sở tại TP.HCM (hiện đã chuyển đổi tên thành Công ty CP Đầu tư - Xây dựng Hồng Phúc) trúng thầu vào tháng 2 và 3.2010 với thời gian thi công lần lượt là 270 ngày và 260 ngày, kể từ ngày ký kết hợp đồng nhận thầu. Nhưng trên thực tế hợp đồng không hề có ghi ngày bắt đầu và ngày hoàn thành 2 gói thầu này.

Hơn 1 tháng sau ngày ký kết hợp đồng, chủ đầu tư chưa bàn giao mặt bằng nhưng ông Hải đã chuyển cho công ty Thành Long trên 12,5 tỉ đồng, tương đương 50 % giá trị hợp đồng 2 gói thầu, kèm theo Chứng thư bảo lãnh của ngân hàng hơn 7,5 tỉ đồng.

Đến ngày 8.12.2010, chứng thư bảo lãnh hết hiệu lực và được kế toán báo cáo gia hạn vì vẫn chưa bàn giao được mặt bằng, nhưng ông Hải đã chỉ đạo không yêu cầu phía công ty Thành Long phải thực hiện việc gia hạn và cũng không có biện pháp nào để quản lý số tiền đã tạm ứng. Còn công ty Thành Long thực tế không trực tiếp thi công mà thuê 2 doanh nghiệp khác thi công một số hạng mục.

Tháng 10.2012, UBND tỉnh Bến Tre phát hiện vụ việc và ra quyết định chấm dứt hợp đồng thi công 2 gói thầu này khi chỉ mới thi công với khối lượng 3,1 tỉ đồng. Lúc này, phía công ty Thành Long đã rút hết tiền tạm ứng trong ngân hàng và báo cáo rằng đã mất khả năng chi trả.

Năm 2015, kết luận của Thanh tra Nhà nước tỉnh Bến Tre cho biết để công trình tiếp tục thi công hoàn thành, BQLDA thủy lợi Bắc Bến Tre đề nghị và được UBND tỉnh cho phép chỉ định thầu để thay thế công ty Thành Long. Thế nhưng, việc chỉ định thầu cũng bị BQLDA thủy lợi Bắc Bến Tre làm trái quy định. Hậu quả là doanh nghiệp được chỉ định thầu cũng không đủ điều kiện về dụng cụ xây lắp và tài chính cần thiết.

Tháng 12.2017, trước đề nghị của Cơ quan điều tra Công an tỉnh Bến Tre, Viện KSND tỉnh Bến Tre phê chuẩn khởi tố vụ án, khởi tố bị can về hành vi “Cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” theo khoản 3 điều 165 (Bộ Luật Hình sự 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009) và ra lệnh cấm rờikhỏi nơi cư trú đối với ông Hải để phục vụ công tác điều tra.

Song song đó, Viện KSDN tỉnh Bến Tre cũng phê chuẩn hồ sơ khởi tố hành vi “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo điều 140 Bộ Luật Hình sự đối công ty Thành Long do ông Nguyễn Mạnh Hùng làm Tổng giám đốc, để điều tra.

Bản án có vi phạm?

Theo đó, tại điểm b, khoản 3, điều 2 NQ 01/2013/NQ-HĐTPquy định “Những trường hợp người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ, nếu có đủ điều kiện để áp dụng điều 47 thì cũng phải xử trong khung hình phạt liền kề là đã thể hiện chính sách khoan hồng đối với h,; không được xử phạt tù nhưng cho hưởng án treo đối với các tội phạm mà dư luận xã hội lên án, đặc biệt là các tội phạm về chức vụ, để phục vụ đắc lực cho công cuộc phòng, chống tham nhũng”.

“Đây là loại tội phạm về kinh tế, chức vụ ở tính chất đặc biệt nghiêm trọng, gây bức xúc trong nhân dân, thất thoát ngân sách trên 1 tỉ đồng (tức khoản 3 điều 165) và HĐXX đã nhận định như vậy. Song, tôi cho rằng bản án sơ thẩm đã không thể hiện đúng tính thần nghị quyết 01/2013/NQ-HĐTP, bản án chưa thể hiện việc phục vụ đắc lực cho công tác phòng chống tham nhũng”, vị này nói.

Ngoài ra, trường hợp phạm tội của ông Hải được hướng dẫn áp dụng pháp luật hình sự không thuộc đối tượng cho hưởng án treo tại điểm a khoản 2 điều 2 của NQ trên.

Không cho báo chí tác nghiệp “cánh gà” và chụp ảnh HĐXX

Cũng tại phiên tòa, HĐXX đã yêu cầu lực lượng công an bảo vệ phiên tòa không cho phép các phóng viên báo chí tác nghiệp tại khu vực “cánh gà” như thường khi mà yêu cầu ngồi cố định tại khu vực dự kháng. Đồng thời, Chủ tọa phiên tòa, thẩm phán Bùi Quang Sơn yêu cầu báo chí không được chụp, sử dụng ảnh HĐXX trên các phương tiện đại chúng.

Luật sư Đồng Hữu Pháp, Đoàn luật sư tỉnh Thừa Thiên - Huếcho rằngyêu cầu của thẩm phán, chủ tọa phiên tòa như vậy là không hợp lý vì tại khoản 2, điều 25, Luật Báo chí 2016, quy định phóng viên báo chí được hoạt động nghiệp vụ báo chí tại các phiên tòa xét xử công khai,được bố trí khu vực riêng để tác nghiệp,được liên lạc trực tiếp với người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng để lấy tin, phỏng vấn theo quy định của pháp luật.

Vẫn theo luật sư Pháp, nếu yêu cầu đó của vị chủ tọa phiên tòa là lấy quyền nhân thân cũng không hợp lý. Bởi, tại thời điểm xét xử tức là HĐXX đang thực hiện công vụ thì ngay cả người dân bình thường đến dự kháng cũng có quyền giám sát việc thực hiện pháp luật nhà nước của HĐXX.