TP.HCM sẵn sàng các biện pháp can thiệp nếu phát hiện ca bệnh do vi rút Marburg

Theo Sở Y tế TP.HCM, ngày 27.9 Bộ Y tế Rwanda ra thông báo về một ổ dịch do vi rút Marburg lần đầu tiên được phát hiện tại nước này. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết đến hết ngày 10.10 đã ghi nhận tổng cộng 58 trường hợp mắc bệnh do vi rút Marburg (MVD), bao gồm 13 trường hợp tử vong. Tỷ lệ tử vong theo ca bệnh là 22% đã được báo cáo tại Rwanda.

Kể từ khi công bố bùng phát bệnh vào ngày 27.9 đến ngày 10.10 đã có 15 trường hợp được xác nhận đã hồi phục, 30 trường hợp còn lại đang được chăm sóc tại trung tâm điều trị Marburg.

WHO đã đánh giá nguy cơ của đợt bùng phát bệnh là rất cao ở cấp quốc gia, cao ở cấp khu vực Châu Phi và thấp ở cấp độ toàn cầu, đồng thời khuyến cáo không nên áp dụng bất kỳ hạn chế đi lại và thương mại nào với Rwanda trong bối cảnh dịch bệnh do vi rút Marburg đang diễn ra.

Sở Y tế TP cho biết bệnh do vi rút Marburg (MVD), trước đây được gọi là sốt xuất huyết Marburg, là một căn bệnh ban đầu lây truyền sang người do tiếp xúc kéo dài khi làm việc trong các hang động là nơi sinh sống của các đàn dơi ăn quả (Rousettus aegyptiacus).

Sau khi đã thâm nhập vào quần thể người, vi rút Marburg có thể lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp (qua da bị tổn thương hoặc niêm mạc) với máu, dịch tiết, nội tạng hoặc các chất dịch cơ thể khác của người bị nhiễm bệnh, cũng như với các bề mặt và vật liệu (giường, quần áo) bị nhiễm các chất dịch này. Nhân viên y tế là nhóm đối tượng thường bị nhiễm bệnh trong quá trình chăm sóc, điều trị cho bệnh nhân, nếu các biện pháp phòng ngừa kiểm soát nhiễm khuẩn không được tuân thủ nghiêm túc. Các nghi lễ chôn cất tại châu Phi liên quan đến việc tiếp xúc trực tiếp với thi thể, cũng có thể góp phần vào việc lây truyền mạnh vi rút Marburg.

Hầu hết các đợt bùng phát MVD đã xảy ra ở châu Phi cận Sahara. Tuy nhiên, vi rút đã lây lan ra khắp thế giới thông qua khách du lịch bị nhiễm bệnh hoặc nhân viên bị lây nhiễm trong phòng thí nghiệm (căn bệnh này được đặt tên theo thành phố của Đức, nơi các nhà khoa học mắc bệnh đầu tiên vào năm 1967 khi làm thí nghiệm trên những con khỉ nhiễm vi rút nhập khẩu từ châu Phi).

Các đợt bùng phát MVD trước đây đã được báo cáo từ các quốc gia lân cận Rwanda, bao gồm: Cộng hòa dân chủ Congo, Uganda và Cộng hòa thống nhất Tanzania. Các đợt bùng phát gần đây nhất được báo cáo ở Guinea Xích Đạo và Cộng hòa Thống nhất Tanzania trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 6 năm 2023. Khu vực bị ảnh hưởng ở Cộng hòa Thống nhất Tanzania là khu vực Kagera, giáp với Rwanda. Các quốc gia khác trước đây đã báo cáo các đợt bùng phát MVD ở khu vực châu Phi bao gồm Angola, Ghana, Guinea, Kenya và Nam Phi.

Sở Y tế TP.HCM nhận định bệnh do vi rút Marburg xâm nhập vào TP là không cao, nhưng vẫn có thể xảy ra. Bởi đường hàng không, nguy cơ xâm nhập vào TP khá thấp, khi không có đường bay thẳng và khách nhập cảnh đã được sàng lọc trước khi xuất cảnh. Khả năng thâm nhập qua đường hàng hải là rất thấp, Rwanda chỉ có 1 cảng hàng hải tại Kigali, theo dữ liệu về tàu nhập cảnh từ tháng 1.2023 đến 30.9.2024 thì không có tàu thuyền nào trực tiếp từ cảng hàng hải này.

Ngoài ra, thời gian vận chuyển từ châu Phi về đến TP.HCM qua đường biển thường kéo dài từ 25 - 40 ngày, dài hơn thời gian ủ bệnh dài nhất của Marburg (là 21 ngày).

Tuy WHO đã đánh giá nguy cơ của đợt bùng phát này là thấp ở cấp độ toàn cầu, nhưng một số quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, Hoa Kỳ cũng đã tăng cường biện pháp y tế tại cửa khẩu nhằm kiểm soát dịch bệnh xâm nhập.

Ngày 11.10 vừa qua, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) đã có văn bản chỉ đạo triển khai các biện pháp kiểm soát bệnh tại cửa khẩu. Sở Y tế TP đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP thực hiện nghiêm túc, đặc biệt giám sát các hành khách từ các đường bay có liên quan đến Rwanda.

Trước tình hình dịch bệnh trên, Sở Y tế TP.HCM cho biết đã chủ động triển khai các biện pháp như: tăng cường cập nhật thông tin về căn bệnh MVD cũng như các bệnh do truyền nhiễm mới nổi khác trên thế giới; tăng cường giám sát người nhập cảnh đến từ các vùng có dịch theo hướng dẫn của Bộ Y tế; sẵn sàng các biện pháp can thiệp nếu phát hiện ca bệnh xâm nhập; truyền thông nâng cao nhận thức về các yếu tố nguy cơ nhiễm vi rút Marburg và các biện pháp bảo vệ mà cá nhân có thể thực hiện là một cách hiệu quả để giảm lây truyền ở người.

Sở Y tế khuyến cáo người dân nên hạn chế việc đi du lịch không cần thiết ở các quốc gia đang bùng phát dịch. Đối với người đã từng đi qua các quốc gia đang có dịch, nếu phát hiện bản thân có những triệu chứng nghi ngờ bệnh cần đi khám tại các cơ sở y tế, và cung cấp cho nhân viên y tế đầy đủ thông tin về lịch sử bản thân đi, đến vùng có dịch bệnh, để được chẩn đoán và điều trị kịp thời cũng như để hạn chế lây nhiễm.

Ngoài ra, Sở Y tế TP cho biết sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin sớm nhất khi có được thông tin chính thức từ WHO và Bộ Y tế Việt Nam; đồng thời kêu gọi người dân nên tham khảo thông tin về các dịch bệnh đăng tải tại các nguồn chính thống, có trích dẫn nguồn tin (nếu đăng lại) để tránh các thông tin chưa được kiểm chứng, gây hoang mang, lo lắng.